radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Ambassadeur: ‘Zolang Iran in de nucleaire deal blijft, blijft Nederland dat ook’

Volgens Susanna Terstal, de Nederlandse ambassadeur in Iran, blijft Nederland in de nucleaire deal met Iran, zolang het land dat zelf ook blijft. “De deal is belangrijk voor de veiligheid van de EU en Nederland.” Iraanse ondernemers die graag handel willen drijven met Nederland, hopen ook dat de deal in stand blijft.

De nucleaire deal met Iran werd in 2015 gesloten door de VS, de EU, China en Rusland. Iran beloofde zijn nucleaire activiteiten te staken en in ruil daarvoor zouden de andere landen de economische sancties op Iran verlichten. Het doel was te voorkomen dat Iran een kernmacht zou worden. Maar president Trump vindt dat de deal, gesloten onder zijn voorganger Obama, niet ver genoeg gaat. Twee maanden geleden kondigde hij aan uit de deal te stappen. Hij wil een nieuwe deal met verregaande toezeggingen van Iran.

Ondernemers

Het besluit van Trump is een flinke domper voor de ondernemers die hoopten dat het zakendoen vanuit Iran makkelijker zou worden na de deal. Zo ook Farshid Bahari, hij runt een duurzaam afvalverwerkingsbedrijf in Teheran. “Vier jaar geleden zijn we begonnen met samenwerken met Nederlandse bedrijven. Hun innovaties konden we goed gebruiken, onze techniek was 25 jaar oud.” Maar dat de deal nu onder druk staat baart hem zorgen. “Het besluit van Trump zal ons zeker raken.”

Toch betekent het niet het einde van de deal. De overgebleven landen hebben toegezegd in de deal te willen blijven. Vrijdag is er weer topoverleg tussen Iraanse vertegenwoordigers en Europese ministers. Maar de deal in stand houden zal lastig zijn, want de Amerikanen gooien roet in het eten. Zelfs Europese bedrijven die handel willen drijven met Iran, wordt het leven zuur gemaakt door de Amerikanen.

Grote onzekerheid

“Het grote pijnpunt zit hem in het overmaken van geld. Iran is afgesloten, je kunt niet vanuit Iran een Nederlandse ondernemer betalen,” aldus ambassadeur Terstal. Dit merkt Farshid Bahari ook, hij zoekt nog naar een manier om geld over te maken buiten Iran. Banken die zaken doen met de Verenigde Staten én bedrijven willen helpen om iets in Iran op te zetten, worden door de VS dwarsgezeten. Dat geldt overigens ook voor bedrijven die zowel in de VS als in Iran belangen hebben. Deze bedrijven hebben van de Amerikanen nog tot november gekregen om hun activiteiten in Iran te staken.

Susanna Terstal is de eerste vrouwelijke Nederlandse ambassadeur in Iran. Ze begon in 2015, en ze zag dus welke invloed het sluiten van de nucleaire deal op het land had. “Iedereen was optimistisch, ook bij de ambassade was het druk. Allerlei Nederlandse bedrijven vroegen ons hen te helpen om hun weg te vinden in Iran.” Maar Terstal zag ook de reactie van Iraniërs toen Trump deed wat velen van hen al vreesden. “De Iraniërs waren er depressief van.” Volgens haar staat intussen alles stil in het zakenleven met Iran. “Europa probeert mogelijkheden te creëren, maar op dit moment is alles heel onzeker.” 

De Iraanse economie vangt intussen al klappen op. De munt, de Rial, is sinds het besluit van Trump meer dan de helft in waarde gedaald. Protesten tegen de economische situatie zwellen aan. Vorige week sloten winkeliers in de Grote Bazaar in Teheran hun zaken en werd in een massale betoging een nieuw handelsbeleid van de regering geëist. 

Als vrouw ambassadeur in Iran

Susanna Terstal verlaat Iran binnen enkele weken. Ze moest in de openbare ruimte altijd een hoofddoek dragen, maar toch draagt ze het land een warm hart toe. “Soms was het makkelijker, als vrouw. De Iraniërs zijn beleefd tegen vrouwen, ze luisteren.”  Ze verlaat het land met een dubbel gevoel: “ik hoop dat we er als Europa nog iets van kunnen maken.” 

Afvalverwerker Bahari vreest de gevolgen van nieuwe sancties die de VS nu op stapel hebben staan. In augustus gaat een eerste ronde met sancties in, in november volgt de tweede. “We zullen onze relaties met Nederlandse bedrijven misschien moeten bijstellen. Er zullen meer drempels komen.”

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit betekent een recessie in Amerika voor Nederland

Dit betekent een recessie in Amerika voor Nederland
Een aandelenhandelaar aan het werk in New York.
Bron: AFP

Ondanks dat hij beloftes doet om alles beter te maken, sluit president Donald Trump een recessie in Amerika niet uit, blijkt uit een interview met Fox News afgelopen zondag. "Trump is zichzelf vooral aan het indekken."

Volgens Trump heeft een toekomstige recessie vooral te maken met de grote veranderingen die hij in werking zet. De president zegt dat dit tijd kost, maar dat het uiteindelijk zal leiden tot betere tijden.

'Trumpcession'

Ondertussen dalen de aandelenkoersen flink en rijst de prijs voor een doosje eieren in Amerika de pan uit. Er wordt gesproken over een zogeheten 'Trumpcession'. Maar wat betekent een recessie in de VS voor Nederland?

"Een recessie in Amerika heeft directe gevolgen voor ons land en lijdt tot minder economische groei", begint Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. "Naast de importheffingen op Canada en China, wil Trump ook de handelsheffingen in Europa opvoeren. Dit heeft een negatief effect op de gehele wereldhandel."

Welke sectoren worden geraakt?

Volgens Boot is er wel een verschil in de sector die wordt geraakt.

"In Nederland wordt vooral de maakindustrie getroffen, maar ook het café op de hoek kan dit indirect gaan voelen", legt de hoogleraar uit. "In de zuivelindustrie zal het effect weer kleiner zijn. De zuivelindustrie is namelijk afhankelijk van Nederland en Europa, en minder van de Verenigde Staten. Bovendien blijft iedereen wel melk drinken."

Bekijk ook

Trump versus Biden

De toekomstige recessie schuift Trump vooral in de schoenen van zijn voorganger Joe Biden. "In zekere zin heeft Trump hierin gelijk", stelt Boot.

"Biden heeft veel geld in de economie gestopt. Amerikanen konden daarom meer kopen van hun geld terwijl deze producten er niet waren. Met als gevolg stijgende inflatie", vertelt Boot. "Maar Trump gooit olie op het vuur. Hij wil minder importeren wat leidt tot tekorten op de Amerikaanse markt, in dit geval een tekort aan eieren."

Vakantie naar Amerika betaalbaarder

Naast de negatieve gevolgen voor bedrijven, heeft een Amerikaanse recessie ook effect op de consument. Volgens Boot heeft dit te maken met de waarde van de euro en de dollar.

"Tijdens een recessie gaan de koersen van munten schommelen. In dit geval wordt de dollar minder waard dan de euro." Toch zijn er volgens de hoogleraar enkele voordelen te behalen. "Een vakantie naar Amerika wordt betaalbaarder, en het kopen van een spijkerbroek goedkoper", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nieuwe regering Syrië staat voor enorme klus na geweldsuitbarsting, ziet correspondent: 'Land is zo fragiel'

Nieuwe regering Syrië staat voor enorme klus na geweldsuitbarsting, ziet correspondent: 'Land is zo fragiel'
Een Syrische man bij een beschadigde auto na de geweldsuitbarsting afgelopen week
Bron: EPA

Een paar maanden geleden was de stemming in Syrië gerust euforisch te noemen. Dictator Assad was verdreven. Tijd voor een nieuw hoofdstuk. En toen ging het een paar dagen geleden goed mis. Correspondent Nienke Edelenbosch vertelt over de situatie daar.

Eind vorige week vielen militairen uit het voormalige leger van Bashar al-Assad de nieuwe machthebbers aan van de groepering Hayat Tahrir al-Sham (HTS), onder leiding van interim-president Ahmed al-Sharaa. Inmiddels zouden er meer dan duizend doden zijn gevallen, onder wie veel burgers.

'Spanningen niet meteen verdwenen'

Dat het geweld nu weer oplaait, komt niet helemaal onverwachts, zegt correspondent Nienke Edelenbosch, die in Libanon woont. "Na de val van Assad is er een nieuwe regering gekomen. Maar dat betekent niet dat alle spanningen tussen de verschillende groepen meteen verdwenen zijn", benadrukt ze.

Hoewel de voormalig dictator weg is, zijn de mensen die hem aanhangen lang niet allemaal verdwenen. "Vooral pro-Assad-groepen hebben baat bij escalatie." Onder Assad zijn er veel ernstige misdaden gepleegd. Die plegers hebben geen belang bij een stabiele situatie, dan is het moeilijker om onder berechting uit te komen.

Bekijk ook

Leger gemobiliseerd

En het escaleerde inderdaad. Als reactie op de aanvallen van pro-Assad-soldaten afgelopen donderdag mobiliseerde de nieuwe overheid het leger. "Dat trok naar de kust om de boel te sussen. Maar er ontstonden juist nieuwe gevechten en meer chaos, waarbij heel veel burgers omkwamen", vertelt Edelenbosch.

Volgens haar heeft dat ermee te maken dat bepaalde groepen binnen het nieuwe leger radicaler zijn dan de andere. "Dit leger is een verzameling van allerlei oud-oppositiegroepen. Dat is HTS, maar er zijn ook andere fracties met extremere ideologische motieven dan het hart van de regering. En dat maakt het moeilijk voor de nieuwe overheid om het onder controle te krijgen."

Geen journalisten in het gebied

Wat het moeilijk maakt om vast te stellen wie het huidige geweld tegen Syrische burgers pleegt, is dat er geen onafhankelijke journalisten in het gebied zijn waar het geweld nu plaatsvindt, legt Edelenbosch uit.

"Zijn het inderdaad de pro-Assad-groepen, of is dat het leger van de huidige overheid? En welke fracties binnen dat leger plegen dan dat geweld?" Het zijn vragen die niemand nu met zekerheid kan beantwoorden.

Een fragiel land

De nieuwe Syrische regering staat voor een enorme klus, zegt Edelenbosch. "Het land ligt in puin. Er heeft 14 jaar een burgeroorlog gewoed. Er is heel veel geld nodig om het weer op te bouwen."

"Tegelijk gaat het economisch erg slecht. Veel mensen hebben geen werk. Er is weinig elektriciteit, weinig voedsel. Mensen staan uren in de rij voor een brood. Bij elkaar zorgt dat ervoor dat het land fragiel is."

Bekijk ook

Een Syrië voor alle Syriërs

En dat zal niet snel zijn opgelost. De nieuwe Syrische overheid en president willen één Syrië voor alle Syriërs, zeggen ze. Een Syrië waar ook minderheden beschermd worden, vertelt Edelenbosch.

"Maar met de huidige spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen is dat nogal een uitdaging. Dan merk je hoe fragiel het allemaal is. Mensen die ik spreek in Syrië zeggen: 'Ik sta wel achter deze nieuwe president, maar kan hij me beschermen als het misgaat?' Dat dat nog niet lukt, blijkt nu."

Stap in de goede richting

De correspondent hoort dat veel mensen in Syrië op de vlucht slaan. "Die vertrekken met een paar spullen naar de bergen of de bossen." Ook steken Syriërs de grens met Libanon over. Tot nu toe gaat het volgens de lokale autoriteiten om ongeveer 4.300 mensen, weet Edelenbosch.

President Ahmed al-Sharaa heeft inmiddels een nieuwe, onafhankelijke commissie opgesteld die gaat onderzoeken waardoor het nu zo geëscaleerd is. De daders moeten vervolgd worden, zegt hij. "Dus dat is wel een stap in de goede richting."

Nieuwe regering Syrië staat voor enorme klus na gewelduitbarsting, ziet correspondent: 'Land is zo fragiel'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant