De zomer is nog niet voorbij en dus zal er nog volop gebarbecued worden, maar dat is niet zonder gezondheidsgevolgen. Experts waarschuwen voor de risico's die hout stoken met zich meebrengt.

's Zomers de barbecue aansteken of in de winter opwarmen door middel van de vuurkorf: beide brengen gezondheidsrisico's met zich mee. De stoffen die vrijkomen bij het verbranden van hout zijn namelijk erg schadelijk. "De temperatuur waarbij de verbranding plaatsvindt is niet heel hoog, hierdoor krijg je een onvolledige verbranding. En daarmee krijg je veel vuilere stoffen", vertelt Luchtkwaliteitonderzoeker Bert Heusinkveld.

Net als sigaretten

"Bij houtverbranding in het algemeen, dus ook barbecue en vuurkorven, komt teer en roet vrij. En er komen ook kankerverwekkende stoffen, zware metalen, fijnstof en ultrafijnstof vrij", legt longarts Hans 't Veen uit. De gevolgen van het kortdurend inademen van deze stoffen kunnen dus ernstig zijn.

"Ze geven klachten van de luchtwegen, zoals astma. En op lange termijn ook longkanker of hart- en vaatziekten, omdat de deeltjes worden opgenomen in de bloedbaan." De longarts vergelijkt het inademen van deze stoffen met het roken van sigaretten. "Alleen komen er dan bij sigaretten nog een aantal andere foute stoffen vrij."

'Snelweg is schoner'

Om de gezondheidsrisico's goed in beeld te brengen vergelijkt de gemeente Amsterdam op hun website de luchtkwaliteit naast een barbecue of vuurkorf met die op een drukke snelweg. Het hout stoken zou namelijk veel slechter zijn. Volgens In 't Veen klopt dat, als je het zo één op één vergelijkt.

"Ik wil niet graag langs de snelweg staan, maar naast een brandende vuurkorf is het nog slechter", vertelt de longarts. "Houtstook in het algemeen is in Nederland schadelijker, qua langdurige blootstelling." Dat komt omdat er bij houtstook meer andere schadelijke stoffen naast fijnstof en ultrafijnstof vrijkomen.

Aan de slag

Luchtkwaliteitonderzoeker aan de Wageningen University & Research Bert Heusinkveld erkent deze vergelijking. "Als je een mooie zomeravond hebt en je bent aan het barbecueën, of je buren zijn aan het barbecueën, dan zit je daar dus dichtbij bij die vervuiling. Dan zou het schoner zijn om naast een snelweg te gaan zitten.

Hoewel er op de snelweg geen sprake is van schone lucht kunnen we er een voorbeeld aan nemen wat betreft houtverbranding, legt Heusinkveld uit. "Het verkeer is echt veel schoner geworden dan tientallen jaren geleden. Vergelijk je dat nou met houtverbranding, dan zie je dat de houtverbranding op jaarbasis bijna twee tot drie keer schadelijker is dan het verkeer. Dus we nu ook eigenlijk aan de slag met de houtverbranding."

Niet bewust van de gevolgen

Volgens In 't Veen realiseren velen niet hoe schadelijk een ogenschijnlijk gezellige activiteit als barbecuen kan zijn. "Maar het is duidelijk dat houtstook in Nederland net zo'n grote vervuiling is, en eigenlijk zelfs groter dan ons luxe wagenpark." Hij hoopt dan ook op meer bewustwording. "Het is enerzijds bewustwording. Een beetje rekening met elkaar houden denk ik zou heel mooi zijn."

Tóch de barbecue aanzetten deze zomer? Dan zijn er een aantal maatregelen om de impact op de gezondheid te beperken, vertelt Heusinkveld. "Ten eerste kun je aan een andere soort barbecue denken. Als je een barbecue neemt die op elektriciteit of op gas draait, die is natuurlijk vele malen gezonder." In 't Veen tipt dat het gebruiken van droog hout erg belangrijk is. "Zeker bij vuurkorven. En geen bewerkt hout te gebruiken."

Strenger beleid

De gemeentes Utrecht en Amersfoort scherpen binnenkort de regels rondom houtstook aan. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat er niet meer buiten gebarbecued mag worden bij ongunstige weersomstandigheden, waardoor de stoffen blijven hangen. Zowel In 't Veen als Heusinkveld vinden dat andere gemeenten dat ook moeten doen.

"Houtstook is gewoon echt schadelijk is voor de mensen zelf, maar ook voor anderen. Ook al ben je niet zelf degene die hout stookt, krijg je de kwalijke luchten van anderen wel. En zeker als je daarvoor gevoelig bent, geeft dat veel problemen", vertelt In 't Veen.

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."