Tienduizenden nepwebsites met medisch materiaal, phishing-mails en DDoS-aanvallen. Cybercriminelen spinnen garen bij de coronacrisis. "Ik ben 1240 euro kwijtgeraakt. Naar nieuwe mondkapjes zoek ik niet meer online."

Een fysiotherapeut zag een flink bedrag in rook op gaan na oplichting via een malafide- webwinkel in mondkapjes. De praktijk is een van de vele gedupeerden van cybercriminelen. "De georganiseerde criminaliteit is altijd heel inventief en dat zien we laatste weken ook op gebied van cybercrime", vertelt Wil van Gemert van de Europese misdaadbestrijdingsorganisatie Europol. "We zien een toename van internetcriminaliteit."

120.000 websites

Cybercriminelen proberen via alle mogelijke manieren mensen te benaderen. "Via alle kanalen vindt dat op dit moment plaats: Whatsapp, phishingmails", somt van Gemert op. "Het wordt gebruikt door georganiseerde bendes die zich als eersten richten op daar waar de brandhaard is en daarna verder trekken."

Volgens de Europol-topman zijn er op dit moment meer dan 120.000 websites die Covid-19 of corona als onderwerp hebben. "En het merendeel is in onze ogen ontwikkeld om criminaliteit mee te plegen. Dus we zien een toename op dit gebied, maar elders zie je ook verschuivingen."

Opgelicht door Atrimedhealth.com

Een voorbeeld van zo'n nepwebsite is de website atrimedhealth.com. Een fysiotherapeut die anoniem wil blijven, zag onlangs ruim 1200 euro in rook opgaan na een bestelling van mondkapjes. De website is inmiddels offline gehaald, maar op 13 maart was dit niet het geval.

Google leidde de fysiotherapeut naar de nepwebshop met mondkapjes voor een redelijke prijs. "Ik had er al eens eerder rondgekeken en uiteindelijk heb ik daar 300 mondkapjes besteld", vertelt de therapeut. "Ze zouden de volgende dag, een zaterdag, geleverd worden."

Geld weg

Maar de mondkapjes kwamen niet. "Die maandag en dinsdag heb ik gebeld. Ik wilde de mondkapjes zelf ophalen, ze zouden in Leeuwarden liggen. Maar ik kon ze telefonisch niet bereiken", vertelt de fysiotherapeut. "Via de chat had ik een gesprek met een medewerker. Ze zouden bezig zijn met de bestelling en het was druk."

De praktijk noch de fysiotherapeut is voor de oplichting verzekerd. En ook de bank gaat het bedrag niet vergoeden. "Ik kan niets claimen. Een iDeal-betaling is gegarandeerd. Het bedrag is overgemaakt, dus het is weg. Ik heb alleen een bankrekeningnummer en ook de naam die daarbij hoort."

Georganiseerde criminaliteit ziet kansen

"We maken ons echt zorgen over georganiseerde criminaliteit in deze crisis", zegt Van Gemert van Europol. "Het is duidelijk dat de crisis een enorm effect heeft op de economie."

"Van de financiële crisis leert de ervaring dat waar een gewone economie zwakker wordt, de criminele economie sterker wordt."

Stijging DDoS-aanvallen

Daarnaast zien niet alleen geharde, georganiseerde criminelen nu kansen, constateert Floor Jansen. Ze is strategisch adviseur van het Team High Tech Crime, de Cyber Unit van de Nationale Politie. Dit recherche team constateert de laatste weken een opvallende stijging van het aantal DDoS-aanvallen.

Met een DDoS-aanval wordt zoveel verkeer naar een webserver gestuurd dat de internetpagina wordt platgelegd. "Het is typisch een delict voor jongeren", zegt Floor Jansen van het team.

'Typisch een delict voor jongeren'

"Jongeren zitten massaal thuis, zijn daar veel online en vervelen zich. Dat zijn veel factoren waardoor het plegen van deze delicten toe kan nemen", vertelt Jansen.

"Jongeren zijn veel aan het experimenteren. Net als in de offline-wereld verkennen ze hun grenzen. Ze dagen zichzelf en elkaar ook uit om daar steeds verder in te gaan."

Muisklik verwijderd van strafbaar feit

De politie vindt dit een zeer zorgelijke ontwikkeling. "Want jongeren zijn letterlijk een muisklik verwijderd van een stafbaar feit. Ze realiseren zich vaak niet eens dat het strafbaar is, ze hebben geen idee welke schade te veroorzaken en wat de consequenties zijn voor zichzelf", zegt Jansen.

"Een toename van DDoS-aanvallen betekent meer schade. En als hier jongeren achter zitten, betekent het ook dat steeds meer jongeren een strafblad krijgen. En straks moeite hebben met vinden van een baan. Terwijl het potentieel IT-talent is, dat je juist wilt behouden voor onze samenleving."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."