Social media maken het makkelijk om iemand te benaderen. Dat kan handig zijn, maar ook ongemakkelijk of vervelend. Bijvoorbeeld als je seksuele verzoeken krijgt waar je niet op zit te wachten. Seksuologen zien dat dit vaker gebeurt, strafbaar is het niet.

'Hey, zou ik je iets mogen vragen?', stuurt de 26-jarige Corné (achternaam bij redactie bekend) in een berichtje naar een voor hem onbekende vrouw op Instagram. De vrouw reageert, er gaan wat berichten over en weer en uiteindelijk stelt hij de vraag: 'Ik zou graag je zwarte sokjes willen kopen. Sta je daar voor open?'

'Ik ben geen griezel'

Berichten als deze stuurt Corné vaker, soms twee keer per week, dan een paar weken niet. Zijn werkwijze is als volgt: op social media komt hij het profiel van een vrouw tegen en als hij een bepaalde aantrekkingskracht voelt, zoekt hij contact.

Zijn doel? Het kopen van hun gedragen sokken, slips, bh's en foto's. Hij komt niet direct ter zake: "Eerst wil ik laten zien dat ik geen griezel ben. Ik ben betrouwbaar, ik kom mijn afspraken na en ik betaal altijd", vertelt hij.

Corné heeft voetfetisj

De gesprekken die hij met deze vrouwen voert zijn onderdeel van Cornés seksuele fantasieën, hij heeft een voetfetisj en raakt opgewonden van financieel onderdanig zijn, een vorm van masochisme. Dat is de reden dat hij zoekt naar vrouwen die gedragen ondergoed aan hem willen verkopen.

Het woord fetisj heeft volgens seksuoloog Anne Siemons een negatieve lading. Een kwalijke zaak, vindt ze, 'want veel mensen hebben een fetisj, ook al weten ze het zelf soms niet'. Raak je opgewonden door lingerie, dan is dat ook een fetisj. "Alleen denken we daar niet direct aan, we denken sneller in extremen en stereotypen."

info

Wat is een fetisj?

Het hebben van een fetisj is onderdeel van parafilie: a-typische seksuele voorkeuren die tenminste 6 maanden of langer aanblijven. De bekendste vormen van parafilie zijn:

  • Voyeurisme: het stiekem bekijken van mensen
  • Seksueel sadisme en masochisme: fysiek en/of mentaal vernederen of vernederd worden
  • Frotteurisme: het aanraken van een niet-instemmend persoon
  • Exhibitionisme: geslachtsdelen tonen aan vreemden
  • Fetisjisme: opgewonden raken door voorwerpen, materialen en niet-seksuele lichaamsdelen

Te commercieel

5 jaar geleden begon Corné met het online benaderen van vrouwen. Eerst was hij lid van fora waar hij met gelijkgestemden in contact kwam, als hij iets wilde hebben was er altijd wel iemand die het aanbood. Maar al snel stopte Corné met kijken op deze websites.

"De vrouwen op deze sites zijn commercieel, dat wil ik niet. Een deel van de opwinding zit voor mij in het samen ontdekken van de mogelijkheden. We moeten er allebei van kunnen genieten, ik wil dat zij plezier haalt uit het krijgen van de beloning", legt hij uit. "Daarom koop ik niets meer van mensen die zichzelf aanbieden."

'Vervelende berichten raken me'

Hij zoekt daarom zelf naar onervaren vrouwen op social media. De afstand van het internet is een bewuste keuze, hij zou het niet zo snel in het echt vragen. "Het is een taboe. Als ik het online vraag, dan kan de andere partij er rustig over nadenken en zelf een afweging maken."

Negen op de tien mensen gaan er niet op in, zegt Corné. Ze bedanken hem voor het aanbod of negeren hem, maar soms wordt hij ook uitgelachen of uitgescholden. "Ze hebben een oordeel over je en lachen je uit of ze vertrouwen je niet. Het is prima als iemand er niet voor open staat, maar de vervelende berichten raken mij diep."

Leuk zakcentje verdienen

Als iemand er wél op ingaat, dan komen ze samen tot een prijsafspraak. "Het gaat vaak om een paar tientjes, ongeveer 30 euro voor een paar sokken."

"Als je dit een paar keer per maand doet, dan heb je aan het eind van de maand toch een leuk zakcentje", zegt hij. Wat hij met de sokken doet, houdt Corné liever voor zichzelf.

Bekijk ook

Zichtbaarheid en grenzen

Waar fetisjes vandaan komen is volgens seksuoloog Siemons niet te verklaren. "De oorsprong van een fetisj kun je nooit achterhalen. Veel mensen denken dat het te maken heeft met iets in de kindertijd, maar daar is geen bewijs voor."

Het hebben van een fetisj is niet abnormaal en daar zou volgens haar minder bekrompen over gedaan moeten worden. Tenminste: als alle partijen er vooraf mee akkoord gaan en er geen wetten worden overtreden, benadrukt Siemons. Daar zit ook gelijk de crux, want wanneer ga je een grens over op social media?

'Vroeger was het moeilijker'

Siemons ziet voorbeelden, zoals de verzoeken die Corné doet, steeds vaker in de praktijk voorbij komen. "Het wordt steeds gemakkelijker om mensen te bereiken door de komst van social media. Alle fetisjcontent ligt binnen handbereik."

"Vroeger was het moeilijker. Het werd stiekem gedaan en een fetisj was minder zichtbaar, het werd ook raar en extreem gevonden", weet ze. "Maar het is nu niet meer stiekem en je kunt iedereen ter wereld een bericht sturen, dus ook personen die er niet om gevraagd hebben."

Bekijk ook

Hetzelfde als dickpics sturen?

Op die manier wordt een onschuldige seksuele voorkeur volgens de seksuoloog minder onschuldig en soms zelfs grensoverschrijdend. "Het past in hetzelfde rijtje als ongevraagd dickpics sturen. De persoon die het stuurt ervaart seksuele opwinding tijdens het versturen van het bericht, daar heeft de ontvanger niet om gevraagd en wordt ongewenst onderdeel van iemands fetisj."

Corné kijkt er zelf iets genuanceerder naar: "Ik ga voorzichtig te werk, kom niet gelijk ter zake. Pas als ze geïnteresseerd zijn in een verkoop, leg ik het uit en de vertrouwensband is het belangrijkst. Als ze niet willen, dan is dat helemaal prima. En als iemand niet reageert, ga ik geen vraagtekens sturen. Nee is nee, zoals het hoort."

Nieuwe wet op komst

Contact zoeken met volwassenen als je seksuele intenties hebt, is niet strafbaar, maar kan wel degelijk een negatieve impact hebben op de ontvanger blijkt uit gesprekken met ervaringsdeskundigen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid werkt aan een nieuwe Wet seksuele misdrijven, daarin wordt onder meer gekeken naar hoe seksueel grensoverschrijdend gedrag dat online plaatsvindt gestraft kan worden.

De wet gaat op zijn vroegst volgend jaar in. Maar dat betekent niet dat er na ingang van de nieuwe wet wel juridische stappen ondernomen kunnen worden tegen de verzender.

Bekijk ook

Grijs gebied

Het fenomeen staat wel op de radar van Nederlandse kenniscentra die zich bezighouden met seksualiteit en grensoverschrijdend gedrag. Maar de vraag of het hier ook daadwerkelijk om grensoverschrijdend gedrag gaat, is niet zwart-wit te beantwoorden.

Het benaderen van mensen op social media voor fetisjverzoeken, zoals bijvoorbeeld Corné doet, wordt beschouwd als niche en het risico op blijvende schade is niet zo groot als bij upskirting en stealthing, legt Roy Heerkens van Slachtofferhulp uit. "Die handelingen maken inbreuk op iemands privacy en lichamelijke integriteit. Bij het sturen van berichten ligt het toch anders."

Ongepast, maar niet strafbaar

Volgens hem ligt het erg aan de context waarin het gebeurt. "De meeste mensen die zo'n privébericht ontvangen krijgen rillingen, maar het is geen ingrijpende gebeurtenis waar ze last van houden." Het wordt al anders als de ontvanger een geschiedenis heeft op het gebied van seksueel geweld, dan kan het wel degelijk een grote impact hebben, zegt Heerkens.

"De vraag of je iemands sokken mag kopen omdat jij daar opgewonden van wordt, is niet strafbaar", legt hij uit. "Het wordt een ander verhaal als je gedwongen wordt mee te werken, of als iemand geen genoegen neemt met 'nee'. Dan kan het omslaan tot stalking en dat is wel strafbaar. Dus is het grensoverschrijdend? Dat ligt juridisch ingewikkeld, het is in ieder geval wel ongepast."

Bekijk ook

Online anders dan in de kroeg

Seksuoloog Siemons vindt het sturen van privéberichten naar vreemden anders dan een willekeurig persoon aanspreken in de kroeg. "De kroeg of een feestje is een sociaal event. Als je daar tegen je wil in door iemand wordt aangesproken, met als doel het hebben van een one night stand, kun je in de meeste gevallen weg en je hebt doorgaans een omgeving die de situatie in de gaten houdt."

Daardoor is de context waarin het verzoek wordt gedaan echt anders dan bij een online verzoek, legt ze uit. "Je kunt als je fysiek wordt benaderd direct laten zien dat je geen interesse hebt, ook is er lichaamstaal en er zijn veel meer factoren die op het internet niet meespelen."

'Social mediaprofielen ideaal'

De reden dat mensen buiten de marktplaatsen voor hun fetisj zoeken is volgens haar vrij simpel: "Je wil toch contact hebben met de persoon, weten van wie je het koopt en een fantasie rond die persoon maken."

"Daarom zijn social mediaprofielen ook 'ideaal', daar zie je de persoon al en kun je zelf een verwachting scheppen", zegt Siemons. "Dan hoef je het alleen nog te vragen en misschien krijg je nog contact met elkaar ook. Dan kun je vragen wat deze persoon met die sok heeft gedaan, dat kan opwindend zijn."

Fetisj nog in taboesfeer

Corné opereert in een grijs gebied, maar dat heeft volgens hem ook erg te maken met het taboe dat nog steeds op zijn fetisj heerst. Hij is er in het dagelijks leven ook niet open over: "Eén vriend weet dat ik dit doe en hij veroordeelt het niet. Maar er is altijd een risico dat dat wel gebeurt."

Ook als hij date moet hij op een gegeven moment zijn kaarten op tafel leggen, al gaat dat inmiddels wel makkelijker dan een paar jaar geleden. Het hebben van een fetisj wordt steeds zichtbaarder en hij kan op meer begrip rekenen. "Er zijn nog steeds veel vooroordelen. Een voetfetisj hoort bij een vieze oude man, onderdanig zijn is vies, alles is vies, ga zo maar door. En dat vind ik jammer. Het is niet allemaal negatief, er zijn ook meer dan genoeg positieve verhalen en ervaringen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.