Drie jaar na de invoering van het Tuchtrecht Banken blijken consumenten veelal bakzeil te halen met hun klachten bij het tuchtorgaan. Hoewel particulieren verreweg de meeste klachten melden blijkt de Stichting Tuchtrecht Banken tot dusver vooral zaken te behandelen die door de sector zelf worden aangedragen. Dat blijkt uit een inventarisatie door actualiteitenprogramma EenVandaag.

Het Tuchtrecht Banken werd op 1 april 2015 ingevoerd en had tot doel het vertrouwen van het publiek in de bancaire sector te herstellen. Consumenten kunnen een klacht indienen tegen individuele bankmedewerkers die de fout ingaan. Zij hebben de afgelopen jaren allemaal de wettelijk verplichte bankierseed afgelegd, waarmee ze beloven de daaraan gekoppelde gedragsregels na te leven. 

Rekeninggegevens bekijken zonder toestemming

De Tuchtcommissie Banken deed tot dusver uitspraak in 21 zaken. Verreweg het grootste deel, 17 dossiers, werd aangeleverd door de banken zelf over werknemers die zich misdroegen. Het gaat bijvoorbeeld om medewerkers die rekeninggegevens bekeken zonder dat zij daar toestemming voor hadden of op naam van een klant een creditcard aanvroegen voor eigen gebruik.

De overige 4 zaken waarin de tuchtcommissie uitspraak deed werden door consumenten gemeld. In 3 gevallen gebeurde dat pas na herziening van een aanvankelijke afwijzing van hun klacht. Ook 34 andere consumenten vroegen om herziening van hun afwijzing, maar kregen nul op het rekest. De tuchtcommissie legde tot dusver 11 beroepsverboden op, waarvan de langste voor de duur van anderhalf jaar. 

Particulieren dienen meeste klachten in

Dat er veel meer meldingen van banken dan van consumenten worden behandeld is opmerkelijk aangezien verreweg de meeste klachten juist door particulieren worden ingediend. Tot december 2017 werd er in totaal 341 melding gemaakt bij de Stichting Tuchtrecht Banken. Daarvan hadden er 79 betrekking op één en dezelfde zaak: ABN Amro stapte vorig jaar zomer naar de tuchtcommissie vanwege grootschalige fraude door hypotheekadviseurs. Zij kopieerden handtekeningen van klanten om hypotheekaanvragen sneller af te kunnen ronden. In totaal maakten 114 adviseurs zich daar schuldig aan, maar 35 pleegden de fraude vóórdat ze de bankierseed aflegden waardoor ze niet tuchtrechtelijk aan te spreken zijn. 

Buiten bereik van bankierseed

Van de overige ruim 260 meldingen kwamen er 4 op de 5 van consumenten en de rest van de banken. Daarvan schopten slechts 4 consumenten het dus tot daadwerkelijke behandeling van hun klacht. Veel afwijzingen worden door de tuchtcommissie gemotiveerd doordat de melding buiten het bereik van de bankierseed valt of niet aan een individuele medewerker is aan te rekenen maar betrekking heeft op het beleid van de bank.

Volgens hoogleraar rechtspleging Jonathan Soeharno, gespecialiseerd in tuchtrecht, was voorzien dat consumenten weinig kans zouden maken. “Het tuchtrecht bij banken werkt toch anders dan bij advocaten of artsen. Met hen heb je een persoonlijke vertrouwensrelatie. Als je advocaat of arts in de fout gaat kan je hem of haar rechtstreeks aanspreken. Bij banken gaat de besluitvorming over veel meer schijven. Dat maakt het lastig individuele medewerkers daarop aan te spreken. Je zou dat oplossen als je ook banken als organisatie tuchtrechtelijk kan aanklagen.” 

info

De bankierseed

Ik zweer/beloof binnen de grenzen van mijn functie die ik op enig moment in de bancaire sector vervul:

• dat ik mijn functie integer en zorgvuldig zal uitoefenen;

• dat ik een zorgvuldige afweging maak tussen de belangen van alle partijen die bij de onderneming zijn betrokken, te weten die van de klanten, de aandeelhouders, de werknemers en de samenleving waarin de onderneming opereert;

• dat ik in die afweging het belang van de klant centraal zal stellen;

• dat ik mij zal gedragen naar de wetten, de reglementen en de gedragscodes die op mij van toepassing zijn;

• dat ik geheim zal houden wat mij is toevertrouwd;

• dat ik geen misbruik zal maken van mijn kennis;

• dat ik mij open en toetsbaar zal opstellen en mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving ken;

• dat ik mij zal inspannen om het vertrouwen in de financiële sector te behouden en te bevorderen.

Zo waarlijk helpe mij god Almachtig! / Dat verklaar en beloof ik!

Volgens de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) is het logisch dat meldingen vanuit de sector tot meer uitspraken leiden. Banken kunnen immers kwalitatief betere dossiers aanleveren, omdat zij over meer informatie beschikken dan consumenten. Tweede Kamerleden van SP en PvdA willen uitleg van minister Wopke Hoekstra van Financiën over het beperkte aantal consumenten dat tot de tuchtcommissie weet door te dringen. Het CDA wil de Stichting Tuchtrecht Banken zelf vragen tekst en uitleg te komen geven in de Kamer. 

info

Sancties

De Tuchtcommissie Banken deed sinds de start op 1 april 2015 in totaal 21 uitspraken. 18 keer werd een klacht (deels) gegrond bevonden, twee keer ongegrond en één keer niet ontvankelijk .

In 11 gevallen was het vergrijp dermate ernstig dat een beroepsverbod werd opgelegd, de langste voor de duur van 18 maanden. Twee bankiers mogen 12 maanden niet in de bancaire sector werken, zes medewerkers een half jaar en nog twee anderen gedurende drie maanden. Zes bankmedewerkers kregen een berisping. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.