Door de Belastingdienst onterecht worden beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Het overkwam Chermaine Leijsner en Tamara Hardenbol. Ze moesten het 'gefraudeerde bedrag' terugbetalen en kregen daardoor flinke financiële problemen.

Menno Snel, de verantwoordelijke staatssecretaris, bood zijn excuses aan voor de gang van zaken. "De Belastingdienst is de menselijke maat verloren", sprak hij. Snel verweet de fiscus "Tunnelvisie" in de jacht op fraudeurs. Mogelijk werden duizenden ouders het slachtoffer.

'Het heeft mijn leven verwoest'

In 2013 ontving Tamara een brief van de Belastingdienst met de vraag naar gegevens van 2009. Ze leverde aan wat ze kon. "Toen kreeg ik een aanslag voor het jaar 2009, waarin stond dat ik het volledige bedrag terug moest terugbetalen." Het ging om 18.000 euro, af te lossen in maximaal twee jaar tijd.

Iedere maand moest er 900 euro worden afgedragen. "Dat ging soms goed, maar soms moesten we ook lenen bij vrienden en familie. Dat was best gênant." In beroep gaan was geen optie voor het gezin. "We durfden geen advocaat in te schakelen, omdat we die bij verlies ook nog zouden moeten betalen."

'Ik heb mijn kinderen vaak dingen moeten ontzeggen.'

Chermaine Leijsner moest zelfs een ton terugbetalen aan de Belastingdienst. "In het begin was ik in shock. Ik dacht: dit moet een vergissing zijn, dit wordt vast opgelost. Maar dat was niet zo."

Haar contact met de Belastingdienst verliep stroef. "Je krijgt eigenlijk geen antwoorden. Je krijgt alleen brieven of herbeschikkingen, maar geen beslissingen op bezwaar." De schulden hadden effect op haar gezin. "Ik heb mijn kinderen vaak dingen moeten ontzeggen."

Of staatssecretaris Snel zijn verantwoordelijkheid moet nemen? Er zijn wel bewindspersonen voor minder vertrokken.

'Ongekend en ongehoord'

Chermaine en Tamara krijgen steun van onder meer PvdA-Kamerlid Henk Nijboer en SP-Kamerlid Renske Leijten. Leijten vindt het 'ongekend en ongehoord hoe de overheid zich tegen haar burgers heeft gekeerd'.

Staatssecretaris Snel heeft de Tweede Kamer niet voldoende ingelicht, vindt Leijten. "Keer op keer moesten we weer om stukken vragen. Het lijkt er niet op, of hij tot het gaatje is gegaan. En dat is vreemd, want als blijkt dat er van alles is misgegaan, dan wil je daar toch alles van weten?"

Snel is 'deel van het probleem'

Eerder dit jaar werd Menno Snel door de Tweede Kamer nog gezien als dé man die dit probleem met zijn vakkennis kon oplossen. Maar door de wijze waarop hij de Kamer heeft ingelicht is daar inmiddels twijfel over ontstaan. Snel wordt verweten dat hij de Kamer niet informeerde dat het om veel meer gevallen gaat, dan in eerste instantie werden gemeld. Critici vinden dat de staatssecretaris daarmee onderdeel van het probleem is geworden en stellen zijn positie ter discussie. Woensdag zal Snel in een moeilijk debat zijn positie proberen te verdedigen.

In de Tweede Kamercommissie Financiën zou ook de optie zijn besproken om Snel en zijn ambtenaren strafrechtelijk te vervolgen, vanwege het opzettelijk in de problemen brengen van ontvangers van de Kinderopvangtoeslag.

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."