Edith Eger wordt de ballerina van Auschwitz genoemd. In het vernietigingskamp wordt de 16-jarige gedwongen om voor Josef Mengele te dansen. Dat lukt haar, met ogen dicht.

In gedachten staat ze niet in een koude barak in Auschwitz maar danst ze Romeo en Julia in het operahuis in Budapest. Inmiddels is Edith Eger 91 jaar en heeft ze een boek geschreven over haar ervaringen in het kamp en haar leven.

'Geen idee waar we terecht kwamen'

Edith Eger is de jongste dochter in een Joods Hongaars gezin. Haar vader is kleermaker en haar moeder huisvrouw. Edith is een sportief meisje en een talentvolle danseres. Ze is zelfs een Olympische belofte totdat de Nazi's een eind maken aan deze droom.

In 1944 wordt Edith Eger samen met haar ouders en zusje gedeporteerd naar Auschwitz. "We hadden geen idee waar we terecht kwamen", zegt ze. Ze worden ontvangen met muziek. "Mijn vader zei: 'Het valt misschien allemaal wel mee. We moeten werken en daarna kunnen we gewoon weer terug naar huis.'" Haar vader wordt onmiddellijk gescheiden van zijn gezin. Ze zien hem nooit meer terug.

Edith Eger samen met haar gezin, circa 1930
Bron: Familiearchief familie Eger
Edith Eger samen met haar gezin, circa 1930

Oog in oog met Josef Mengele

Edith staat dan oog in oog met de man van wie ze later begrijpt dat het Josef Mengele is, de beruchte en sadistische kamparts. Mengele sommeert haar moeder linksaf te slaan. Edith gaat achter haar aan, maar Mengele roept haar terug en stuurt haar naar de rechter rij. "Hij zei tegen mij: 'Je ziet je moeder zo direct terug. Ze gaat even douchen'." In werkelijkheid wordt haar moeder direct de gaskamer in gestuurd.

Mengele kennen we niet alleen van zijn afschuwelijke medische experimenten. Hij staat ook bekend als kunstliefhebber. Op een avond komt hij de barak van Edith binnen, op zoek naar een ballerina. Ze moet voor hem dansen. Ze sluit haar ogen, hoort de muziek van Tsjaikovski en roept het beeld van Romeo en Julia op. Alles om de werkelijk te ontvluchten.

'Auschwitz was een leerschool'

Edith en haar zussen overleven de oorlog. Op 4 mei 1945 wordt Edith opgegraven uit een stapel lijken door een Amerikaanse soldaat. Ruim 70 jaar later, op 90-jarige leeftijd, schrijft ze een boek: De Keuze - leven in vrijheid. Want volgens Edith is er altijd een keuze, zelfs in het concentratiekamp. Haar moeder leerde haar dat je in je eigen gedachten altijd vrij bent.

In haar professionele leven als psychotherapeute probeert zij nog altijd mensen te bevrijden uit hun eigen gedachten. "Auschwitz is een leerschool voor mij geweest. Mensen zitten soms opgesloten in de gevangenis van hun eigen geest, terwijl de sleutel vaak in hun eigen zak zit." Eger is bezoek in Nederland op uitnodiging van de School voor Transitie en het Expertisecentrum Omgaan met Verlies, zij is woonachtig in San Diego, Californië.

Tv-reportage Ballerina van Auschwitz, Edith Eger, draaide pirouettes voor sadistische kamparts Mengele

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.