"Deze pandemie legt feilloos alle gebreken bloot van het Amerikaanse gezondheidszorgsysteem", zegt David Blumenthal. "Paniek is op veel plekken eigenlijk de meest logische reactie."

Blumenthal is directeur van The Commonwealth Fund, een denktank voor gezondheidszorg in Boston. Hij kent als geen ander de zwaktes van de gezondheidszorg in de VS. Het systeem wordt wel omschreven als het duurste, het meest inefficiënte en het meest oneerlijke gezondheidszorgsysteem ter wereld.

Slecht voorbereid

"Op een situatie als deze zijn we heel slecht voorbereid", zegt Blumenthal. "We hebben gedecentraliseerde en zeer complexe gefragmenteerde gezondheidszorg."

"De structuur voor een landelijke uniforme aanpak waarbij je systematisch in kaart brengt hoe een epidemie als deze zich ontwikkelt is er niet."

Geen eerstelijnsgezondheidszorg

Veel Amerikanen hebben geen eerstelijnsgezondheidszorg zoals een huisarts, vertelt Blumenthal. Als er iets aan de hand is gaan mensen naar eerste hulpposten of andere plekken waar ze nu juist niet moeten verzamelen terwijl ze misschien nog niet ziek zijn.

"Aan de andere kant hebben we 40 miljoen mensen met helemaal geen verzekering en ook geen geld. Die zullen zich dus juist nergens melden terwijl ze misschien al wel ziek zijn."

Laat begonnen met testen

Het virus zou zich in de VS dus zelfs sneller kunnen verspreiden dan een land als Italië, al is daar weinig zicht op. Door de trage reactie van de federale overheid werd vrij laat begonnen met testen. Er werden in Seattle bijvoorbeeld al dodelijke gevallen geregistreerd voordat er besmettingen waren gemeld.

In het congres is inmiddels wel een wet aangenomen waardoor alle Amerikanen recht hebben om getest te worden, ook als ze geen geld hebben. De vraag is of dat ook kan.

'De staten moeten het zelf doen'

"Het probleem is alleen dat we geen landelijke service hebben die zoiets kan organiseren", zegt Blumenthal. "De staten moeten het zelf doen. Zij delegeren het weer naar provincie en gemeenteniveau. En voor het maken van en doen van testen zijn die weer afhankelijk van bedrijven"

Een structuur om dat allemaal te coördineren is er niet volgens Blumenthal. "Er is nu wel een noodtoestand die dat juridisch mogelijk maakt, maar de politieke wil en de slagvaardigheid om dat goed te organiseren ontbreekt."

New York kan epicentrum worden

De impact zal volgens Blumenthal niet overal even hevig zijn. "Amerika is nu eenmaal een groot land: Je kan het ook niet overal hetzelfde aanpakken. New York is een regio die grote kans maakt een epicentrum van de epidemie te worden."

Burgemeester De Blasio en gouverneur Cuomo maken zich dan terecht ernstig zorgen, vindt Blumenthal. "Ze zien dat cruciale hulpmiddelen in april al op zullen zijn."

Zorgmedewerkers staan bloot aan enorme risico's

Blumenthal heeft zelf drie volwassen kinderen die als arts in Boston werken. Blumenthal: "Ze vertellen me dat beschermende kleding en apparatuur voor artsen en verplegend personeel nog voor een paar dagen voorhanden is."

"Onze zorgmedewerkers staan dus nu zelf bloot aan enorme risico's en als zij uitvallen, is de crisis al helemaal niet meer te overzien."

Sociale isolatie niet overal mogelijk

Daarnaast zal er volgens Blumenthal veel afhangen van de vraag of Amerikanen zich aan strenge regels kunnen houden op het gebied van sociale isolatie. Ook daar zijn problemen te verwachten.

Thuisblijven is lastig als je geen thuis hebt omdat je dakloos bent. Amerika kent miljoenen daklozen. Amerika heeft ook nog eens het hoogste aantal mensen in detentie ter wereld. En ga maar eens anderhalve meter afstand houden als je met zes man in cel zit.

Periode van hoge productie na Pearl Harbour als voorbeeld

Zijn er ook nog positieve dingen te melden? "Veel mensen hebben het dezer dagen over de Tweede Wereldoorlog", zegt Blumenthal. "Over hoe de Amerikaanse economie zich na Pearl Harbour in zes maanden wist om te vormen tot een ongeëvenaarde productiemachine van wapens vliegtuigen en tanks."

Ook nu zijn er bedrijven als Tesla die zich melden om zich beademingsapparatuur te gaan maken. En techbedrijven als Google om de epidemie te traceren. "Maar zoiets duurt echt wel even. De eerste tanks deden het ook niet echt goed, en van een beademingsapparaat verwacht je wel dat ie het doet."

'Het zou een ommekeer kunnen zijn'

Blumenthal is al jaren pleitbezorger van toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen. Maar hij beseft als geen ander dat veel Amerikanen dat geen zaak van de overheid vinden.

Blumenthal: "Een econoom heeft wel eens gezegd dat er nog een Grote Depressie of een Wereldoorlog nodig is voordat in de Amerikaanse politiek algemene gezondheidszorg gaat beschouwen als een recht. Maar misschien werkt een pandemie ook. Want hoe rijk je ook bent, een virus kan iedereen besmetten. Het zou een ommekeer kunnen zijn."