Het is de hoogste tijd dat er aandacht komt voor de economische gevolgen van de coronacrisis, vinden economen Ton Wilthagen en Anne Gielen. "De economie moet zichzelf opnieuw uitvinden. Met anderhalve meter alleen gaan we het niet redden."

De regio Amsterdam verliest zolang de coronacrisis duurt elke maand 1,6 miljard euro, zo becijferde onderzoeksbureau SEO Economisch onderzoek. Volgens arbeidseconoom Ton Wilthagen komen die miljarden niet zomaar terug als de crisis voorbij is. "Amsterdam verdient veel geld aan horeca en toerisme. In een anderhalvemetereconomie mag je blij zijn als je 30 procent van de omzet van vóór de crisis behaalt. We willen niet dat dat ons nieuwe welvaartsniveau wordt."

Economische visie nodig in kabinet

Wat geldt voor Amsterdam, geldt voor het hele land, Wilthagen: "We moeten nadenken over onze kerncompetenties en daarop inzetten." Gielen en Wilthagen willen dat het kabinet daar meer oog voor krijgt.

De gedachte dat na de crisis alles weer doorgaat zoals voorheen is volgens hen namelijk niet realistisch. "Bij een anderhalvemetereconomie hoort een visie die verdergaat dan anderhalve meter", zegt Wilthagen.

Bron: EenVandaag

Vooral armere mensen slachtoffer

Hoogleraar Anne Gielen deed onderzoek naar armoede en weet hoe een crisis doorwerkt: "Vooral mensen die nu al armer zijn, worden door deze crisis geraakt. Die schade ga je nog generaties later terugzien, want armoede en lagere scholing zijn erfelijk. Kinderen die nu een tijd geen les krijgen zullen daar waarschijnlijk last van hebben in de toekomst. In sommige gevallen kun je gevolgen over 30 jaar nog merken."

Ook Gielen vindt het hoog tijd dat het kabinet een visie ontwikkelt op de economie van de toekomst. En dat er zichtbaar economen deelnemen aan het Outbreak Management Team (OMT) dat het kabinet adviseert.

Ook jongeren de dupe

Wilthagen vreest vooral voor de jongeren: "Als je nog geen plekje hebt op de arbeidsmarkt ga je er de komende tijd moeilijk tussenkomen. Stel je voor dat je voor je mbo-opleiding nu nog een stage moet lopen, hoe ga je dat dan doen? Er zitten alleen in Brabant al 85.000 mbo'ers in de wachtkamer."

Hij vervolgt: "Je denkt misschien 'het coronavirus treft iedereen', maar dat is niet zo. Het treft armeren harder dan rijken. Mensen die geen spaarpotje hebben, mensen die nog geen kans hadden om te sparen voor een pensioen, jongeren die vaak meer schulden hebben worden harder getroffen."

Steunpakket terugverdienen

Gielen en Wilthagen hadden graag gezien dat er naast premier Rutte en de minister De Jonge nóg een minister stond tijdens de persconferenties. Een minister die nadenkt over hoe we zoveel mogelijk, ook na de crisis, de schade kunnen inhalen.

Wilthagen: "Iedere Nederlander met een huishoudboekje weet dat we de miljarden die we nu uitgeven ook weer moeten terugverdienen." Minister Wiebes van Economische Zaken heeft de verschillende sectoren gevraagd met plannen te komen over hoe ze kunnen doorstarten in de nieuwe werkelijkheid. Maar volgens de econoom is dat te kortzichtig: "Als je weet dat in bijvoorbeeld het toerisme en de horeca voorlopig niet meer de volledige omzet gehaald kan worden, kan je beter nadenken over hoe we op andere manieren geld kunnen verdienen."

'Een computer wordt niet ziek'

Lastige dossiers moeten we nu oppakken. Het luchtvaartdossier, het CO2-dossier, de groene economie, denkt Wilthagen. Ook zouden we kunnen inzetten op duurzaamheid en kunstmatige intelligentie, aldus de econoom. In kunstmatige Intelligentie hebben we al een voorsprong, die kunnen we nu nu uitbuiten: "We kunnen computers voor ons het geld laten verdienen, en computers worden niet ziek."

Online bestellen is booming tijdens de crisis nu we minder naar buiten mogen. Ook dat is een mooie groeimarkt die ook ná de crisis toekomst heeft denkt Wilthagen.

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."