Al is het beperkt, walvissen dragen bij aan het tegengaan van klimaatverandering

De walvis staat op de lijst van bedreigde diersoorten, onder andere door klimaatverandering en het smeltende poolijs. En dat terwijl de walvis ook kan helpen met het tegen gaan van klimaatverandering. Eigenlijk vooral door te ontlasten.

"Met behulp van hun stofwisseling stoppen walvissen op de lange termijn weer koolstofdioxie terug in de aardbodem", vertelt Mardik Leopold, mariene bioloog aan de Wageningen Universiteit. En meer CO2 in de aardbodem en minder CO2 in de lucht vertraagt de opwarming van de aarde.

Plankton

Walvissen duiken diep de zee in om daar grote hoeveelheden dierlijk plankton, bestaand uit vissen en garnaaltjes, te eten. Daarna komen ze naar boven om daar adem te halen en hun ontlasting aan het oppervlak te lozen. Leopold beschrijft dat op deze ontlasting vervolgens plantaardig plankton kan groeien. Deze kleine plantjes zijn in staat om CO2 uit de lucht te halen en dat vast te leggen in hun eigen lijf.

Wanneer het plantaardige plankton vervolgens dood gaat zakt het naar de bodem van de zee. Vervolgens kan dit na miljoenen jaren worden samengeperst tot aardolie, steenkol of gas en in een fossiele brandstof veranderen. En dan ben je dus het CO2 uit de lucht kwijt. Het duurt dus wel even, maar het is waar: daarmee helpt de walvis het klimaat ten goede. Volgens Leopold is dit wel heel erg lange termijn denken. "Het gaat om een lange kringloop en het duurt nog miljoenen jaren voordat er uit het plankton aardolie, gas of steenkool ontstaat."

33 ton CO2

Op korte termijn neemt een walvis ook CO2 op in zijn lichaam. Volgens een berekening van het IMF neemt een gemiddelde walvis met zijn lichaam 33 ton aan CO2 op. Veel, denk je misschien, maar volgens Peter Siegmund, klimaatonderzoeker bij het KNMI, staat dit getal niet in verhouding tot de CO2 die wordt verminderd door plankton.

Daarnaast is het een korte kringloop. "Een walvis gaat ook weer dood. En wordt dan weer opgegeten", zegt Leopold. "De resten van die walvis worden opgegeten door krabben of vissen en wordt dus gewoon gerecycled. Zolang de walvis leeft, wordt de koolstof vastgelegd in het grote lijf. Maar een walvis heeft niet het eeuwige leven." Als de walvis overlijdt komt de CO2 dus weer vrij.

Lees ook

• Rechtszaak tegen Shell begint: dit is waarom Rosa met 17.000 andere Nederlanders de zaak begon

Effect

Vooral de opname van CO2 door plankton is dus effectief. Maar dat is volgens Leopold ook beperkt. "Het is niet zo dat als het aantal walvissen, en dus hun ontlasting, toeneemt dat de volgende ijstijd opeens dichterbij is. Of dat we bij een groter aantal walvissen niet hoeven te beperken op CO2 uitstoot door bijvoorbeeld auto's."

Siegmund legt uit hoe dat komt. "Als je alle uitgestorven potvissen zou terug brengen op het oude niveau is het verschil maar klein. Al die walvissen samen kunnen dan met hun lichaam en ontlasting ongeveer 1 procent van al het uitgestoten CO2 opnemen." Hoewel dit percentage laag is, ontkent Siegmund niet dat alle kleine beetjes helpen.

Luister de Feit of fictie? terug in EenVandaag