Hoe breintrainingen sporters helpen beter om te gaan met druk waardoor prestaties verbeteren

Topsporters moeten vaak onder enorme druk presteren. Om daarmee om te kunnen gaan, zetten clubs steeds vaker zogenoemde 'breintraining' in voor spelers. Onder andere PSV experimenteert ermee bij de jeugd. "Het helpt sportprestaties te vergroten."

"Als de druk hoog wordt, gaan mensen vaak in de 'nadenkmodus'. Dan gaat presteren op een gegeven moment niet meer", vertelt sportpsycholoog en bewegingswetenschapper Afke van de Wouw. Zij ziet daarom veel kansen voor het trainen van het brein. Die training prikkelt sporters om goed met de druk om te leren gaan.

Zo werkt breintraining

Hoe werkt zo'n breintraining precies? Daar zijn meerdere technieken voor. Zo laat voetbalclub PSV in een gymzaal jeugdspelers trainen in een ruimte die steeds kleiner wordt. Daardoor neemt het belang toe van snel denken en handelen. De voetbalclub werkt daarvoor samen met studenten van de Technische Universiteit Eindhoven.

Volgens Van de Wouw zijn er meer van dit soort trainingsvormen voor het brein. Ze maakt onderscheid tussen impliciete en expliciete breintraining.

Wedstrijd in gedachten afspelen

Een impliciete vorm is het van te voren visualiseren van de wedstrijd. Volgens Van de Wouw wordt deze techniek onder andere door turners als Epke Zonderland gebruikt.

"Je speelt de wedstrijd af in gedachten. Daardoor weet je precies welke oefening je wanneer gaat doen. Je beeldt je als het ware in hoe je wil dat de wedstrijd gaat lopen. Dat gebeurt ook met bijvoorbeeld penalty's", legt ze uit.

Omgaan met verschillende situaties

De expliciete vorm is volgens Van de Wouw het leren omgaan met verschillende situaties. "Als je een voetballer bent, is het bijvoorbeeld gek om ineens met een hele kleine bal te gaan spelen."

Maar juist dat is belangrijk, vindt ze. "Want zo daag je je brein uit."

Overtuigd van werking

Een ruimte verkleinen, zoals PSV doet, past dan ook bij deze vorm van breintraining. Van de Wouw is overtuigd van de werking. "Als je van te voren alle scenario's hebt doorgenomen en van te voren weet wat je gaat doen in bepaalde situaties, kun je makkelijker met druk omgaan", legt ze uit.

"Het zorgt bovendien voor meer zelfvertrouwen en dat vergroot de sportprestaties. Want als het te spannend wordt op het veld, werkt dat niet voor de prestatie."

Voor alle spelers

Alhoewel de ene sporter gevoeliger is voor druk dan de ander, helpt breintraining alle spelers. "Ook de sporters die goed bestand zijn tegen druk", aldus Van de Wouw. Want het brein trainen helpt ook bij het nemen van de juiste beslissingen.

"Bij verschillende en wisselende omstandigheden vraag je veel van het brein. Bij sport moet je conditie goed zijn, maar je moet tijdens prestaties ook nog eens goede beslissingen nemen en die goed uit kunnen voeren."

'Niet vroeg genoeg bij zijn'

Je kunt er niet vroeg genoeg bij zijn, vertelt Van de Wouw. "Als je van jongs af aan begint met breintraining, kan dat goed zijn voor de sporter."

Veel kinderen dagdromen volgens haar tijdens het sporten. "Met een breintraining kun je ze daardoor meer sturing geven."

Onderdeel van sport

Gedachten zijn ook een groot onderdeel van de sport. Als je kinderen vroeg aanleert om met breintraining scenario's in het hoofd af te spelen, hebben ze daar later meer controle over.

"Dan wordt het minder raar. Want uiteindelijk hoort het er gewoon bij voor een topsporter."