Crowdfundingswebsite Dream or Donate is plotseling offline gehaald. Terwijl er wordt gevreesd dat duizenden euro's zijn verdwenen, is de vraag hoe dit in te toekomst voorkomen kan worden.

Geld geven aan een patiënt die een bijzondere behandeling nodig heeft in het buitenland. Het is een voorbeeld van hoe duizenden mensen doneren via platforms voor crowdfunding, maar de regulering daarvan ontbreekt. "Dat is belabberd", zegt Lex van Teeffelen, lector financieel-economische innovatie aan de Hogeschool Utrecht.

Derde partij

"De grote fout is dat je nooit moet storten op de rekening van een crowdfundingplatform, maar op een derde geldrekening van een onafhankelijke partij", legt Van Teeffelen uit. "Daar blijft het geld staan tot aan alle voorwaarden is voldaan, en dan maken zij het over aan degene die het moet ontvangen. En niet het platform zelf."

Dat is precies wat misging bij Dream or Donate: eigenaar Robert-Jan Mastenbroek was zelf beheerder van de binnenkomende giften. Hij geeft aan gehackt te zijn en niets tegen de sluiting van zijn website te kunnen doen. Wat er nu met het geld gebeurt, blijft onduidelijk.

Bron: eigen foto

3,5 euro over

Vorig jaar haalde Boaz Spermon geld op voor een dure behandeling in het buitenland tegen zijn ziekte MS. Kosten: 100.000 euro. Na een optreden in RTL Late Night opende hij snel een campagne via Dream or Donate. "Het leek de beste optie, ook omdat ze beloofden geen winstoogmerk te hebben."

Tijdens de campagne bleek dat er hoge commissiekosten werden gerekend. "Van een donatie van 5 euro bleef maar 3,5 euro over. Dream or Donate rekende 5 procent commissiekosten en ook nog transactiekosten. Dat stond ergens verstopt in de veelgestelde vragen op de site", vertelt Boaz. Contact daarover opnemen was tevergeefs. "Ze zeiden dat ik maar 115.000 euro als doel moest stellen, dan zou ik wel de gewenste 100.000 euro overhouden."

Van een donatie van 5 euro bleef maar 3,5 euro over.

'Kosten moeten wel gedekt worden'

"15 procent is wel heel ruig", zegt lector Van Teeffelen. "En het hoort netjes op de frontpage te staan." Toch vindt hij het niet raar dat er kosten worden gerekend. "Een platform moet geld verzamelen om in de lucht te blijven. De kosten moeten gedekt kunnen worden."

Om te voorkomen dat een situatie als deze het consumentenvertrouwen beschadigt, pleit Van Teeffelen voor regelgeving. Daarvoor zouden twee basisregels moeten worden ingesteld. "Zorg dat deze platforms verplicht een CBF-keurmerk voor goede doelen moeten hebben, en zorg voor een onafhankelijke toezichthouder die ten alle tijden onderzoek kan doen."

Minister wacht af

Al sinds het voorjaar van 2018 ligt er Europese wetgeving klaar die toezicht moet gaan regelen. Toch heeft Van Teeffelen daar zijn twijfels bij. "De minister van Financiën verschuilt zich achter Europese wetgeving, maar die wetgeving gaat niet gelden voor nationale platforms. Dus de minister moet eigen wetgeving gaan maken."

Ondertussen kunnen gevallen als bij Dream or Donate dus nog gebeuren. Boaz hoopt dat het goed komt met de gedupeerden. "Desnoods verkoopt die eigenaar zijn huis."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."