Ernstige bedreigingen aan het adres van burgemeesters hebben invloed op de bestuurlijke besluitvorming. Dat zegt oud-burgemeester Fons Jacobs van Helmond. Hij reageert daarmee op de brandstichting in de auto van de Haarlemse burgemeester Bernt Schneiders, die mogelijk het werk is van motorclub Hells Angels. 

Jacobs moest als burgemeester van Helmond in 2010 enkele maanden onderduiken in het buitenland nadat hij ernstig werd bedreigd.

“Achteraf ben ik me ervan bewust dat sommige besluiten wellicht anders tot stand zouden zijn gekomen als ik vrij had kunnen opereren. Als ik nu zou zeggen dat besluit er anders zou uitzien, zou dat consequenties hebben voor de besluitvorming die gepleegd is” zegt Jacobs. “Ik wil dus niet concreet worden. Maar het is gebeurd, daar ben ik van overtuigd”

Bibob

De wet Bibob is bedoeld om te voorkomen dat de overheid ongewild criminele activiteiten ondersteunt door vergunningen, subsidies of aanbestedingen te verstrekken die gebruikt worden voor illegale praktijken zoals bijvoorbeeld geld witwassen. De wet Bibob moet voorkomen dat de boven- en onderwereld met elkaar vermengd raken. Door intimidatie kunnen bestuurders zich zo onder druk gezet voelen dat ze een andere kant kunnen opkijken, zegt Jacobs. ‘Er is heel veel drugscriminaliteit, en dat zorgt voor veel druk bij collega-burgemeesters. Ik vraag me wel eens af hoeveel collega's de Wet-Bibob heel consequent toepassen’. 

Haarlem

Burgemeesters in Brabant en Limburg gingen de Haarlemse burgemeester voor. Daar kampen gemeenten al veel langer met bedreigingen van criminelen organisaties. En uit onderzoek blijkt dat landelijk meer dan de helft van alle burgemeesters en wethouders het doelwit zijn van intimidatie en agressie, soms zelfs met grof geweld.

In EenVandaag een gesprek met oud-burgemeester van Helmond Fons Jacobs die weken moest onderduiken in het buitenland toen hij als burgemeester werd bedreigd en met Arjan de Wolf, sociaal-psycholoog en gedragswetenschappelijk trainer die ambtenaren traint in hoe om te gaan met dit soort situaties.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.