Eenzaamheid komt veel voor bij jongeren. Om dit tegen te gaan heeft organisatie 'Join Us' een programma ontwikkeld, en dat werkt aantoonbaar. Lauren en Farid hebben veel aan de bijeenkomsten gehad: "Ik durf meer te doen."

Elke 2 weken komt een groep jongeren van Join Us Steenbergen bijeen om met elkaar te praten en sociale uitdagingen aan te gaan. Ze hebben zichzelf aangemeld, omdat ze last hebben van eenzaamheid of merken dat ze het moeilijk vinden om vrienden te maken.

Sociaal zelfredzaam

De bedoeling van de bijeenkomsten is dat de jongeren op sociaal gebied zelfredzaam worden, zodat zij hun eigen netwerk kunnen opbouwen en behouden. De jongeren in de groep steunen en helpen elkaar daarbij.

Bij de bijeenkomsten zijn ook begeleiders aanwezig. Die sturen de groep aan en kunnen soms een interventie doen. Zo stimuleren ze de jongeren bijvoorbeeld om harder te praten of ook eens initiatief te nemen.

3 jaar eenzaam

Farid (22) vertelt dat hij '3 jaar op de bank heeft gezeten' maar dat hij nu, dankzij de bijeenkomsten, weer met mensen op stap gaat. "Mijn oude vriendengroep ging vooral drinken en rondhangen en dat wilde ik niet", vertelt hij. "Ze waren niet goed voor mij, dus ik heb ze geblokkeerd en weggedaan."

Maar nieuwe vrienden kreeg hij niet zomaar. "Ik vind het heel moeilijk om vrienden te maken. Ik kan wel met iedereen praten maar niet goed vrienden maken. Ik ben moeilijk daarin, kan mensen moeilijk vertrouwen, dat heeft met mijn verleden te maken."

'Dit had ik nooit gedacht'

De ommekeer kwam voor Farid toen hij op internet intypte 'verveling, Steenbergen' en als resultaat Join Us naar voren kwam. Door de bijeenkomsten van de organisatie ziet zijn sociale leven er weer heel anders uit. "Ik heb 3 jaar alleen thuis gezeten en ben nu met mensen op stap. Dat had ik nooit gedacht. Nu heb ik geleerd om toch de stap te zetten", laat hij trots weten.

Lauren (18) komt ook al een tijdje bij de groep. "Ik kwam hier in 2021. Door de lockdown werd ik somber en mijn social skills gingen achteruit. Ik had helemaal geen contact meer met anderen." Daar kwam nog eens bij dat Lauren zich onzeker voelde en vaak dacht dat anderen haar zouden afwijzen. "Dat voelt heel naar, ik denk dan steeds aan wat ze vreemd aan me zullen vinden."

Meer zelfvertrouwen

"Ik ben mijn hele leven al verlegen en durfde nooit iets te zeggen. Maar dit jaar ben ik losgekomen en lukt het me met mensen te praten", vertelt ze. Lauren wilde leren om vrienden te maken en makkelijker met mensen te kunnen praten, zelfverzekerder te worden en minder bang te zijn.

"De eerste keer was heel spannend", herinnert ze zich. "Na een lange tijd is het wel goedgekomen en toen kamen er mensen bij met wie ik een klik mee had en vrienden kon worden. Ik heb meer zelfvertrouwen gekregen en ik durf meer dingen te doen."

Interesse tonen, luisteren en vertellen

In de groep oefenen de jongeren met vertellen over jezelf - over je dag, bijvoorbeeld -, naar elkaar luisteren en vragen stellen naar aanleiding van wat de ander zegt. Het gaat dus om interesse tonen, luisteren en vertellen.

Dominique Mcnelly is een van de begeleiders in de groep: "Iedereen is weleens eenzaam, dat is niet gek. Maar als je het gevoel hebt dat je wel erg weinig leeftijdgenoten ziet, dat je het lastig vindt om de deur uit te gaan en te praten, dan kun je hier naartoe komen."

'Je bent niet abnormaal'

"Jongeren zijn door allerlei oorzaken eenzaam", vertelt Dominique. "Sociale redenen, omgevingsredenen, sociale vaardigheden die ze nog moeten leren. Het is heel belangrijk om mee te geven dat je niet abnormaal bent als het even niet lekker gaat."

Dat laatste bevestigt hoogleraar en eenzaamheidsonderzoeker Anja Machielse: "Eenzaamheid is iets dat in alle groepen een rol kan spelen. Er is met name een piek bij jongeren en bij ouderen, om heel verschillende redenen. Jongeren zitten in een levensfase waarin ze zichzelf worden en ze hebben anderen nodig om te worden wie ze zijn. Een eigen identiteit ontwikkelen gebeurt in relatie met anderen. Ze vergelijken en spiegelen zich om te weten: wie ben ik, welke keuzes maak ik."

'Blijft je hele laven lastig'

"En ze hebben vaak een negatief zelfbeeld", voegt ze daaraan toe. "Als ze dan mensen om zich heen mensen zien met wie het rooskleurig lijkt te gaan dan denken ze: bij mij is het anders, als je daar niet open over praat dan voelt dat erg eenzaam."

Is het dan erg dat eenzaamheid zoveel voorkomt bij jongeren, als het er toch in zekere zin bij hoor? Machielse vindt van wel: "Verbindingen met anderen zijn heel bepalend voor hoe mensen het leven doorlopen. Als je op jonge leeftijd niet in staat bent sociale relaties aan te gaan, dan blijft dat je hele leven lastig."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."