Het dodental van de raketaanval op een winkelcentrum in Krementsjoek loopt nog altijd op. De veiligheidsdiensten melden 18 doden en tientallen mensen zijn nog vermist. Correspondent Marcel van der Steen bezocht vanmorgen het getroffen gebied.

"Ik zag veel mensen puinruimen in de hoop om daar nog overledenen onderuit te halen", vertelt Van der Steen. Wat hij aantrof bij het afgebrande winkelcentrum vat hij samen als "een heel bizarre en lugubere aanblik".

'In het hart van Oekraïne'

De Russische raketaanval wekt veel woede op bij de internationale gemeenschap. Zo zeggen de leiders van de G7-landen in een gezamenlijk statement dat het willekeurig aanvallen van onschuldige burgers een oorlogsmisdaad is.

Rusland voert veel luchtaanvallen uit, maar Van der Steen legt uit waarom juist deze aanval zoveel losmaakt. "Er zijn verschillende gebieden in Oekraïne waar mensen continu onder dreiging van artillerie en luchtaanvallen leven. In het oosten, aan de noordkant bij Charkov en in het zuiden bij Mykolajiv. Maar dit is in het hart van Oekraïne."

'Relatief rustig gebied'

Van der Steen merkt dat veel Oekraïners in dit deel van het land geen rekening houden met dit soort raketaanvallen. "Wat je veel ziet, ook in andere plekken waar ik deze week ben geweest, is dat mensen blijven doen wat ze doen als er een luchtalarm klinkt."

Omdat het luchtalarm elke dag meerdere keren afgaat, schrikken veel Oekraïners hier niet meer van. "Dat is nu de echte schrik voor Oekraïners. Dat ook in een relatief rustig gebied als Krementsjoek dit soort aanvallen kunnen plaatsvinden."

Nergens veilig

De echte boodschap achter deze aanval is volgens Van der Steen dan ook 'je bent nergens veilig'. Hij denkt dat door de aanval meer Oekraïners overwegen om te vluchten.

"Het kan ook betekenen dat er mensen van plan waren om te vertrekken of juist niet meer van plan waren om te vertrekken, die nu toch zeggen: 'Ook hier ben ik niet meer veilig'. Dat is een grote zorg."

Rusland neemt geen verantwoordelijkheid

Volgens Van der Steen nemen de Russen geen verantwoordelijkheid voor hun daden. "Ze schuiven het eigenlijk af op de Oekraïense overheid. Rusland zegt dat Oekraïne wapens heeft opgeslagen naast het winkelcentrum dat ze hebben geraakt, dat daardoor het winkelcentrum ook is geëxplodeerd."

Maar dat klopt volgens de correspondent niet. "Wat ik heb gezien tot nu toe wijst erop dat Rusland dit winkelcentrum heeft aangevallen met twee raketten."

Europese hulp en wapens

Voor de Oekraïners is het moeilijk om zich tegen aanvallen als deze te verdedigen, vertelt Van Der Steen. "Oekraïne is een heel groot land. Als je kijkt naar zo'n gebied wat relatief veilig leek, dat zou op zich het luchtruim kunnen verdedigen. Maar daar heb je wel heel veel voor nodig."

Militairen roepen het Westen dan ook op om snel alle beloofde wapens te leveren. "Alleen met Europese hulp en met Europese wapens is dit eventueel te keren."

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.