Blijven expats na 5 jaar belastingvoordeel in Nederland of niet? En andere vragen over buitenlandse werknemers beantwoord

Expats en kennismigranten in Nederland betalen minder belasting over hun inkomen. NSC-partijleider Pieter Omtzigt wil daar van af. Wij vroegen wat jullie wilden weten over de gevolgen van de komst van buitenlandse werknemers voor onze samenleving.

Arbeidsmarktdeskundige Hafid Ballafkih van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en Irene Bunt geven antwoord op jullie vragen. Bunt is directeur van een bedrijf dat expats begeleidt bij procedures zodra ze naar Nederland komen.

1. In welke sectoren en delen van het land werken expats en kennismigranten vooral?

Bunt ziet dat expats en kennismigranten in heel Nederland werkzaam zijn, en dan vooral in de Randstad en in de regio rondom Eindhoven. "Ze werken met name in de IT-sector, op universiteiten en in de farmaceutische industrie."

"Die sectoren kunnen eigenlijk niet zonder, want in Nederland hebben we onvoldoende mensen die de kennis hebben om dat werk te kunnen uitvoeren", zegt Bunt. "We zien dat mensen uit bijvoorbeeld India veel sneller op de hoogte zijn van nieuwe technologieën die nodig zijn voor bepaalde sectoren."

Arbeidsmarktdeskundige Ballafkih bevestigt dat buitenlandse kennis de belangrijkste reden is om expats aan te nemen. "Bedrijven als ASML draaien voor een groot deel op kennismigranten, kennis die we in Nederland niet hebben. En ook bij initiatieven om bijvoorbeeld groene waterstof te ontwikkelen wordt veel gebruik gemaakt van expats."

2. Waarom hebben expats belastingvoordeel, wat is de gedachte daarachter?

Door de 'expatregeling' betalen expats en kennismigranten in ons land geen belasting over de eerste 30 procent van hun inkomen in de eerste 5 jaar dat ze hier zijn. Ruim 90.000 personen in Nederland maken gebruik van deze regeling, blijkt uit een onderzoek van EU Tax Observatory dat deze week is verschenen.

De gedachte achter de regeling is vrij simpel, zegt Ballafkih. "Het belastingvoordeel zou het aantrekkelijk moeten maken voor kennismigranten om hier te komen te werken. Bepaalde sectoren hebben behoefte aan specifieke deskundigheid, waarover niet genoeg Nederlanders beschikken. Dat komt doordat niet voldoende studenten kiezen voor opleidingen waarvan we de kennis hard nodig hebben."

Volgens de arbeidsmarktdeskundige is de komst van kennismigranten nodig om de economie draaiende te houden. "Als je de kennismigranten niet binnen zou halen, zouden bepaalde sectoren stilvallen. Bedrijven hebben hun specifieke kennis nodig om snel te blijven innoveren. Zonder kennismigranten zullen bedrijven verhuizen naar het buitenland of omvallen."

De overheid heeft nog een andere motivatie voor de 30 procent-ontheffing voor kennismigranten en expats: dat er namelijk rekening moet worden gehouden met de extra kosten die zij hebben, zoals extra reiskosten naar hun thuisland. Door middel van dit belastingvoordeel zou de overheid deze extra kosten compenseren.

3. Waarom wordt gekozen voor expats in plaats van te investeren in Nederlandse scholing?

Dat is een tijdskwestie en een mensenkwestie, zegt Ballafkih. "Als je ervoor kiest om nu te investeren in scholing van nieuwe mensen, ben je jaren verder. Die tijd hebben de meeste werkgevers niet. Het financiële voordeel is dus niet direct daar als je mensen gaat opleiden, terwijl dat er wel gelijk is als je die kennis invliegt in de vorm van kennismigranten of expats."

Investeren in Nederlandse scholing om daarmee het aantal buitenlandse kennismigranten te verminderen is volgens de arbeidsmarktdeskundige een misvatting: "Dat komt door de vergrijzing. We worden namelijk massaal ouder. In 2040 hebben we een vergrijzing van rond de 45 procent. Dat betekent dat heel veel mensen uit het arbeidsproces gaan, dus stoppen met werken. Er zullen wel wat jongeren bijkomen, maar lang niet zoveel als dat eruit gaan. Door die ontwikkeling hebben we allemaal mensen nodig, óók die kennismigranten."

Bron: Eigen beeld

4. Worden aan expats ook eisen gesteld om te kunnen deelnemen aan de Nederlandse maatschappij en cultuur?

Kennismigranten hoeven geen inburgeringscursus te volgen, zegt Ballafkih. "Dat heeft ermee te maken dat kennismigranten op heel andere voorwaarden naar ons land komen dan vluchtelingen. Vluchtelingen vragen asiel aan voor verblijf hier, en hebben daarna vaak hulp nodig bij het vinden van werk. Kennismigranten daarentegen worden hierheen gehaald vanwege hun kennis, en op voorwaarde dat een bedrijf hen in dienst wil nemen."

"Het heeft ook te maken met onze langetermijnverwachtingen", legt hij uit. "We gaan ervan uit dat vluchtelingen willen blijven, terwijl de meeste expats weer terug zullen gaan naar hun land van herkomst. Daarom wordt het bijvoorbeeld belangrijk gevonden dat vluchtelingen de Nederlandse taal leren, terwijl expats dat niet hoeven. In de kennissectoren waarin zij werken, wordt vooral Engels gesproken."

Toch organiseren veel bedrijven wel een soort onboarding voor expats, weet de expert. "Ze organiseren zelf een stoomcursus over hoe Nederland werkt, of besteden dat uit aan een andere partij."

Een van die partijen is Settle Service, waar Bunt directeur van is. Zij merkt in de praktijk dat expats vaak meer bureaucratie ervaren dan ze hadden verwacht. "De immigratieprocedure verloopt meestal redelijk snel, maar daarna moeten expats nog van alles en nog wat regelen - een woning, een huisarts, etc. - en dan ervaren ze veel administratieve moeilijkheden."

Bekijk ook

• 

  Gunstige belastingregels voor expats maken woningmarkt Eindhoven nóg drukker: 'Ook expats willen huis met puntdak en tuin'

  • 23-10-2023

5. Expats krijgen 5 jaar aan financieel voordeel. Als die voorbij zijn, blijven ze dan of gaan ze terug naar hun thuisland?

Uit een onderzoek van het NIDI (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut) uit 2022 blijkt dat de meeste arbeidsmigranten, onder wie goedbetaalde kennismigranten, Nederland binnen 5 jaar weer verlieten. Maar: dit onderzoek analyseerde migranten in de periode tussen 1997 en 2007.

"Recente en volledige cijfers zijn er niet, voor zover ik weet", zegt Ballafkih daarover. En die zijn wel belangrijk, benadrukt hij: "Om een eerlijk oordeel te kunnen vellen over de discussie die nu speelt rondom het veranderen van belastingvoordeel, moet je weten of expats hier weggaan of blijven, en waarom ze weggaan of blijven."

Bunt ziet in de praktijk dat expats steeds vaker blijven. "Ook na de termijn van 5 jaar. Sommige blijven bij dezelfde werkgever, anderen gaan naar een andere Nederlandse werkgever."

Volgens haar is het voor sommige expats wel lastig dat het belastingvoordeel na 5 jaar wegvalt, maar blijft Nederland voor hen alsnog aantrekkelijk. "Dat heeft te maken met de veiligheid hier, en met onze relatief goede voorzieningen zoals het openbaar vervoer, onze zorg en het schoolsysteem."