‘Amerikaans Hooggerechtshof zou conservatiever kunnen worden dan VS zelf’

Het vertrek van Kennedy betekent dat er nog acht rechters overblijven; vier liberalen en vier conservatieven. De nieuwe, negende rechter zal voor een van de twee groepen een meerderheid betekenen. De president draagt een nieuw lid van het Hof voor. De kans dat de conservatieve Trump voor een liberaal zal gaan, is nihil.

Een conservatieve meerderheid in de ‘Supreme Court’ is voor Trump erg gunstig. “Iedere wet en iedere uitspraak van een rechter kan worden getoetst en herzien door het Hof. Dat betekent dat de ruimte van de wetgevende macht in Amerika wordt bepaald dóór het Hooggerechtshof ”, legt Verhagen uit over het belang van deze ‘Supreme Court’. “Grote onderwerpen in wetten en rechtszaken als de doodstraf, abortus, en de Obama-care worden door het Hof getoetst aan de grondwet.”

Een uitspraak van een rechter kan dus worden afgewezen. Omdat de Hooggerechtshof-rechters over zulke grote kwesties uitspraken kunnen doen, wil de President van de Verenigde Staten het liefst iemand die de politieke idealen van hemzelf, en zijn partij, in het Hof kan behartigen. Nederland kent niet zo’n constructie. 

Conservatief, maar wel vóór homohuwelijk

Kennedy is conservatief, maar hij schaarde zich ook regelmatig achter de liberalen, wat zijn stem onvoorspelbaarder maakte. Ongebruikelijk voor een conservatieve rechter was dat hij instemde met het homohuwelijk. Trump zal iemand willen die minder gematigd is.

Een conservatiever Hof kan gevolgen hebben voor eerdere uitspraken die liberaler zijn uitgevallen. “Als er een redenering is opgezet waarom een wet of beslissing is gemaakt, zullen de nieuwe rechters dat niet direct veranderen. Op de lange termijn kunnen ze echter wel degelijk van interpretatie veranderen”, legt Verhagen uit.

‘Abortuswet zou kunnen worden herzien’

Kennedy was zelf een voorbeeld van zo’n verandering. In 1973 deed het Hooggerechtshof een uitspraak over de Amerikaanse abortuswetgeving. De uitspraak bepaalde dat de wetten die abortus tegenhouden in strijd waren met de grondwet. De desbetreffende wetten werden verboden. Kennedy was eerst tegenstander van die uitspraak, maar in zijn latere carrière was hij juist vóór de versoepeling van de wet. 

En die abortusregeling is net een van de onderwerpen waarvan Verhagen denkt dat de (religieuze) conservatieven er op terug kunnen komen. “Abortus is destijds op een tamelijk creatieve manier toegestaan”, vertelt hij. “Er werd bepaald dat een abortus onder het recht van de privacy van een vrouw valt. Het zou kunnen dat een conservatiever Hof daar op terug gaat kijken.”

Op je 82^e met pensioen

Rechters in de Supreme Court hebben de optie om op de lange termijn van mening veranderen, omdat ze voor het leven worden benoemd. Kennedy ging met pensioen op zijn 82^e. “Als er een jong iemand wordt gekozen, kunnen die soms wel twintig tot dertig jaar werken”, zegt Verhagen. “Dat is een ongelooflijk lange termijn waarin ze veel invloed kunnen uitoefenen.”

Senaat zal waarschijnlijk instemmen

Zodra Trump iemand heeft voorgedragen, moet de Amerikaanse Senaat nog akkoord gaan met de kandidaat. Aangezien de meerderheid van de Senaat Republikein is, en daarmee overwegend conservatiever, is het waarschijnlijk dat een van de kandidaten die Trump voordraagt, zal worden gekozen.

In april was er nog ophef over de benoeming van een Hooggerechtshof-lid. Na het overlijden van een van de rechters, werd Neil Gorusch door Trump voorgesteld. Omdat de Democraten in de Senaat niet wilden toegeven, werden de regels, veranderd. Waar Gorusch eerst minimaal 60 stemmen nodig had, had hij nu genoeg aan 51 stemmen.

Oudste progressieve lid nu 85 jaar

Het oudste lid van de ‘Supreme Court’ is 85 jaar oud. “Zij is een progressieve vrouw. Als zij op korte termijn overlijdt of met pensioen gaat, krijgt Trump opnieuw een mogelijkheid een jonge conservatief te kiezen. Dan zou het Hooggerechtshof voor een hele lange periode behoudend worden. En nog wel meer dan het land zelf.”