Basisscholen en kinderopvang moeten weer open, vindt het kabinet. Terwijl het RIVM waarschuwt voor een derde golf. De één is blij met versoepelingen, de ander vraagt zich af hoe verstandig dat is.

De scholen weer openen is een goed idee. Dat zegt Herstel-NL, een groep artsen, gezondheidswetenschappers en economen die aandacht vragen voor de nevenschade die het huidige coronabeleid aanricht. Aan de andere kant staat het Red Team, een onafhankelijke expertgroep die zich richt op preventie en bestrijding van corona in Nederland. Zij zien liever dat het kabinet de lockdown met 2 weken verlengt.

Nevenschade

Arts en ondernemer Erik-Jan Vlieger is een van de leden van Herstel-NL. Hij is blij dat de scholen weer opengaan. "Het is tijd dat we naar de nevenschade van dit beleid kijken. Er zijn kinderen die niet goed meekomen en een lager advies krijgen. Het is nog maar de vraag of ze dat met een achterstandsprogramma in kunnen halen."

Het lijkt volgens Vlieger alsof het kabinet dat soort aspecten de afgelopen tijd een beetje onder het tapijt veegde. "Het andere probleem bij het sluiten van scholen is dat opa en oma komen oppassen, terwijl dat juist de groep is die we moeten beschermen. Op die manier komt het virus juist bij hun terecht."

Liever langer dicht

Hoewel de leden van het Red Team begrijpen dat de impact ervan groot is, zien ze liever dat de scholen nog 2 weken langer dicht blijven. "Ik ben geen voorstander van het openen van de basisscholen. We moeten nu juist zorgen dat het virus onder controle blijft", zegt epidemioloog en lid van het Red Team Arnold Bosman.

"De Britse variant krijgt meer grip en die variant verspreidt zich makkelijker onder kinderen. Als we de scholen nu openen, geven we het virus weer de kans om zich te verspreiden", zegt

Vroeg ingrijpen en lokaal reageren

En het perspectief dan? "Dat is op deze manier inderdaad ver weg", geeft Bosman toe. Het Red Team zegt al langer dat er meer moet worden aangestuurd op het kijken naar de besmettingen.

"Als je weet waar de besmettingen de kop op steken, moet je in die omgeving snel maatregelen nemen, zodat de rest van Nederland door kan gaan. We wachten nu tot de ziekenhuizen aan de top van hun capaciteit zitten. Wat mij betreft treden we eerder strenger op. Dat kan ook lokaal. Als je bijvoorbeeld ziet dat het op een school speelt, is het goed die school direct te sluiten."

Kijken naar het beginpunt

Bosman noemt de situatie in Lansingerland als voorbeeld. "Doordat die school meteen werd gesloten, bleef de Britse variant onder controle."

En er is meer: "Ook het bron- en contactonderzoek moeten we strenger bewaken. We zetten de maatregelen te laat in omdat we kijken naar het eindpunt van het probleem: de ic-capaciteit en te weinig naar het beginpunt: de besmettingen."

Nederland weer open

Vinden ze bij Herstel-NL dan dat we slachtoffers van corona maar voor lief moeten nemen? "Nee", zegt Vlieger. "Ik wil ook niet zeggen dat de schade van corona klein is. Het gaat om de afweging die je maakt. Het virus zal voorlopig nog wel hier blijven en daar zullen we mee moeten leren leven."

Hij stelt voor dat de mensen die echt vatbaar zijn voor het virus beter worden beschermd. "Breng oudere en kwetsbare personen boodschappen of geef hen taxivouchers. Dan kan de rest van Nederland weer open. Ik wil dat we transparanter naar het beleid kijken: wat leveren die maatregelen ons op? En wat leveren we daarvoor in? We moeten niet doen alsof corona het enige is dat telt in ons land, daar lijkt het soms wel op."

One size fits all?

En wat als de besmettingen dan straks omhoog gaan? Vlieger: "Dan zeggen wij dat we de ouderen en mensen met overgewicht beter moeten beschermen. Hen moet je dan helpen om zich te isoleren. Of denk aan leerkrachten met overgewicht, die niet hoeven te werken. We hebben nu een one size fits all-oplossing bedacht, terwijl we niet allemaal dezelfde maat hebben."

Bosman van het Red Team: "We moeten sneller reageren. Dat heeft het kabinet niet gedaan, daarom zitten we nu in deze situatie. Durf sneller hardere maatregelen te nemen. Als je langer wacht moet je maatregelen langer vasthouden, dat is wat we nu doen. Ik begrijp dat we willen versoepelen, de rek is eruit. Als wij de teugels laten vieren, trekt het virus aan. Daar valt niet politiek over te onderhandelen."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."