Ambassadeur: ‘Zolang Iran in de nucleaire deal blijft, blijft Nederland dat ook’

Volgens Susanna Terstal, de Nederlandse ambassadeur in Iran, blijft Nederland in de nucleaire deal met Iran, zolang het land dat zelf ook blijft. “De deal is belangrijk voor de veiligheid van de EU en Nederland.” Iraanse ondernemers die graag handel willen drijven met Nederland, hopen ook dat de deal in stand blijft.

De nucleaire deal met Iran werd in 2015 gesloten door de VS, de EU, China en Rusland. Iran beloofde zijn nucleaire activiteiten te staken en in ruil daarvoor zouden de andere landen de economische sancties op Iran verlichten. Het doel was te voorkomen dat Iran een kernmacht zou worden. Maar president Trump vindt dat de deal, gesloten onder zijn voorganger Obama, niet ver genoeg gaat. Twee maanden geleden kondigde hij aan uit de deal te stappen. Hij wil een nieuwe deal met verregaande toezeggingen van Iran.

Ondernemers

Het besluit van Trump is een flinke domper voor de ondernemers die hoopten dat het zakendoen vanuit Iran makkelijker zou worden na de deal. Zo ook Farshid Bahari, hij runt een duurzaam afvalverwerkingsbedrijf in Teheran. “Vier jaar geleden zijn we begonnen met samenwerken met Nederlandse bedrijven. Hun innovaties konden we goed gebruiken, onze techniek was 25 jaar oud.” Maar dat de deal nu onder druk staat baart hem zorgen. “Het besluit van Trump zal ons zeker raken.”

Toch betekent het niet het einde van de deal. De overgebleven landen hebben toegezegd in de deal te willen blijven. Vrijdag is er weer topoverleg tussen Iraanse vertegenwoordigers en Europese ministers. Maar de deal in stand houden zal lastig zijn, want de Amerikanen gooien roet in het eten. Zelfs Europese bedrijven die handel willen drijven met Iran, wordt het leven zuur gemaakt door de Amerikanen.

Grote onzekerheid

“Het grote pijnpunt zit hem in het overmaken van geld. Iran is afgesloten, je kunt niet vanuit Iran een Nederlandse ondernemer betalen,” aldus ambassadeur Terstal. Dit merkt Farshid Bahari ook, hij zoekt nog naar een manier om geld over te maken buiten Iran. Banken die zaken doen met de Verenigde Staten én bedrijven willen helpen om iets in Iran op te zetten, worden door de VS dwarsgezeten. Dat geldt overigens ook voor bedrijven die zowel in de VS als in Iran belangen hebben. Deze bedrijven hebben van de Amerikanen nog tot november gekregen om hun activiteiten in Iran te staken.

Susanna Terstal is de eerste vrouwelijke Nederlandse ambassadeur in Iran. Ze begon in 2015, en ze zag dus welke invloed het sluiten van de nucleaire deal op het land had. “Iedereen was optimistisch, ook bij de ambassade was het druk. Allerlei Nederlandse bedrijven vroegen ons hen te helpen om hun weg te vinden in Iran.” Maar Terstal zag ook de reactie van Iraniërs toen Trump deed wat velen van hen al vreesden. “De Iraniërs waren er depressief van.” Volgens haar staat intussen alles stil in het zakenleven met Iran. “Europa probeert mogelijkheden te creëren, maar op dit moment is alles heel onzeker.” 

De Iraanse economie vangt intussen al klappen op. De munt, de Rial, is sinds het besluit van Trump meer dan de helft in waarde gedaald. Protesten tegen de economische situatie zwellen aan. Vorige week sloten winkeliers in de Grote Bazaar in Teheran hun zaken en werd in een massale betoging een nieuw handelsbeleid van de regering geëist. 

Als vrouw ambassadeur in Iran

Susanna Terstal verlaat Iran binnen enkele weken. Ze moest in de openbare ruimte altijd een hoofddoek dragen, maar toch draagt ze het land een warm hart toe. “Soms was het makkelijker, als vrouw. De Iraniërs zijn beleefd tegen vrouwen, ze luisteren.”  Ze verlaat het land met een dubbel gevoel: “ik hoop dat we er als Europa nog iets van kunnen maken.” 

Afvalverwerker Bahari vreest de gevolgen van nieuwe sancties die de VS nu op stapel hebben staan. In augustus gaat een eerste ronde met sancties in, in november volgt de tweede. “We zullen onze relaties met Nederlandse bedrijven misschien moeten bijstellen. Er zullen meer drempels komen.”