'Code rood' bij bewakers en beveiligers van personen, die door krapte voor 'onmogelijke keuzes' staan

De vraag naar bewaking en beveiliging van personen en gebouwen is de afgelopen periode zo groot, dat de aangewezen diensten het eigenlijk niet meer aankunnen. Code rood, zeggen de politiebonden. "Ze hebben een onmogelijke opdracht."

In de laatste maand van zijn voorzitterschap van politiebond NPB slaat Jan Struijs opnieuw alarm over de enorme druk op het stelsel bewaken en beveiligen. Vanochtend sprak hij al vroeg met iemand die beveiliging nodig heeft en niet naar een bijeenkomst kon.

'Code rood'

"Er moeten dagelijks last minute beslissingen worden genomen", zegt Struijs doelend op de afwegingen over te beveiligen personen. "Ja en dan gebeuren er ook nog dingen in de georganiseerde misdaad. Zoals coke die in beslag wordt genomen. Dat moet ook onder begeleiding".

Code rood, noemt hij het. De situatie nu omschrijft hij als risicovol."De druk neemt toe de laatste tijd." De politiebonden ontvangen 'forse signalen 'van persoonsbeveiligers. "Dat gaat over dat je dingen niet kunt doen. De bewegingsvrijheid van te beveiligen personen wordt beperkt door schaarste, het gaat erover dat technologie achterblijft", schetst hij.

Groeiende vraag

Mensen zijn ontevreden, zegt Struijs. Dat betekent dat beveiligers en hun leidinggevenden veel moeten uitleggen aan de te beveiligen personen over wat wel en niet kan. "Uitvoerende mensen en chefs doen geweldig werk, maar die zeggen: wij moeten echt keuzes maken. Dit kan niet zo."

De vraag om beveiliging blijft groeien. Burgemeesters, rechters, officieren van justitie, Tweede Kamerleden en ook mensen binnen de politie zelf hebben deze intensieve vorm van persoonsbeveiliging nodig. Sinds het conflict tussen Israël en Hamas is losgebarsten, vraagt bovendien ook de Joodse gemeenschap om meer zichtbare en onzichtbare beveiliging van scholen en synagogen.

'Het is bijna niet meer te doen'

Daarnaast staan de verkiezingen voor de deur. Struijs: "Dat betekent voor de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging, de DKDB, extra druk, want de mensen die in stelsel en in de politiek zitten, zijn veel mobieler. Ze komen naar plekken toe. Dat vraagt in de beveiliging en van de panden voor extra maatregelen."

Ondertussen dendert de georganiseerde misdaad door, aldus de vakbondsman. "We willen ook graag grote boeven vangen." Het is een 'pressure cooker', volgens Struijs. Persoonsbeveiligers die contact met hem zoeken zeggen dat het 'bijna niet meer te doen is' en dat ze 'voor een onmogelijke opdracht staan'.

Druppels op gloeiende plaat

Afgelopen voorjaar verscheen een kritisch rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over het Stelsel Bewaken en Beveiligen naar aanleiding van de moorden op de broer van kroongetuige Nabil B., z'n advocaat Derk Wiersum en vertrouwenspersoon Peter R. de Vries. In reactie hierop kondigde minister van Veiligheid en Justitie Yesilgöz het stelsel te gaan vernieuwen.

De minister geeft aan 'voortvarend' te zijn gestart. Maar daar is nog niet veel van te merken. "Er gebeurt te weinig", zegt Struijs. Hij noemt het druppels op een gloeiende plaat, het gaat te langzaam. "De minister zegt wel steeds: er is geld bijgekomen. Maar het is volstrekt onvoldoende naar wat verantwoord is."

Minister: werkdruk 'niet duurzaam' vol te houden

In een brief aan de Kamer liet verantwoordelijk minister Yesilgöz onlangs weten dat het stelsel nog altijd onder grote druk staat. "Ik besef daarbij dat de werkdruk soms dusdanig hoog is, dat het niet duurzaam vol te houden is", schrijft ze. "De ingezette versterkingen om de kwaliteit te verhogen en de extra capaciteit die is gerealiseerd, hebben inmiddels effect, maar kunnen nog niet de snelheid van het steeds toenemende aantal casussen bijbenen".

Die krapte zal voorlopig nog aanhouden, al verwacht de minister 'uiteindelijk' verlichting. "Tot die tijd kan ik alleen mijn diepste waardering uitspreken voor de vrouwen en mannen die zich inspannen voor de veiligheid van anderen. Zij staan dag en nacht klaar en zijn bereid het gevaar in de ogen te kijken." Op de kritiek van de politiebonden wilde de minister desgevraagd niets toevoegen.

Dagelijks afwegingen maken

Op korte termijn moeten er pijnlijke keuzes worden gemaakt. Van persoonlijke afspraken zoals verjaardagen die niet bezocht kunnen worden, tot strafzaken. "Dat een rechtszaak verplaatst moet worden omdat het samenvalt met de verkiezingen of dreiging uit Israël", schetst hij. "Het is dagelijks de afweging maken: gaan we de avond halen en hoe doen we dat dan? Want er gebeurt zoveel in de wereld."

Er moet in de technologie en informatiehuishouding worden geïnvesteerd. Volgens Struijs is er veel winst te halen bij slimme technologie, het ligt klaar maar wordt onvoldoende gebruikt. Maar dat is niet de enige manier om de druk te verlichten. "Voor de lange termijn: echt mensen erbij. Dit stopt niet. We moeten sneller acteren, naar de actiestand", benadrukt hij. "Mensen en chefs doen dit naar eer en geweten, en heel goed, maar ze staan enorm onder druk".

'Hoeveel onveiligheid accepteren we?'

Struijs vindt zichzelf niet te ongeduldig. "De minister heeft de boel in werking gezet. Maar het gaat echt te langzaam", vertelt hij. "Als je kijkt naar het werkpakket en de risico's die we in het veld lopen: je zal maar gestalkt worden of bedreigd en niet de beveiliging krijgen die je nodig hebt. Je zal maar die politicus zijn die niet ergens naar toe kan en een ander wel. Of je bent die rechter die ommetje wil maken, die in zwaar proces zit."

Er is nu ingezet op een herstelplan, terwijl er een ontwikkelprogramma nodig is, zegt Struijs. "Nu worden er dingen gedaan die eerder al gedaan hadden kunnen worden", zegt hij. "De kernvraag is: hoeveel onveiligheid accepteren we? Hoeveel onveiligheid accepteer je als rechter, politicus of degene die in veld beschermd moet worden voor de georganiseerde misdaad."

'Nieuwe werkelijkheid'

De politie laat EenVandaag weten dat het aantal personen en objecten dat 'langdurig en intensief bewaakt en beveiligd wordt', is toegenomen. "En zal naar verwachting op termijn blijven stijgen. Een deel van de dreiging wordt veroorzaakt door een buitencategorie criminelen. Voor de politie betekent deze nieuwe werkelijkheid dat het stelsel Bewaken & Beveiligen grondig en blijvend moet worden aangepast."

De nieuwe realiteit legt een enorme druk op de politieorganisatie. "Dagelijks zijn 1.000 tot 1.500 politiemensen bezig met Bewaken & Beveiligen", laat een woordvoerder weten.

'Het is onder controle'

De signalen vanuit de bonden zijn bij de politie bekend. "De werkdruk vraagt al langere tijd veel van medewerkers, daar zijn we als werkgever scherp op. De komende periode is weliswaar druk, maar niet uitzonderlijk voor de DKDB. Het is onder controle."

Verder zegt de politie dat 'alleen meer mensen' niet de oplossing is. Het gaat ook om preventie en het wegnemen van dreiging. "Ook wordt ingezet op (technische) innovatie en het versterken van samenwerking met partners als de Koninklijke Marechaussee."