tv LIVE
meer NPO start

Bij FC Castricum vinden de Oeigoeren even geluk, maar het leed van hun familie in China is nooit ver weg

Bij FC Castricum vinden de Oeigoeren even geluk, maar het leed van hun familie in China is nooit ver weg
Bij FC Castricum komen de Oeigoerse gemeenschap en de andere clubleden samen
Bron: EenVandaag

De Oeigoerse voetballers douchen na de wedstrijd steeds vaker mee. Een teken van hun integratie, volgens hun Nederlandse clubgenoten. In hun provincie in China worden de Oeigoeren onderdrukt, in Castricum vond een aantal van hen een nieuw leven.

Bij FC Castricum gaat het niet elke dag zo. Kleurrijke kleding, oosterse muziek en de geur van kebab vullen de voetbalclub. De Oeigoerse clubleden organiseren een feestelijke barbecue. In Castricum wonen meer dan 20 Oeigoerse gezinnen. De verschrikkingen die hun familieleden in China te verduren hebben, houden hen constant bezig. Toch proberen ze hun weg in Nederland te vinden. Het contact op de plaatselijke voetbalclub helpt daarbij.

'We zitten maar en wachten af'

Anwar Abduwahit is druk in de weer om typisch Oeigoerse gerechten te maken voor de barbecue. Hij werkte als kok in Xinjiang, de Chinese regio waar de Oeigoeren vandaan komen. Vandaag is er afleiding, maar onder het oppervlak heerst veel verdriet. "Wij zitten in de stress, in de angst. We zitten alleen maar en wachten af", vertelt Anwar.

Zijn schoondochter vertrok in 2016 vanuit Nederland naar Xinjiang voor familiebezoek. Eenmaal daar was er geen contact meer met haar te krijgen. Tot op de dag van vandaag is ze niet teruggekomen. "We hebben geen idee of ze nog in leven is."

Lees ook

Geen contact met familie

Het is een schokkend verhaal, maar wie met de Oeigoeren in Castricum spreekt komt er achter dat elke Oeigoer zo'n verhaal heeft. Voor Sadikjan Seley, de spil in de Oeigoerse gemeenschap, is dat niet anders. "Sinds 2016 heb ik mijn broers en zussen niet meer gesproken. In 2017 vroeg mijn moeder mij niet meer te bellen. Ze zei: 'We nemen wel contact met jou op als dat nodig is.' Ik heb nog steeds niets gehoord."

sadikjan
Bron: EenVandaag
Sadikjan Seley

Dat er zo veel Oeigoerse gezinnen in Castricum wonen, is te danken aan Sadikjan. Hij was de eerste Oeigoer die er in 2005 een huis kreeg. "Het is een mooie woonplaats. Dicht aan zee. Maar in het begin was mijn gezin het enige Oeigoerse. Ik kende niemand in de buurt." Sadkjan bemiddelde en hielp andere Oeigoerse vluchtelingen om ook een huis in Castricum te krijgen.

info

Over de Oeigoeren

De Oeigoeren zijn een minderheid in de West-Chinese provincie Xinjiang. De meesten van de 11 miljoen Oeigoeren zijn moslim. Er zijn al langer spanningen in hun provincie, omdat de Oeigoeren graag onafhankelijk willen worden van China. Maar, China is nu net een belangrijke handelsroute (de nieuwe zijderoute) dwars door Xinjiang aan het aanleggen. In 2009 vonden enkele aanslagen en protesten plaats in de provincie. Daarna begon China keihard in te grijpen.

Inmiddels is het voor de Oeigoeren verboden om hun eigen taal, geloof en cultuur uit te dragen, en zelfs islamitische namen mogen niet meer. Ook is China 'heropvoedingskampen' begonnen. Inmiddels zitten er volgens de VN 3 miljoen Oeigoeren vast in detentiekampen of heropvoedingskampen. Ervaringsdeskundigen die uit de kampen komen vertellen over martelingen, en mensen die dood gaan. Vrouwen krijgen in de kampen medicatie toegediend waardoor hun menstruatie stopt.

Ook gebruikt China de provincie als proeftuin voor de surveillancestaat. De provincie Xinjiang hangt vol met camera's, en de Oeigoeren kunnen op basis van gezichtsherkenning overal gevolgd worden. Ook telefoons worden uitgelezen. Het is niet precies bekend hoeveel Oeigoeren er nu in Nederland zijn. Geschat wordt dat het er tussen de 2000 en 3000 zijn.

Stress en verdriet

Inmiddels is Sadikjan de spil van de Oeigoerse gemeenschap in het dorp. "Ik zocht contact met Nederlandse mensen hier. Later zijn er meer Oeigoerse gezinnen hier komen wonen. Toen werd het steeds gezelliger."

Contact met Oeigoeren buiten China wordt door de Chinese overheid als een overtreding gezien. Daarom heeft bijna geen enkele Oeigoer in Castricum meer contact met de familie in Xinjiang. Velen hebben geen idee of hun familie in een kamp zit en hoe het hen verder vergaat. De Oeigoeren in Castricum zoeken elkaar vaak op om over hun stress en verdriet te praten.

Gemeenschap op zichzelf

Toon Mans, burgemeester van Castricum, ziet dat de Oeigoeren elkaar wegwijs maken in het dorp. Wel vindt hij het belangrijk dat zij niet een te hechte gemeenschap op zichzelf vormen. "Dan zou je de integratiegedachte teniet doen." De gemeente Castricum vroeg sportverenigingen daarom of ze ervoor openstonden om te helpen bij de integratie van nieuwkomers in het dorp.

De voetbalclub kon nog wel wat vrijwilligers gebruiken en zo kwam een aantal jaar geleden de eerste Oeigoer bij FC Castricum terecht. Deze zaterdagmiddag ziet de burgemeester de resultaten van die samenwerking, terwijl hij langs de lijn staat bij de club. Voor de barbecue blijft hij natuurlijk ook.

Voetbaltalent

Toen bleek dat de Oeigoeren veel voetbaltalent bezaten, werden ze al snel ingelijfd bij het veteranenteam van de club. Dat kon de versterking goed gebruiken. "Ze zijn veel fitter", vertelt een van de veteranen. Ondanks dat ze samen speelden, hadden de meeste voetballers nog nooit van Oeigoeren gehoord. Een informatieavond veranderde dat. Daar lichtten de Oeigoeren hun teamgenoten compleet met powerpointpresentatie in over de situatie in de provincie Xinjiang.

kaart china Xinjang
Bron: eenvandaag
De Oeigoeren komen uit de West-Chinese regio Xinjiang.

Inmiddels weten de meeste voetballers bij FC Castricum precies wat er aan de hand is in de Chinese provincie. "Eigenlijk willen de Chinezen hen uitroeien, dat is natuurlijk te gek voor woorden", zegt Peter van Splunter, vice-voorzitter van de club, voor aanvang van de wedstrijd. Splunter merkt dat de Oeigoeren af en toe bezig zijn met wat er in Xinjiang gebeurt. "Ze zijn weleens een keertje bang om over dingen te praten. In het begin heel erg."

Douchen en af en toe een biertje

Na afloop van de wedstrijd wordt de barbecue aangestoken. Oeigoerse kebab is heel anders dan de Turkse kebab die wij hier kennen, vertelt Sadikjan Seley. Hij laat het graag aan iedereen op de club proeven. De zorgen van de burgemeester, dat zo veel Oeigoeren op één plek weleens een belemmering kunnen zijn, deelt hij niet. "Binnen korte tijd hebben heel veel mensen de taal geleerd, een opleiding gedaan en werk gevonden. In vergelijking met andere minderheden hebben wij het snel gedaan."

Het contact op de voetbalclub helpt daar ook zeker bij, denkt Sadikjan. Net als hij ziet de voormalig voorzitter van de club ook bewijs dat het met de integratie de goede kant op gaat. "Eerst gingen de Oeigoeren na de wedstrijd altijd meteen naar huis. Bloot douchen met anderen, dat was 'not done'. Ook de derde helft was niet aan hen besteed. Maar het leuke is dat er nu twee Oeigoeren zijn die wel mee douchen. En een van hen drinkt nu af en toe een biertje mee."

Oeigoer
Bron: EenVandaag
Op de barbecue heerst een feestelijke stemming

Raar gevoel

Maar ondanks een biertje op zijn tijd, of een feestelijke barbecue, blijft voelbaar dat alles dubbel is voor de Oeigoeren. "Als we bij elkaar kunnen komen en onze eigen cultuur kunnen beleven, dan is dat een stukje geluk,", zegt een meisje die speciaal voor de feestavond vanuit Zeeland is overgekomen. "Ik kan er voor even van genieten, maar daarna voel je je toch wel een beetje schuldig. Omdat je zelf hier in vrijheid leeft, en zij daar niet."

Datzelfde geldt voor Sadikjan: "Als we zo samenkomen dan denken we ook aan de mensen daar. We genieten wel, maar in ons hart hebben we een raar gevoel."

Tv-reportage: Bij FC Castricum vinden de Oeigoeren even geluk, maar het leed van hun familie in China is nooit ver weg

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen: 'Verruil die hortensia voor een inheemse plant'

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen: 'Verruil die hortensia voor een inheemse plant'
Tijdens de Maand van de Groene Tuin worden mensen gestimuleerd hun tuin te vergroenen
Bron: EenVandaag

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

Bekijk ook

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

info

Wat is biodiversiteit?

"Biodiversiteit is de verscheidenheid aan leven, van een druppel slootwater tot een compleet bos, een oceaan of zelfs de aarde als geheel", schrijft Wageningen University & Research.

"Biodiversiteit omvat alle soorten planten, dieren en micro-organismen, maar ook de enorme genetische variatie binnen die soorten en de variatie aan ecosystemen waarvan ze deel uitmaken, van weiland tot wetland, van rivier tot delta en van bos tot woonwijk."

"Het gaat dus over veel meer dan bloemen, bomen, koralen en aaibare beesten. Het begrip biodiversiteit omvat het totaalpakket aan levende organismen en systemen op de aarde en de interacties daartussen."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Bekijk ook

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Donald Trump wil voor derde keer president van Amerika worden, kan dit? 'Hij kijkt naar Erdogan en Poetin als voorbeeld'

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant