De plaatser van het filmpje waarop te zien is dat het vliegtuig van Ukraine International Airlines, vlucht PS752 neerstort, is niet opgepakt. Dat zegt Wim Zwijnenburg van journalistiek onderzoekscollectief Bellingcat in gesprek met EenVandaag.

Eerder meldde het Iraanse staatspersbureau Fars dat de Iraanse autoriteiten de plaatser ervan hadden gearresteerd. Zwijnenburg: "Voor zover wij gehoord hebben van de bron die dit filmpje online gezet heeft, is de persoon van wie hij dit filmpje gekregen heeft nog steeds op vrije voeten."

Nog op vrije voeten

Toch is het niet ondenkbaar dat de plaatser alsnog opgepakt kan worden. Uit het filmpje kan veel informatie over de filmer worden gehaald. Zeker als de filmer en plaatser van de video dezelfde persoon is.

Zwijnenburg legt uit hoe de informatie uit de video gehaald kan worden. "Je ziet een stip aan de horizon en daarna nog één en je hoort een knal." De stipjes zijn het vliegtuig en de raket.

Artikel

Bellingcat kwam dan ook snel met een artikel over welke informatie uit het filmpje gehaald kan worden. "Aan de hand van de gebouwen in het filmpje kun je al zien in welke wijk het is. Je kunt de vliegroute zien, je ziet de raket en aan de hand van de lichtflits en het geluid van de knal weet je ongeveer hoe ver dat van de filmer vandaan is."

Met die informatie kan de puzzel afgemaakt worden. "Aan de hand van die informatie baken je het terrein af en dan weet je waar het dan ongeveer gebeurd is. Zowel waar het vliegtuig is neergestort als van waar het filmpje gemaakt is."

Iraanse overheid

Maar ook als de plaatser iemand anders is dan de filmer, kunnen de autoriteiten wellicht achterhalen om wie het gaat, zegt Zwijnenburg.

"Als de Iraanse overheid weet waar het filmpje vandaan komt, kunnen ze zien: welke telefoons in het gebied aanstonden en wie er gebruikmaakte van data. Dan kunnen ze informatie opvragen bij telecomdiensten en internetproviders. Als het gaat om degene die het filmpje gemaakt heeft kan de overheid meer dan wij kunnen. Maar daar ligt onze specifieke interesse ook niet."

Iran verhaal apart op internetgebied

Zwijnenburg hoopt dat de persoon die dit filmpje plaatste een zogeheten VPN gebruikte. Dat wordt veel gebruikt in met name Iran, een land waar internet al heel sterk begrenst is. Met zo'n Virtual Private Network, een programma of app op je telefoon, kun je de internetblokkade omzeilen en je wordt anoniem op internet. Je bent moeilijker traceerbaar."

Onduidelijkheid rond de spreidingswet is niet eens het grootste punt voor de gemeente Best. Ze voelt zich in de steek gelaten door minister Faber. Vandaag vraagt de gemeente in een brandbrief om haar steun bij het werk dat zij doet: opvanglocatie regelen.

Van een kroontjespen naar een balpen en van een krijtbord naar een digibord: er is door de jaren heen veel veranderd in het onderwijs. Dat is nu nog te zien in het Onderwijsmuseum in Dordrecht, maar niet lang meer. Vanwege bezuinigingen moet het sluiten.

Wat voor de een gewoon was in het klaslokaal, was 20 jaar daarvoor en 20 jaar daarna heel anders. Een collectie die die veranderingen weergeeft, is te vinden in het Onderwijsmuseum. Maar gisteren maakte het museum in een persbericht bekend dat het vanwege geldproblemen moet sluiten.

Onderwijsgeschiedenis van Nederland

"In het Nationaal Onderwijsmuseum laten we de enorm rijke onderwijsgeschiedenis van Nederland zien", vertelt rondleider en educator Juultje.

"En dat doen we aan de hand van een toonaangevende en omvangrijke collectie. Allemaal onderwijsobjecten die het onderwijserfgoed laten zien."

Maatschappelijke vragen

Zelf is ze vooral enthousiast over het 'droogzwemapparaat': een soort houten stellage waarop kinderen vroeger op school leerden zwemmen. Juultje: "Dit vind ik een mooi object om te laten zien dat discussies die we vandaag de dag voeren in de maatschappij, dat het onderwijs daar ook mee te maken heeft. En dat daar vaak al oplossingen op zijn gevonden. Of dat nu goede oplossingen zijn of niet."

Zo wordt met dit object de discussie over schoolzwemmen weergegeven, vertelt de rondleider. "Wie is ervoor verantwoordelijk dat de kinderen kunnen zwemmen? Wie gaat daarvoor betalen? Dit is een van de oplossingen die in het verleden is bedacht als het gaat om die maatschappelijke vragen."

'Buitengewoon belangrijk'

Maar de manier waarop deze collectie tentoongesteld is, is binnenkort dus verleden tijd. Al is er bij voorzitter van de Raad van Toezicht van het museum Peter Vrancken nog een klein beetje hoop. "We hebben gisteren het persbericht de deur uit gedaan. Iets waarvan je hoopt het nooit te hoeven doen. Met een kleine hoop dat door de reuring die we organiseren het museum alsnog gered kan worden", vertelt hij.

Want volgens Vrancken is het museum niet alleen leuk om te bezoeken, maar ook 'buitengewoon belangrijk'. "Het is een van de belangrijkste onderwijscollecties in Europa. We lenen ook veel uit aan het buitenland. Die collectie gaat terug tot eind 19de eeuw, dus die herbergt al onze innovaties en methodes in het onderwijs. En de verschillen met het heden."

Te weinig geld

Dat het museum de deuren moet sluiten, is niet geheel verbazingwekkend. Het ging op financieel gebied al een tijdje niet heel goed. Vrancken legt uit: "We waren al jaren met zowel de minister als met de wethouder in Dordrecht in gesprek. We kregen echt structureel veel te weinig bekostigd, want alle kostenstijgingen worden niet in de subsidies doorberekend waardoor we eigenlijk steeds meer achteruit gingen."

"Toen eerst de gemeente Dordrecht, door de bezuinigingen die zij opgelegd krijgen van het Rijk, en vlak daarna ook de minister van Onderwijs zei: 'We gaan de subsidie stoppen', ja dan verdwijnt driekwart van je basisfinanciering. Dan heb je eigenlijk geen toekomst meer."

Lot van de collectie

Voor de voorzitter is nu een van de grote vragen wat er gaat gebeuren met de collectie. "We hebben in mei een gesprek met het ministerie van Onderwijs en ook nog een keertje met de gemeente. En dan is dit een van de vragen die we met hen gaan bekijken."

De collectie in een opslagbox stoppen, ziet hij in ieder geval niet zitten. "Dan is het ook niet meer open voor publiek. En is het ook niet meer open voor de wetenschappers die regelmatig bij ons aan de deur staan en vragen of ze een deel van de collectie kunnen gebruiken voor onderzoek. Dus eigenlijk willen we 'm niet opslaan, dat hoort niet bij een collectie", zegt Vrancken resoluut.

'Eeuwig sund'

Het sluiten van het museum is ook het publiek niet ontgaan. Mensen die nog een laatste kijkje willen nemen, pakken nu hun kans. En voor oudere bezoekers brengt dat ook herinneringen van hun eigen schooltijd met zich mee. "Vooral de letterplankjes en de platen", herinnert een bezoekster zich uit haar jeugd.

Zij vindt het jammer dat het museum binnenkort zal sluiten. "Het is eeuwig sund", zegt ze op z'n Brabants. Eeuwig zonde.

Reacties op sluiting

Die reactie herkennen Juultje en Vrancken allebei. "Dit zijn gewoon prachtige voorbeelden die niet verloren mogen gaan", zegt de rondleider.

Vrancken sluit af: "Als je kijkt naar de hartverwarmende reacties die we uit verschillende organisaties krijgen en ook met name van de mensen uit het onderwijs die zeggen: 'Dit kan niet, dit mag niet', dan doet dit niet alleen iedereen pijn, maar betekent dit voor iedereen ook een groot verlies." Wanneer het museum precies zal sluiten, is nog niet bekend.