Arts langs klassen om jongeren te waarschuwen voor het gevaar van vapen: 'Haal het van de markt af'

Longpatholoog Daniëlle Cohen onderzoekt dagelijks cellen van patiënten met longkanker. Een ziekte die te voorkomen is, terwijl vapen onder jongeren juist in opkomst is en het kan veroorzaken. In de klas probeert ze jongeren te vertellen over de gevaren.

Onlangs bleek uit onderzoek van het RIVM en de GGD's dat 9 procent van de jongeren minimaal 1 keer per week vapet. Longpatholoog Daniëlle Cohen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) wist het wel, maar baalt er toch weer van. Om de trend tegen te gaan verruilt ze haar werkplek regelmatig voor een plek voor de klas. Haar witte jas houdt ze aan.

'Niet blijven toekijken'

"Normaal gesproken staat een arts natuurlijk nooit in de klas", zegt ze. "Ik ben zelf een dokter in het ziekenhuis en werk met longkankerpatiënten. Onder de microscoop kijk ik naar hun kankercellen. Het begon ons steeds meer te frustreren dat we een ziekte zien die komt door roken en vapen, waar aan de voorkant nog steeds patiënten bijkomen."

Samen met andere artsen besloot ze in actie te komen, vertelt Cohen. "Toen hebben we gezegd: dit moet gewoon stoppen. We moeten nu iets doen. We kunnen niet blijven toekijken hoe jongeren verslaafd raken."

Lespakket

Cohen is een van de artsen van het collectief #artsenslaanalarm, dat ouders en jongeren waarschuwt voor de gevaren van vapen. Ze nam samen met collega Frank Borm het initiatief voor een speciaal lespakket voor scholen: 'Vapen #jouwkeuze'. Cohen en haar collega's hopen dat leerlingen mede door de lessen niet beginnen met vapen.

Daarom richten ze zich op de groepen acht van de basisschool en de eerste en tweede klassen van de middelbare scholen. "Als tiener voel je je forever young, en ben je niet zo heel gevoelig voor een verhaal over ziektes op de lange termijn, zoals kanker of hart- en vaatziekten."

'Klant voor het leven'

Ze hebben het in de klas daarom heus niet alleen over gezondheid, benadrukt Cohen. "Wij gaan met die jongeren vooral in gesprek over verslaving, over nicotine dat in grote hoeveelheden in die vapes zit en over de tabaksindustrie. We laten ze zien dat ze eigenlijk gebruikt worden door de tabaksindustrie. Een verslaafde klant is een klant voor het leven."

Sinds 1 januari mogen vapes met smaakjes niet meer worden verkocht in Nederland. E-sigaretten mogen hoe dan ook niet aan jongeren onder de 18 worden verkocht. Toch weten jongeren nog altijd gemakkelijk aan vapes te komen, weet Cohen.

Vapen op de wc

"Als je op een willekeurige school in Nederland gaat vragen of er wordt gevapet, is het antwoord altijd 'ja'", vertelt ze. "Bijna alle scholen kunnen verhalen vertellen over leerlingen die zo verslaafd zijn dat ze tussen de lessen door op wc's vapen, leerlingen die in de klas vapen."

"Overal worden vapes afgepakt, dus dit probleem is niet weg. We hadden gehoopt dat het smaakjesverbod dat op 1 januari is ingegaan voor een daling zou zorgen. Maar niets is minder waar. Via kanalen als Snapchat kunnen jongeren nog altijd heel gemakkelijk aan hun smaakjesvapes komen."

Noodoplossing

Cohen en haar collega's zien hun lessen als een soort 'noodoplossing'. Ze zien dat jongeren allerhande klachten krijgen door het vapen. "Jongeren kunnen mentale klachten krijgen, zoals meer stress, angst en depressie. Dat komt allemaal voor bij jongeren die verslaafd zijn aan nicotine."

Voorlichting alleen zal niet genoeg zijn, voorspelt de arts. "Wij staan hier nu dus als een soort noodoplossing in de klas. Maar uiteindelijk roepen we vooral ook richting de politiek: help ons en haal dat product van de markt af."