tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Bedenk nu al hoe de economie van de toekomst eruit kan zien', roepen economen op

'Bedenk nu al hoe de economie van de toekomst eruit kan zien', roepen economen op
Anne Gielen, econoom
Bron: EenVandaag

Het is de hoogste tijd dat er aandacht komt voor de economische gevolgen van de coronacrisis, vinden economen Ton Wilthagen en Anne Gielen. "De economie moet zichzelf opnieuw uitvinden. Met anderhalve meter alleen gaan we het niet redden."

De regio Amsterdam verliest zolang de coronacrisis duurt elke maand 1,6 miljard euro, zo becijferde onderzoeksbureau SEO Economisch onderzoek. Volgens arbeidseconoom Ton Wilthagen komen die miljarden niet zomaar terug als de crisis voorbij is. "Amsterdam verdient veel geld aan horeca en toerisme. In een anderhalvemetereconomie mag je blij zijn als je 30 procent van de omzet van vóór de crisis behaalt. We willen niet dat dat ons nieuwe welvaartsniveau wordt."

Economische visie nodig in kabinet

Wat geldt voor Amsterdam, geldt voor het hele land, Wilthagen: "We moeten nadenken over onze kerncompetenties en daarop inzetten." Gielen en Wilthagen willen dat het kabinet daar meer oog voor krijgt.

De gedachte dat na de crisis alles weer doorgaat zoals voorheen is volgens hen namelijk niet realistisch. "Bij een anderhalvemetereconomie hoort een visie die verdergaat dan anderhalve meter", zegt Wilthagen.

Ton Wilthagen, arbeidseconoom
Bron: EenVandaag
Ton Wilthagen, arbeidseconoom

Vooral armere mensen slachtoffer

Hoogleraar Anne Gielen deed onderzoek naar armoede en weet hoe een crisis doorwerkt: "Vooral mensen die nu al armer zijn, worden door deze crisis geraakt. Die schade ga je nog generaties later terugzien, want armoede en lagere scholing zijn erfelijk. Kinderen die nu een tijd geen les krijgen zullen daar waarschijnlijk last van hebben in de toekomst. In sommige gevallen kun je gevolgen over 30 jaar nog merken."

Ook Gielen vindt het hoog tijd dat het kabinet een visie ontwikkelt op de economie van de toekomst. En dat er zichtbaar economen deelnemen aan het Outbreak Management Team (OMT) dat het kabinet adviseert.

Ook jongeren de dupe

Wilthagen vreest vooral voor de jongeren: "Als je nog geen plekje hebt op de arbeidsmarkt ga je er de komende tijd moeilijk tussenkomen. Stel je voor dat je voor je mbo-opleiding nu nog een stage moet lopen, hoe ga je dat dan doen? Er zitten alleen in Brabant al 85.000 mbo'ers in de wachtkamer."

Hij vervolgt: "Je denkt misschien 'het coronavirus treft iedereen', maar dat is niet zo. Het treft armeren harder dan rijken. Mensen die geen spaarpotje hebben, mensen die nog geen kans hadden om te sparen voor een pensioen, jongeren die vaak meer schulden hebben worden harder getroffen."

Lees ook

Steunpakket terugverdienen

Gielen en Wilthagen hadden graag gezien dat er naast premier Rutte en de minister De Jonge nóg een minister stond tijdens de persconferenties. Een minister die nadenkt over hoe we zoveel mogelijk, ook na de crisis, de schade kunnen inhalen.

Wilthagen: "Iedere Nederlander met een huishoudboekje weet dat we de miljarden die we nu uitgeven ook weer moeten terugverdienen." Minister Wiebes van Economische Zaken heeft de verschillende sectoren gevraagd met plannen te komen over hoe ze kunnen doorstarten in de nieuwe werkelijkheid. Maar volgens de econoom is dat te kortzichtig: "Als je weet dat in bijvoorbeeld het toerisme en de horeca voorlopig niet meer de volledige omzet gehaald kan worden, kan je beter nadenken over hoe we op andere manieren geld kunnen verdienen."

'Een computer wordt niet ziek'

Lastige dossiers moeten we nu oppakken. Het luchtvaartdossier, het CO2-dossier, de groene economie, denkt Wilthagen. Ook zouden we kunnen inzetten op duurzaamheid en kunstmatige intelligentie, aldus de econoom. In kunstmatige Intelligentie hebben we al een voorsprong, die kunnen we nu nu uitbuiten: "We kunnen computers voor ons het geld laten verdienen, en computers worden niet ziek."

Online bestellen is booming tijdens de crisis nu we minder naar buiten mogen. Ook dat is een mooie groeimarkt die ook ná de crisis toekomst heeft denkt Wilthagen.

Economen vinden dat het kabinet ook voor langer termijn moet nadenken over de inrichting van onze economie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Zo voorkom je dat je gevaarlijke namaakversie van pijnstiller oxycodon koopt

Er is al één Nederlander aan overleden en twee andere zijn erdoor in het ziekenhuis beland: namaak oxycodon-pillen. Vaak worden ze online gekocht, zonder recept. "Je weet niet wat je koopt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Man die verdachte van steekpartij in Amsterdam overmeesterde deed dat 'behoorlijk professioneel': 'Handiger dan ik ooit gezien heb'

Man die verdachte van steekpartij in Amsterdam overmeesterde deed dat 'behoorlijk professioneel': 'Handiger dan ik ooit gezien heb'
Een toerist overmeestert verdachte van steekpartij in Amsterdam.
Bron: TikTok | @yrisparis

Videobeelden laten een opmerkelijk beeld zien bij het steekincident in het centrum van Amsterdam gistermiddag. Een burger overmeestert de verdachte en draagt hem ogenschijnlijk rustig over aan de politie. Is dat uitzonderlijk? "Ging heel efficiënt."

We leggen de video voor aan hoogleraar criminologie Marie Lindegaard van de Universiteit van Amsterdam.

Burger die ingreep, wist wat hij deed

"Wat mij heel erg opvalt aan de video van het burgerarrest in Amsterdam, is dat de omstander die de verdachte heeft gepakt zich behoorlijk professioneel gedraagt. Hij is een stuk handiger dan wat ik ooit gezien heb op camerabeelden van dit soort incidenten. De manier waarop hij op die dader gaat zitten en dan met één hand nog iets pakt. Dat geeft mij het idee: dit is wel iemand met professionele skills", vertelt Lindegaard.

De hoogleraar gaat verder: "Wat mij ook opvalt is het moment dat de politie aankomt. Wat omstanders op dat moment meestal doen is alles heel snel aan de politie overdragen, hier zie je dat politie en deze burger samenwerken. Dat geeft mij de indruk dat ook de politie ziet dat deze burger dit heel efficiënt doet en weet wat hij doet."

Cirkel van omstanders

Volgens Lindegaard is ook de manier waarop andere omstanders zich opstellen kenmerkend voor een serieus incident waar geweld bij komt.

"Er staan heel veel mensen omheen. Er is een vrouw die de burger die op de verdachte zit even aantikt, mensen vragen die burger dingen. Het is typisch voor zo'n situatie dat omstanders een cirkel eromheen vormen."

Gevoel van veiligheid

Dat contact zoeken tussen omstanders is een manier om met trauma om te gaan, proberen je veilig te voelen. Het is ook een manier om de burger die de verdachte beet heeft het gevoel te geven dat hij niet alleen staat, legt Lindegaard uit.

Meestal is het zo dat drie tot vier mensen gaan samenwerken en deze man doet het in de video alleen. Ook dat geeft volgens haar weer een aanwijzing dat deze burger professioneel overkomt.

Bekijk ook

Sociale banden

We weten inmiddels dat de burger die de verdachte overmeesterde een toerist was net als de meeste slachtoffers, is dat relevant?

"Ja", zegt Lindegaard. "Je ziet meestal dat mensen die een band voelen met de mensen die betrokken zijn in het incident eerder tot actie overgaan. Er waren veel toeristen op straat, dat soort sociale banden lokt omstander-ingrijpen uit. Dat geldt trouwens ook voor sociale banden tussen dader en burger."

Ingrijpen bij urgentie

Interessant is ook wanneer iemand tot actie overgaat. "Als er een wapen wordt gebruikt dan zien we dat omstanders iets later ingrijpen en terughoudender zijn. Het was in Amsterdam redelijk laat dat er iets werd gedaan door die burger en dat past bij dit soort incidenten", vertelt Lindegaard.

In het algemeen zie je dat omstanders bij vechtpartijen of ruzies meestal ingrijpen op het moment dat duidelijk wordt dat het niet een gewone ruzie is, dat is het moment waarop omstanders iets gaan doen, ziet de hoogleraar. "Je zou natuurlijk ook kunnen denken: dat is het moment waarop het ingewikkeld wordt dus; liever niet. Maar dat is niet zo. Als de urgentie wordt gevoeld dan grijpen mensen vaak in."

Bekijk ook

Omstander-effect

Hoe zit het met het omstander-effect? Vanuit de psychologie is dat vaak uitgelegd als een situatie waar mensen gezamenlijk kijken naar een noodsituatie maar niets doen.

"Het omstander-effect is vooral een laboratorium fenomeen. Het is niet in het echte leven aangetoond voor een situatie waar geweld of agressie in het spel is, omdat je daar geen proefpersonen aan mag blootstellen. Wij zien steeds: als het geen noodgeval is dan gaan mensen niks doen, maar als het nodig is dan doen mensen iets."

Persoonlijke kenmerken

Is er iets bekend over wat voor type mensen er ingrijpt in zo'n situatie?

"Weinig. Het gebeurt best wel vaak maar is niet goed onderzocht. Het wordt vaak niet opgenomen in de politiestatistiek, er is weinig informatie over die mensen", sluit Lindegaard af.

Britse toerist overmeesterde verdachte 'vanuit instinct'

De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft de man die de verdachte overmeesterde een heldenspeld overhandigd.

Zij zegt over de man: "Hij heeft een geweldig instinct aan de dag gelegd. Je weet het natuurlijk niet wat de verdachte van plan was, wat er nog had kunnen volgen, maar je kunt niets uitsluiten. Deze man heeft in een split second een beslissing genomen, die echt uitzonderlijk is en waarvoor heel veel waardering moet zijn."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant