Korting, korting en nóg meer korting. Komende vrijdag is het Black Friday en dat betekent dat veel winkels een flinke uitverkoop houden. Goed voor consumenten én winkeliers. Of toch niet?

Black Friday is in de Verenigde Staten de dag na Thanksgiving Day. Veel Amerikanen hebben dan vrij en dat betekent: kerstinkopen doen. Winkeliers besloten daar hun slaatje uit te slaan en probeerden met aanbiedingen nog meer klanten naar hun winkels te lokken. Dat bleek een gouden greep. Inmiddels is Black Friday niet alleen één dag, maar een hele week vol aanbiedingen.

Black Friday

Ook Nederlandse winkels nemen het fenomeen massaal over. Vorig jaar werd tussen Black Friday en Cyber Monday 10 miljoen keer met iDEAL afgerekend, met een totaalwaarde van 850 miljoen euro. Dat is een stijging van 72 procent ten opzichte van een 'normaal' weekend shoppen.

Maar heb je nou écht voordeel van die aanbiedingen? Consumentenplatform Tweakers deed onderzoek naar de Black Friday-aanbiedingen van vorig jaar. "Het idee leeft dat retailers de prijzen in de aanloop naar Black Friday heel erg omhooggooien, om ze daarna te laten dippen. Maar dat zien wij niet terug in ons onderzoek", zegt Wout Funnekotter.

'Niet alles is de beste deal'

Ongeveer de helft van de producten die vorig jaar in de aanbieding waren, waren ook daadwerkelijk de beste deal van het jaar, ziet Funnekotter. "We onderzochten 10.000 prijsdalers. Van de helft daarvan weten we: die zijn nooit eerder zo goedkoop geweest. Dus er zitten heel goede deals tussen, maar niet alles op Black Friday is de beste deal die je ooit gaat vinden."

Nederlanders zijn natuurlijk koopjesjagers en wél altijd op zoek naar de laagste prijs. Hoe zorg je er dan voor dat je niet te veel betaalt op Black Friday? Daarvoor zijn nu de zogenoemde 'price alerts' in het leven geroepen. Je geeft aan welk bedrag je voor een product wilt betalen, de site scant voor jou alle prijzen en geeft een seintje wanneer een product voor 'jouw bedrag' in de uitverkoop is. En dat is populair, ziet Funnekotter. "Veel meer mensen stellen zo'n 'price alert' in in de aanloop naar Black Friday. Mensen bereiden zich voor."

'Geen korting op vakmanschap'

Als je het een beetje slim speelt, heb je als consument dus voordeel van de kortingen op Black Friday. Maar hebben winkeliers dat ook? Jeanet ter Beek verkoopt woonaccessoires in haar webshop en winkel. Zij doet dit jaar niet meer mee aan de kortingenregen, want de afgelopen 2 jaar leverde het haar bedrijf nauwelijks iets op. "We hebben laatst een winterparty gehouden, met alles in de kerstsfeer. Dan kunnen mensen gewoon binnenlopen en komen kijken, en daar worden ze enthousiast van. Dan zie je dat ze het een week later tóch komen kopen."

Ook sieradenverkoper Matthieu Bloem laat Black Friday aan zich voorbijgaan. "Het gaat bij mij om kwaliteit en vakmanschap, en daar geef je geen korting op. Ik zie er niet zoveel in", zegt hij. Black Friday blijft dus vooral iets van de grote bedrijven en winkelketens. En van de koopjesjagers natuurlijk.

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.