tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Apenpokken, hoe gevaarlijk is het echt? En ben je beschermd met een pokkenvaccinatie? Vragen en antwoorden over het virus

Apenpokken, hoe gevaarlijk is het echt? En ben je beschermd met een pokkenvaccinatie? Vragen en antwoorden over het virus
De vaccinatiecampagne tegen apenpokken is begonnen bij de risicogroep
Bron: ANP

Het apenpokkenvirus krijgt ook hier meer voet aan de grond. Bepaalde groepen in Nederland worden inmiddels ook gevaccineerd. Maar hoe gevaarlijk is het virus nou eigenlijk? En waar moet je zelf op letten? 10 vragen en antwoorden over apenpokken.

We vroegen het EenVandaag-publiek om hun vragen over het virus in te sturen. Voor de antwoorden gingen we naar hoogleraar huidinfecties Henry de Vries. Hij is betrokken bij het vaccinatieteam van de GGD in Amsterdam. Andere antwoorden komen van de officiële informatie van het RIVM.

1. Hoe gevaarlijk is het virus eigenlijk?

Monkeypox, of apenpokken, is een virusinfectie die is ontstaan in Afrika. Het ontstond als zoönose: een ziekte die ooit van dieren op mensen is overgegaan. De huidige variant in Europa verspreidt zich nu ook van mens tot mens. Meestal krijgt iemand griepachtige verschijnselen zoals koorts, spierpijn of moeheid. Na een aantal dagen komt er uitslag op de huid, die overgaat in blaasjes. Deze symptomen kunnen ook in omgekeerde volgorde opkomen.

Het virus heeft volgens het RIVM een incubatietijd van zo'n 8,5 dag, maar het kan tot 3 weken duren voordat symptomen zichtbaar worden. De variant van het virus die in Europa rondgaat is relatief mild, zowel qua klachten als overlijdensrisico. Wereldwijd worden nu maar een paar sterfgevallen aan de uitbraak toegeschreven. In Nederland zijn nog geen 1000 besmettingen gemeld en er is nog niemand in het ziekenhuis opgenomen.

2. Hoe intensief moet je contact met iemand hebben om apenpokken te krijgen?

Veruit de meeste besmettingen vinden op dit moment plaats onder mannen die seks hebben met mannen (MSM). Toch is het apenpokkenvirus geen soa: het verspreidt zich via nauw huidcontact, zoals bijvoorbeeld bij knuffelen, maar dus ook bij seks. In principe kan iedereen het virus dus krijgen.

Hoe intensief moet het huidcontact zijn om het virus over te dragen? "Dat weten we nog niet precies", vertelt hoogleraar Henry de Vries. Toch lijkt kort contact geen groot probleem: "Het lijkt er niet op dat het wordt overgedragen via normaal dagelijks contact, zoals handenschudden."

Bekijk ook

3. Kan het virus net zo'n bedreiging worden als corona?

Na de twee jaar durende coronapandemie is het niet gek dat een nieuw virus zorgen oproept. Toch is apenpokken heel anders dan het coronavirus, vertelt De Vries. "Corona wordt je aangehoest. Een besmetting met monkeypox vindt hoofdzakelijk plaats via seksueel en intiem contact. Dat zorgt voor een andere dynamiek."

Corona krijg je dus veel makkelijker en zorgde daarom voor zoveel problemen. Zo massaal zal het apenpokkenvirus ons niet raken. "Verder is corona ook veel dodelijker dan monkeypox", legt De Vries uit.

4. Waarom worden mensen gevaccineerd als de klachten mild zijn?

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft begin juli gevraagd aan de GGD Amsterdam-Amstelland om mensen die een verhoogd risico lopen op een besmetting met apenpokken, preventief te vaccineren. Sinds 25 juli gebeurt dat dus ook. Het gaat om MSM en transgender personen die PReP gebruiken of daarvoor op de wachtlijst staan. PReP is een preventief middel om een besmetting met hiv te voorkomen.

Met deze preventieve vaccinatiecampagne wil het kabinet aan de ene kant voorkomen dat mensen ziek worden. Aan de andere kant willen ze het risico op een ernstige en besmettelijke variant verminderen. Hoe meer het virus zich verspreidt, hoe groter de kans op een ernstige mutatie die wel levensgevaarlijk kan zijn. Gevaarlijkere mutaties zijn kort geleden bijvoorbeeld in Centraal en West-Afrikaanse landen aangetroffen.

"We kunnen nu ongeveer 35.000 mensen vaccineren", zegt hoogleraar Henry de Vries van GGD Amsterdam-Amstelland.

5. Moet uiteindelijk iedereen gevaccineerd worden?

"Daar lijkt het niet op", vertelt Henry de Vries. "Dat komt omdat het virus voor het overgrote deel alleen via seksueel en intiem contact wordt overgedragen." Mensen kunnen zich dus in principe goed beschermen tegen het apenpokkenvirus door nauw contact te vermijden, zeker met mensen die bijvoorbeeld uitslag op hun lichaam hebben.

"Tegen corona kun je je veel moeilijker beschermen, omdat dat je dus kan worden aangehoest", zegt De Vries. Daarom was voor corona wel een grootschalige vaccinatiecampagne nodig.

6. Is de vaccinatie goed getest?

Mensen die nu ingeënt worden, krijgen het vaccin Imvanex. Dat is geen specifiek vaccin tegen apenpokken, maar tegen de pokken. Toch wordt verwacht dat het ook beschermt tegen apenpokken: bij dieren is dit al bewezen.

Omdat het vaccin al voor de pokken wordt ingezet, is ook bekend dat het veilig is. Nog niet bekend is hoe goed de bescherming tegen apenpokken precies zal zijn.

GGD
Bron: ANP
Een medewerker van de GGD laat het Imvanex-vaccin zien, waarmee de risicogroep wordt ingeënt

7. Als je vroeger ingeënt bent tegen de pokken, beschermt dat je dan nu tegen apenpokken?

In Nederland werd tot 1974 iedereen ingeënt tegen de pokken. Toch zijn mensen die die vaccinatie hebben gehad, nu niet volledig beschermd tegen apenpokken. "We gaan er vanuit dat het enige bescherming biedt, maar niet volledig. Er worden ook mensen ziek die zijn gevaccineerd", zegt De Vries.

"Mogelijk wordt je minder ernstig ziek als je eerder bent gevaccineerd. Onderzoek moet dit gaan uitwijzen." Mensen die een pokkenvaccinatie hebben gehad en ook in aanmerking komen voor een vaccin tegen apenpokken, krijgen wel maar één prik. Anderen krijgen er twee, waar minimaal 4 weken tussen zitten.

8. Kunnen apenpokken je vatbaarder maken voor andere ziektes, zoals corona?

"Dat weten we nog niet", zegt De Vries. "Wel is het zo dat mensen die corona hebben en er een bacteriële infectie bovenop krijgen, hun klachten kunnen zien verergeren. Dat noemen we een superinfectie." Of zoiets bij apenpokken kan optreden, is dus nog niet bekend.

Bekijk ook

9. Zijn er groepen voor wie het gevaarlijker is, bijvoorbeeld ouderen of jonge kinderen?

"Dat was wel zo in de eerdere uitbraken in Afrika. Dan ging het om kinderen en mensen met een verminderde weerstand." Maar die hebben nu niet meer te vrezen, volgens De Vries. "We zien dat vooralsnog niet in de huidige uitbraak. Verder onderzoek moet hier meer helderheid over geven."

Als je blaasjes ziet op de huid van je kind, hoef je je daar geen erge zorgen om te maken. Het RIVM geeft aan dat dat vrijwel altijd om waterpokken zal gaan. Alleen als je kind contact heeft gehad met iemand met apenpokken, of in Centraal of West-Afrika is geweest, moet je contact opnemen met je huisarts.

10. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) riep 'een internationale noodtoestand' uit over het virus. Waarom, als maar weinig mensen besmet raken?

De WHO deed dat vooral zodat de internationale gemeenschap de uitbraak serieus neemt. Gehoopt wordt dat het zorgt voor een eenduidige wereldwijde strategie waarmee de uitbraak een halt kan worden toegeroepen. Gaat het virus te hard rond, dan kan dat dus mogelijk wel problemen opleveren, zoals een mutatie. Eerder werden COVID-19, de Mexicaanse griep, ebola en het zikavirus bijvoorbeeld ook aangemerkt als internationaal gevaar voor de volksgezondheid.

De Nederlandse overheid hoeft met de boodschap van de WHO in principe niets te doen. In een reactie bij het AD laat het RIVM weten dat de uitspraak geen effect heeft op het beleid in Nederland. Het instituut doet, samen met de GGD, wat ze kunnen door nu de risicogroep te vaccineren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze landen steunen Rusland in de oorlog tegen Oekraïne

Na 3 jaar oorlog in Oekraïne heeft Rusland te maken met westerse sancties, maar komt er nog wel steun uit andere landen. Waarom en van wie? In deze video zetten we de militaire en economische hulp die president Poetin krijgt op een rij.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook in West-Duitse Gelsenkirchen wordt links verdrongen door AfD: 'Voel me in de steek gelaten'

Ook in West-Duitse Gelsenkirchen wordt links verdrongen door AfD: 'Voel me in de steek gelaten'
SPD-lijsttrekker Markus Töns en AfD-politica Enxhi Seli-Zacharias
Bron: EenVandaag

Aanstaande zondag zijn er landelijke verkiezingen in Duitsland. Gelsenkirchen, een stad in het Ruhrgebied, was decennialang een links bolwerk maar kan nu een van de eerste steden in West-Duitsland worden met de radicaal rechtse AfD als grootste partij.

Onze verslaggevers waren in Gelsenkirchen, en spraken naast lokale bewoners ook met de lokale lijsttrekkers van de sociaaldemocratische partij SPD en de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).

Voormalig industriegebied

Gelsenkirchen, een stad met 250.000 inwoners, staat bekend als de armste van Duitsland met hoge criminaliteitscijfers. De verloedering is overal zichtbaar: talloze leegstaande huizen zijn dichtgetimmerd of bedekt met graffiti, terwijl afvalbergen met matrassen en koelkasten op vrijwel elke straathoek te vinden zijn.

De SPD was de afgelopen 75 jaar onafgebroken de grootste partij in Gelsenkirchen. Ze kwamen op voor de vele arbeiders in de staalindustrie en de mijnbouw. Maar die tijden zijn door het sluiten van de mijnen allang voorbij. De partij lijkt haar greep te verliezen wat kiezers écht bezighoudt.

Bekijk ook

Verloedering

In Ückendorf, een wijk in het zuiden van Gelsenkirchen, ontmoeten we SPD-lijsttrekker Markus Töns. Volgens hem is het grootste probleem van Gelsenkirchen dat de gemeente te weinig geld ter beschikking heeft.

Hij legt uit: "Straten worden niet opgeknapt, afval wordt te laat opgehaald, we hebben te weinig plekken in de kinderopvang en niet genoeg sociaal werkers. Dat zorgt voor onvrede onder de bevolking."

Oost-Europese migranten

Als tweede punt noemt hij migratie. "Gelsenkirchen kampt met de uitdaging van economische migratie uit Zuidoost-Europa." Lopend door de wijk vertelt hij dat de goedkope arbeiderswoningen in dit stadsdeel vooral Roemenen en Bulgaren aantrekken. Sinds 10 jaar mogen zij zonder vergunning in Duitsland komen werken.

"In de praktijk maken ze vooral gebruik van uitkeringen omdat ze vaak geen opleiding en diploma's hebben", voegt hij toe. "En dat zorgt voor veel problemen."

Bekijk ook

Aanslagen

De solidariteit van de mijnwerkers heeft in Gelsenkirchen plaatsgemaakt voor wantrouwen richting migranten en asielzoekers. De jonge partij AfD voelt deze onvrede feilloos aan.

Enxhi Seli-Zacharias heeft een Albanese achtergrond en is sinds 5 jaar lid van de AfD. In een koffietentje haalt ze de recente aanslagen in Duitsland aan. "Mensen voelen zich niet langer veilig in hun eigen land. Ik vind het onwijs zorgwekkend dat politici hier geen oog voor lijken te hebben."

'Remigration'

Het doel van de AfD is helder. Enxhi Seli-Zacharias: "We moeten de grenzen sluiten, met de 'remigration' beginnen en migranten met een strafblad die hier illegaal wonen terug naar hun land van herkomst sturen." Deze boodschap slaat ook bij mensen met een migratieachtergrond aan. Dit lijkt op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar volgens Exhi, die dus zelf een migratieachtergrond heeft, is het dat niet.

De naturalisatie in Duitsland verloopt op dit moment veel te makkelijk, beargumenteert ze: "Ik vind het oneerlijk tegenover migranten die jaren geleden wel aan alle eisen hebben voldaan. Ook ik voel me ongelijk behandeld."

Bekijk ook

'We zijn allemaal Europees'

Het sluiten van de grenzen is volgens SPD'er Markus Töns geen oplossing. "Wij moeten deze groep mensen juist helpen om aan werk te komen door ze op te leiden." Ook de uitvoering is een probleem: er zijn in Duitsland, net als in Nederland, niet genoeg politie-agenten om de grensposten weer te bemensen.

Het plan van de AfD om migranten terug te sturen slaat volgens hem nergens op. "Wie moet er dan terug? Hoe maak je een onderscheid tussen Roemenen, Bulgaren, Fransen en Nederlanders? Wij zijn allemaal Europees."

Debat over partijverbod

De Duitse rechter heeft sommige afdelingen van de AfD als 'rechts-extremistisch' en 'antidemocratisch' bestempeld. Onzin, zegt Enxhi. Zij vindt dat het debat over een verbod op de partij juist ondemocratisch is. Volgens de na-oorlogse Duitse grondwet kan een partij die een bedreiging vormt voor de democratie worden verboden.

Töns ziet ook dat de AfD steeds sterker wordt in West-Duitsland. In het Oosten is het al hard op weg de grootste te worden. Maar hij heeft de strijd nog niet opgegeven. "Ik blijf me samen met de demokraten inzetten voor een betere toekomst in Gelsenkirchen."

Bekijk ook

'Durf 's avonds niet alleen over straat'

Ook op straat horen we het telkens weer: de onvrede is groot. Gelsenkirchen was ooit een fijne plek om te wonen, maar dat is het niet meer. Veel inwoners voelen zich onveilig, maar ze zijn ook teleurgesteld in de politiek.

Een vrouw van in de 60 legt op de lokale markt haar onvrede tegen ons uit. "Ik durf 's avonds niet alleen op straat te lopen. Ik heb echt het gevoel dat politici in een andere wereld leven. Ik voel me echt in de steek gelaten." Ze weet nog niet zeker op wie ze gaat stemmen. "Sowieso geen SPD. Ik ben nog aan het twijfelen, maar het zou zomaar AfD kunnen worden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant