In het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam zijn alle ic-bedden op dit moment bezet vanwege de razendsnelle verspreiding van het RS-virus. Operaties worden uitgesteld en het zorgpersoneel heeft het opnieuw erg druk.

Het RS-virus is het meest voorkomende verkoudheidsvirus onder kinderen. Bij baby's of jonge kinderen kan het overslaan op de lagere luchtwegen en een gevaarlijke longontsteking veroorzaken. 3 weken geleden dook het virus voor het eerst op in de regio Rotterdam. Sindsdien gaat het hard. Inmiddels zijn er in verschillende regio's veel besmettingen. Waaronder Amsterdam, Nijmegen en Utrecht.

Capaciteit beperkt

Voor het Emma Kinderziekenhuis betekent de verspreiding van het virus in de praktijk dat er nu opnieuw veel operaties en zorg moet worden uitgesteld. "We varen scherp aan de wind", zegt hoofd van het ziekenhuis Hans van Goudoever.

De capaciteit is beperkt doordat veel zorgpersoneel juist de afgelopen maanden hard heeft gewerkt op verschillende corona-afdelingen door het hele land. Juist nu zijn veel van hen even vrij.

Verspreid via luchtdeeltjes

Het probleem zit 'm dus vooral in het aantal beschikbare verpleegkundigen, zegt Van Goudoever. Die is nu te veel uit balans vanwege de toestroom van patiënten.

Het RS-virus kan zich makkelijk via luchtdeeltjes verspreiden door hoesten en niezen. Gemiddeld wordt ongeveer één op de honderd baby's met een RS-virusinfectie opgenomen in het ziekenhuis, waarvan vervolgens één op de tien beademingsondersteuning op de intensive care nodig heeft.

Volle afdelingen

De kinderen - vooral jonge baby's - komen bij het Emma Kinderziekenhuis terecht als ze in de perifere ziekenhuizen niet geholpen kunnen worden omdat daar geen ademhalingsapparatuur is, vertelt verpleegkundig teamleider van de kinder intensive care Marthe Sorel.

"Wij helpen de kinderen om minder benauwd te worden. Gelukkig kunnen ze redelijk snel herstellen van dit virus." En dat is maar goed ook, want de ic van het Amsterdamse kinderziekenhuis ligt vol. Als het ene kind vertrekt, wordt het andere alweer binnengebracht. Er is zelfs niet voor iedereen plek. "Net als tijdens corona onderhouden we nauw contact met de andere ic-afdelingen voor kinderen in Nederland. Het kan zijn dat een kind naar een ziekenhuis in een andere regio moet."

Virus in slaapstand

Of dit een uitzonderlijke situatie is? Elk jaar is er wel een piek, maar die is dan 's winters in plaats van 's zomers, zegt Sorel.

Daar is een vrij simpele verklaring voor. "Door de lockdown en alle maatregelen rondom corona hebben deze virussen als het ware in een slaapstand gezeten, nu er weer meer contacten is tussen mensen ruiken die virussen hun kans."

Bron: EenVandaag

Golf voorspelbaar

Jojanneke van Summeren is als epidemioloog verbonden aan het Nivel onderzoeksinstituut en doet specifiek onderzoek naar het RS-virus. Volgens haar is goed te voorspellen hoe de infectiegolf zich verder zal ontwikkelen in Nederland, door te kijken naar andere landen.

"Wat je nu ziet, is dat sinds de COVID-19 pandemie in eigenlijk alle landen wereldwijd besmettingen met het RS-virus zijn gedaald, zegt Van Summeren. "In Europa is er de afgelopen winter alleen een RS-virus epidemie vastgesteld in Frankrijk, IJsland en België. Daar waren de scholen niet gesloten. En in die landen was de uitbraak ook nog steeds later dan normaal, 4 weken later in IJsland, 12 weken in Frankrijk."

Invloed coronamaatregelen

"En dan zien we in bijvoorbeeld Australië en Zuid-Afrika, die een seizoen voorlopen, dat toen corona daar in maart begon er een beetje activiteit was. Maar door de maatregelen omtrent corona is die activiteit vrijwel direct weer gestopt. Toen de winter daar rond september voorbij was, begon daar het RS-virus opnieuw te circuleren en werd er een epidemie vastgesteld.

Volgens de epidemioloog is de verwachting voor Nederland dan ook dat op korte termijn de stijging van het aantal besmettingen weer iets zal afnemen vanwege de start van de zomervakantie, maar dat daarna het RS-virus lange tijd blijft circuleren.

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.