Zorgorganisaties zitten met de handen in het haar. Alle kosten voor ouderenzorg stijgen. "We zijn bezig met de begroting van volgend jaar en moeten gaan kijken waarop we gaan bezuinigen", zegt bestuurder Trudy Prins van stichting De Rijnhoven.

"Alle kosten gaan omhoog, van voeding, energie en verwarming en de wasserij. Dus je ziet dat aan alle kanten in de rekening terugkomen", zegt Trudy Prins. Ze heeft een situatie als deze nog nooit meegemaakt. "Je hebt altijd wel ergens problemen, maar die kun je altijd sturen. Maar dat kan nu niet. Je zit erbij en kijkt er naar. Het is maar hopen dat het goed komt."

Op een ramp afkoersen

De bestuurder werkt al 9 jaar bij De Rijnhoven, die zo'n acht locaties heeft in de provincie Utrecht waar ouderen verzorgd worden. De verwarming een aantal graden lager zetten om te bezuinigen is volgens Prins geen optie. "Het gaat om kwetsbare ouderen en die hebben gewoon een warme omgeving nodig. Die gedijen niet als het 17 graden is."

Dit jaar weet Prins het financieel nog net te redden 'maar het is op de nipper'. Volgend jaar is een heel ander verhaal. "Als ik een goede dag had, zou ik de huidige situatie zorgelijk noemen, maar ik denk dat we op een ramp afkoersen als we zo doorgaan."

Geen salarisverhoging

Alle kosten stijgen, behalve de lonen van het personeel. Dat brengt volgens Prins weer hele andere problemen met zich mee. "Veel medewerkers hebben thuis met inflatie en gestegen kosten te maken. Zij verdienen het eigenlijk dat hun salaris meestijgt, maar dat kunnen we niet bieden."

Prins is bang dat het personeel vertrekt naar een baan waar ze beter verdienen. "Dan komt de zorg onder druk te staan op een manier die we niet eerder hebben meegemaakt."

477 miljoen euro

Zorgorganisatie De Rijnhoven is lang niet de enige die hier tegenaan loopt, blijkt uit onderzoek in opdracht van ActiZ, de branchevereniging van zorgorganisaties. De kosten in de sector zijn het afgelopen jaar met 477 miljoen euro gestegen.

Door de energiecrisis, gestegen grondstofprijzen en andere marktomstandigheden zijn de producten en diensten gemiddeld met zo'n 8 procent gestegen.

Eenmalige compensatie

"De zorg voor ouderen en chronisch zieken gaat altijd door", zegt ActiZ-voorzitter Anneke Westerlaken. "Maar dit soort prijsstijgingen zijn voor zorgorganisaties wel problematisch. Dit gaat ten koste van de ruimte om te investeren in medewerkers, capaciteitsuitbreiding en innovatie."

ActiZ pleit daarom voor een eenmalige compensatie van zorgorganisaties voor de hogere inflatie voor de verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg. Daarmee zou volgens de branchevereniging voor de meeste zorgorganisaties een dreigend begrotingstekort over 2022 voorkomen kunnen worden.

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."