Over 5 jaar is jouw boterham van Nederlandse tarwe gemaakt. Dat willen in elk geval de initiatiefnemers van het project Nederlandse Baktarwe. De komende jaren wordt onderzocht wat daar voor nodig is.

In het Zuid-Limburgse Grevenbicht bakt Natalie Penders sinds een halfjaar brood van tarwe dat 10 kilometer verderop door haar vriend Koen van Didden wordt verbouwd.

'Leuk om uit te dokteren'

"Lokaler dan dit wordt het niet", zegt ze lachend. "Het is heel leuk om samen uit te dokteren hoe we van Nederlandse baktarwe het beste brood kunnen maken." Dat het meteen dit jaar zou lukken, had ze niet verwacht.

Tot 2021 was Penders bankier, maar dat gaf haar niet de voldoening die ze zocht. Haar eigen bakkerij geeft die wel. "Het is heel leuk om te ondernemen en bezig te zijn met een fysiek product. En al helemaal om dit met het tarwe van mijn eigen vriend te doen."

Bekijk ook

'Zo puur als het maar zijn kan'

Ze merkt wel iets van verschil tussen de baktarwe van eigen bodem en de tarwe die ze daarvoor gebruikte. "Aan je eigen baktarwe moet je harder werken."

"Als je een zak meel neemt van een meelleverancier dan is het heel simpel: je volgt het recept en je hebt resultaat, maar het meel van Koen is zo puur als het maar zijn kan."

'Veel vraag naar'

Die puurheid zit 'm in de grovere zemel, waardoor het meer water opneemt. "Het is hoe het uit het veld komt, gemalen en in een zak gestopt, zonder toevoegingen." Met broodverbeteraar zorgt Natalie dat de smaak niet afwijkt van het standaard product.

"Je moet zelf een mengeling vinden voor een mooi gerezen brood. Gelukkig doen we dat goed. Er is veel vraag naar. We hebben klanten die, als ze een bestelling doorbellen, zeggen dat ze alleen eigen baktarwe willen. Voor de prijs hoeft niemand het te laten: het brood van Nederlands tarwe kost evenveel. Dat komt doordat wij een superkorte keten hebben van akker naar bakker."

info

Alleen nog graan van eigen bodem

Nederlanders zijn broodeters. Gemiddeld eten we zo'n 50 kilo per persoon per jaar. Dagelijks worden er zo'n 2,5 miljoen broden verkocht. Dat brood wordt nu voornamelijk gebakken met tarwe uit Frankrijk, Duitsland, Oekraïne en Rusland.

Het project Nederlandse baktarwe wil daarin verandering brengen. Binnen 5 jaar moet tenminste 80 procent van het Nederlandse brood van tarwe van eigen bodem komen.

Het project Nederlandse Baktarwe is een collectief van bakkers, molenaars, boeren en onderzoekers. De komende 5 jaar voert Wageningen University & Research een grootschalig onderzoek uit om 'de belemmeringen' rondom Nederlands baktarwe weg te nemen. In totaal wordt er 3,6 miljoen euro in gestoken.

Vervoer vervuilend

Koen helpt ook mee in Natalies bakkerij. Hij hoopt dat meer mensen hun voorbeeld zullen volgen. Nu komt de meeste baktarwe nog van 700, 800 kilometer verderop. Het wordt meestal vervoerd door de scheepvaart die vervuilend is. "Als het lokaal uit de buurt kan komen, scheelt dat onnodig transport."

Het klimaat is een reden voor het duo om brood van Nederlandse tarwe te maken. "Idealisme is voor ons zeker een drijfveer. Het is beter als we meer producten eten die lokaal zijn verbouwd, in plaats van dat ze in vliegtuigen en schepen naar Nederland worden gevlogen. Ook merk je door de oorlog in Oekraïne dat het niet prettig is om voor voedsel afhankelijk te zijn van andere landen."

Koen van Didden met zijn zelfgeteelde tarwe
Bron: EenVandaag
Koen van Didden met zijn zelfgeteelde tarwe

Klimaatverandering helpt ook mee

Door het veranderende klimaat wordt het verbouwen van baktarwe ook steeds interessanter, zegt Koen. "We krijgen warmere zomers en drogere periodes. Dat is voor baktarwe ideaal. Om voldoende eiwitten in de plant te krijgen heb je namelijk veel zonuren nodig, en die hadden we het afgelopen jaar."

Koen verbouwt nu een tarweras dat met name in België en Frankrijk wordt geteeld. "We hebben vorig jaar een perceel ter grootte van vijf voetbalvelden ingezaaid en zijn maar gewoon begonnen. Wordt het niks dan wordt het veevoer, zo dachten we. Maar dat was niet nodig. Je moet wel wat meer meststoffen toevoegen en de opbrengst is iets lager, maar verder is het proces vergelijkbaar met veevoertarwe."

'Doelen haalbaar'

Natalie kijkt tevreden terug op het eerste jaar. Ze denkt dat de doelen van het project Nederlandse baktarwe haalbaar zijn, om over 5 jaar tenminste 80 procent van het Nederlandse brood van tarwe van eigen bodem te maken. "Als ik nu al zie dat met vrijwel zero kennis de kwaliteit van ons brood goed is, dan kan het alleen maar beter worden.

Ook Koen denkt dat baktarwe in Nederland op grote schaal kan worden verbouwd. "Alleen dan moet de ketensamenwerking van boer, naar meelfabrikant, naar bakker wel intensiever worden. Ik hoop dat het lukt, want ik zie het als toegevoegde waarde. Lokale voedselproductie is steeds meer in trek en het zal de boer en de burger dichter bij elkaar brengen. Mensen fietsen op zondag langs de percelen en ze zien het gewas groeien, hoe het geproduceerd wordt. Dat is alleen maar goed."

Bekijk ook

Juiste beloning

Omdat de opbrengsten wat lager zijn en de investering wat hoger, hoopt Koen wel dat de akkerbouwers die komende jaren op baktarwe overstappen een juiste beloning krijgen. "Want uiteindelijk draait het voor hen ook om een boterham te verdienen."

Voorlopig heeft Koen de smaak van het Nederlandse brood te pakken. "Ik vind het leuk om te doen en leer er veel van. En natuurlijk is het een geweldig gevoel dat je het aan je eigen vriendin kunt vermarkten en dat we er samen mooi brood van maken."

Bekijk de reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.