Als tiener werd Malcolm (31) geronseld voor criminele klussen, nu probeert hij anderen daarvan te weerhouden: 'Zijn vaak kwetsbare jongeren'

Al 10 jaar werkt Malcolm als ervaringsdeskundige bij de stichting Young Perspectives, waar hij trainingen geeft aan hulpverleners. Ook staat hij jongeren die in de problemen zitten bij. Ooit was hij zelf een van die jongeren, vertelt hij.

Aantrekkelijk

Daardoor weet hij uit ervaring hoe moeilijk het kan zijn om een crimineel verzoek te negeren. Dat het aantrekkelijk kan zijn om eraan mee te werken. Als je als jongere in de criminaliteit belandt, komt dat door een combinatie van factoren, vertelt hij.

"Ik was altijd wel een jongen die de grenzen opzocht, op zoek ging naar spanning. School was zeker niet mijn ding. Toen ging ik spijbelen en een beetje op straat hangen, een beetje blowen." Dat ging van kwaad tot erger.

Geld nodig

"Dan word je met open armen ontvangen door jongeren die hetzelfde doen. En zo beland je in een bepaald circuit. Op een gegeven moment heb je geld nodig en ga je wat kleine 'dingetjes' doen", legt Malcolm uit.

Hij ervaarde zijn opdrachten destijds niet als ronselen, vertelt hij. "Als je een beetje in de straatcultuur leeft, komen er wel vaker dingen op je pad." Volgens hem wordt dat dan eerder ervaren als iets positiefs, terwijl ronselen een negatieve connotatie heeft.

Op zoek naar erkenning

"Ik denk dat 'ronselen' een beetje een negatief woord is, en dat het niet altijd op die manier wordt ervaren. Als je jong bent en er wordt aan jou gevraagd om 'iets' te doen, denk ik dat je dat eerder als positief ervaart. Omdat jij wordt gekozen uit heel veel andere jongens."

Het heeft volgens Malcolm alles te maken met de zoektocht naar erkenning. Iets wat zo'n jongere van de rest van de samenleving vaak niet krijgt. "Je voelt je aangetrokken tot mensen die hetzelfde meemaken. Die hetzelfde voelen."

Onbewust proces

Malcolm maakte dat zelf ook mee en zette zich steeds meer af. "Ik had een beetje het gevoel dat de maatschappij niet op mij zat te wachten. Ik tegen de maatschappij, zeg maar. De politie hoorde ook bij dat systeem, waar wij buiten stonden."

Het is een onbewust proces, volgens Malcolm. Daarnaast is het kwetsbaar om achteraf toe te geven dat je bent geronseld. "Die jongens zijn gewoon op zoek naar geld. En als er iets op hun pad komt, dan zijn ze daar alleen maar blij mee."

'Hoe kun je zo dom zijn?'

Jongeren die worden geronseld, zijn vaak makkelijk beïnvloedbaar. "Dan denkt iedereen: 'Hoe kun je nu zo dom zijn?' Maar vaak zijn het heel kwetsbare jongeren. Ze hebben vaak niet door wat er echt gebeurt."

Naast het krijgen van erkenning, speelt het verdienen van geld een rol in de aantrekkelijkheid van een crimineel verzoek, weet Malcolm. "Dat hoort ook bij jong zijn. Iedereen wil mooie dure schoenen."

Spijt van acties

De gevolgen van het ingaan op zo'n klus wordt dan bijzaak, vertelt hij. "Je begint met kleine dingen en dat gaat steeds verder. Je denkt niet na over waar het eindigt. Ik was heel impulsief op sommige momenten. En dan is er nog de frustratie waarmee je rondloopt."

"Ik was totaal niet bezig met de toekomst", herinnert Malcolm zich. "Ik dacht: ik zie wel waar ik beland." Maar nu, 10 jaar na zijn vrijlating, kijkt hij met spijt terug naar zijn acties. "Ik heb er zeker spijt van dat ik mensen heb teleurgesteld en mensen pijn heb gedaan. Aan de andere kant heeft het me wel een beter persoon gemaakt."

Netwerk belangrijk

Voor Malcolm speelde zijn familie een belangrijke rol om uit de criminaliteit te blijven. "Het was een grote verandering, maar het was nodig. Ik heb alle hulp aangenomen. Op een gegeven moment heb je wel een heel netwerk dat het goede in jou ziet. Dat wil dat je slaagt in het leven. Hen wilde ik niet meer teleurstellen."

Malcolm wist zijn leven om te keren, maar lukt lang niet iedereen. En volgens hem moeten ook die verhalen vaker worden verteld. "Ik denk dat er meer geïnvesteerd moet worden in het vertellen van verhalen met een negatief einde. Ik denk dat jongeren meer gaan nadenken over de risico's, als die kant wat vaker wordt verteld."

Alleen maar 'succesverhalen'

Ook daarom zet hij zich in als ervaringsdeskundige. Ook omdat hij er zelf weinig over praatte. "Ik wil ook over de slechte kanten vertellen. Ze zien eigenlijk alleen maar 'succesverhalen'. Ik probeer een brug te bouwen tussen jongeren en hulpverleners."

"Vaak begrijpen hulpverleners de jongeren niet helemaal. Of weten jongeren niet hoe ze hun verhaal vorm kunnen geven."