Wattenstaafjes die beter dna-sporen kunnen veiligstellen en vingerafdrukken die laten zien wannéér ze zijn achtergelaten. Er wordt momenteel hard aan deze twee innovaties gewerkt. Ze kunnen het speurwerk van de politie voor altijd gaan veranderen.

De technieken zijn nog in ontwikkeling. Toch hebben de twee drijvende krachten erachter, Martin Bennink en Jaap Knotter van de Hogeschool Saxion, er alle vertrouwen in dat hun uitvindingen gebruikt gaan worden in forensisch opsporingsonderzoek. "Als dit werkt, dan is dit zo uniek, dan moeten we er met z'n allen gas op gaan geven."

Quantum dots

Vingerafdrukken zijn cruciaal in een opsporingsonderzoek. Tot nu toe is het niet mogelijk om vast te stellen wannéér een vingerafdruk is achtergelaten. Een nieuwe techniek met nanodeeltjes, ook wel 'quantum dots' genoemd, moet dateren wél mogelijk maken. "De quantum dots die wij ontwikkelen zijn heel kleine deeltjes die je niet kunt zien onder de microscoop", vertelt lector Martin Bennink. "Wat ze wel doen: ze geven licht."

Die deeltjes kunnen gebonden worden aan stoffen die voorkomen in vingersporen. "Op het moment dat iemand een vingerspoor achterlaat op een plaats delict, blijven er stoffen achter die veranderen met de tijd. In het begin zit er veel van een bepaald eiwit in, maar na verloop van tijd wordt dat minder. Wij kunnen die deeltjes binden aan dit stofje en daarmee kun je meten hoe lang geleden de vingerafdruk is geplaatst."

Onderzoeker Martin Bennink legt uit hoe gekleurde vingerafdrukken werken en hoe ze de politie in de toekomst kunnen gaan helpen

Sneller keuzes maken

De kleur van het licht dat van de vingerafdruk afkomt, kan zo vertellen hoe lang geleden die daar is gezet. Van de vingerafdruk wordt een foto gemaakt, die licht op, en zo heeft de politie direct resultaat. Dat is belangrijk, want hoe sneller je over meer informatie beschikt, hoe groter de kans is dat de misdaad wordt opgelost.

De onderzoekers werken nauw samen met de Politieacademie. Chris Pellemans, adviseur bij de politie, vertelt hoe belangrijk de nieuwe techniek is: "Als op donderdag een delict gepleegd is, dan weet je dat een spoor van maandag niet zo interessant is. Wij kunnen zo sneller keuzes maken in welke sporen wel en niet met het delict te maken hebben."

Lees ook

Een wattenstaafje van keramisch membraan

Naast de datering van vingerafdrukken zijn de Saxion-lectoren ook bezig met de ontwikkeling van een 'slim' wattenstaafje om dna-sporen beter veilig te stellen. De wattenstaafjes waar onderzoekers nu mee werken zijn dezelfde als die wij in onze badkamer hebben liggen. Zo'n 25 procent van het dna-materiaal gaat verloren, omdat dat aan het wattenstaafje blijft kleven. Dat is vooral een probleem als er niet veel dna-materiaal aanwezig is.

Volgens lector Jaap Knotter heeft het nieuwe wattenstaafje veel voordelen. "Het lijkt heel erg op het bekende wattenstaafje, maar de top is gemaakt van een keramisch membraan. Dat bestaat uit hele kleine poriën, waarvan je de grootte zelf kunt bepalen. Zo wordt alles wat we willen hebben opgezogen en alles wat groter is wordt juist tegengehouden"

Tijdwinst

Met dit wattenstaafje kunnen forensisch rechercheurs sneller en efficiënter onderzoek doen. "Ze willen al op de plaats delict weten of het spoor relevant is voor het misdrijf dat onderzocht wordt", vertelt Knotter. "Maar nu is een gemiddelde rechercheur blind: je ziet wat liggen, het is rood, maar is het bloed of rode wijn?"

Om daar achter te komen moet het spoor eerst gemonsterd en opgestuurd worden. "Daar gaat tijd overheen, dus als je het op de plaats delict zelf kan doen, is daar heel veel winst mee te behalen."

'Heel veel behoefte aan'

Wanneer de technieken in de praktijk gebruikt kunnen worden is nog moeilijk te zeggen. Wel is zeker dat het nog een tijdje gaat duren, ook omdat er nog naar de juridische en ethische aspecten gekeken moet worden. Toch kan politie-adviseur Chris Pellemans alvast niet wachten. "We kijken er heel erg naar uit. Het zou echt een topoplossing zijn, waar we heel veel behoefte aan hebben."

"Waar we naartoe willen is dat we zoveel mogelijk in een korte tijd antwoord kunnen geven op de vraag 'wat is hier nu gebeurd?'. Beide technieken, het wattenstaafje en de oplichtende vingerafdrukken, helpen daar ontzettend bij. We weten dan veel eerder wat er is gebeurd, kunnen sneller zijn in de selectie van de sporen en sneller een scenario duiden. Dat scheelt in het vervolgonderzoek."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.