De rechtbank in Den Bosch doet maandag uitspraak in een zaak waarbij criminelen worden vervolgd voor milieuschade door het dumpen van drugsafval. Dat is uniek, want het is enorm lastig om drugscriminelen daarvoor aan te pakken.

Drugsdumpingen gebeuren vaak, zeker in Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Vorige week veranderde een bos bij Halsteren nog in een soort bouwput van 8 meter diep. De drugslozingsput bleek uiteindelijk de grootste die ooit in Nederland gevonden is. Er werden negen gevaarlijke stoffen gevonden, waaronder tolueen, benzeen en propanal.

Tientallen afvaldumpingen

Het opruimen van de drugsput bij Halsteren gaat zeker nog 2 jaar duren, er werden 400 bomen voor gekapt. Daders van drugsdumpingen zijn vaak moeilijk op te sporen. Als drugscriminelen al worden vervolgd, is het vaak voor de productie van drugs, maar bijna nooit voor de milieuschade.

Dat terwijl het opruimen van dit soort dumpingen heel veel geld kost. Gemeenten, provincies of andere grondeigenaren draaien daar dan voor op.

Strafzaak Goudhaan

Komende maandag horen drie verdachten in de strafzaak Goudhaan een uitspraak, zij worden naast de productie van drugs wél vervolgd voor het vervuilen van de grond in een natuurgebied net buiten Venlo. In de afgelopen 3 jaar werd de gemeente Venlo met 23 dumpings geconfronteerd. Voor de saneringskosten heeft de gemeente 391.000 euro moeten neertellen.

"Wat in de zaak Goudhaan bijzonder was, is dat de verdachten de methamfetamine of crystal meth in het bos produceerden", vertelt officier van justitie Martin van Nes, van het Landelijk Parket Rotterdam, die ook optreedt in de zaak. "En dat was waarom we ze uiteindelijk via uitgebreid onderzoek aan die dumpingen hebben kunnen linken", vertelt hij.

Bewijzen nodig

Waarom het in andere zaken zo lastig is, is omdat er bewijs moet zijn dat de verdachte de milieuschade heeft aangericht. "Het onderzoek moet tot bewijs leiden, waarmee we naar de rechter kunnen. En dan moet de rechter ook concluderen dat de schade een direct gevolg is van het handelen van de verdachte."

"En dan moet de verdachte ook nog het geld hebben om de saneringskosten te compenseren, natuurlijk." In de zaak Goudhaan wil de Officier van Justitie dat de drugscriminelen betalen voor de schade. "We kunnen bijvoorbeeld beslag leggen op auto's of huizen", vertelt Van Nes. Maar dat kan niet in alle zaken.

Waarom is het moeilijk?

Het is soms lastig om bewijzen te vinden en onderzoek duurt lang. "Terwijl de natuur niet kan wachten. Die moet worden gesaneerd", vertelt de officier van justitie.

"We zouden ook graag zien dat de samenleving, de burger, ook signalen doorgeeft als er gedumpt wordt, of als er verdachte situaties zijn in het bos of ergens anders. Als er meer gemeld wordt, kan het OM sneller beginnen met onderzoek", vertelt Van Nes. "Want DNA of vingerafdrukken op een jerrycan in het bos, verdwijnen uiteindelijk."

Bewijslast omdraaien

Bewijzen wie voor welke dumping verantwoordelijk is, is dus heel moeilijk. Hoe kunnen politie en OM dit landelijke probleem sneller en beter oplossen?

Stel dat je het omdraait, zou dat helpen? Stel dat de officier van justitie zegt: 'Deze verdachte heeft drugs geproduceerd. Dat is illegaal. Daarbij blijven forse hoeveelheden chemisch restafval over. Chemische stoffen die grote schade in de natuur veroorzaken. Kan de verdachte aantonen dat hij dat restafval aan chemicaliën netjes heeft ingeleverd bij de milieustraat, of weigert hij daar antwoord op te geven? Dan moeten we ervan uitgaan dat de verdachte het chemisch afval ergens illegaal heeft geloosd, in het water of in de grond. En daarvoor wordt hij veroordeeld.'

Als de rechter daarin meegaat, zou dat het OM en de politie veel werk schelen. Van Nes vindt het een 'sympathiek' idee. "Maar dat behoeft wel nadere bestudering. En daar gaat het OM uiteindelijk ook niet over, dat ligt bij de wetgever."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".