Agnes (76) steeds meer beperkt door ziekte, maar blijft doorstrijden tegen bestrijdingsmiddelen: 'Ik heb daardoor parkinson gekregen'

Mag het bestrijdingsmiddel glyfosaat nog eens 10 jaar gebruikt worden? Daarover beslissen de Europese ministers vrijdag. Agnes Lieverse wil een verbod. Zij lijdt door bestrijdingsmiddelen nu aan parkinson, daar is ze van overtuigd.

De 76-jarige Agnes uit Gouda heeft de ziekte van Parkinson en zit in een rolstoel. Sinds kort woont ze in een verpleeghuis.

In aanraking met bestrijdingsmiddelen

Ze merkt al tientallen jaren de gevolgen van parkinson en de hersenziekte belemmert haar steeds meer. Ze gelooft dat ze ziek is geworden doordat ze in haar jeugd volop in aanraking kwam met bestrijdingsmiddelen.

"Ik had vanaf het begin het gevoel dat ik slachtoffer ben van bestrijdingsmiddelen", vertelt ze. "En hoe meer ik erover lees, hoe meer ik ervan overtuigd raak."

'Geen benul van risico's'

Als kind woonde Agnes in de Bollenstreek en verdiende jarenlang in de zomermaanden wat extra zakgeld door bollen te pellen. Daarnaast gebruikte haar vader het water van een sloot, die grensde aan het land van een bollenboer, om de eigen groentetuin te besproeien.

Ze zag met eigen ogen hoe er volop bestrijdingsmiddelen werden gebruikt, maar had er geen benul van wat de risico's waren.

Glyfosaat nog steeds gebruikt

Agnes is lang niet de enige uit haar omgeving die er uiteindelijk ziek door geworden is, zegt ze. "In mijn straat in het kleine dorp waar ik vandaan kom, heeft bijna elk gezin een parkinsonpatiënt."

Waar veel middelen die in Agnes' jeugd nog werden gebruikt inmiddels zijn verboden omdat ze gevaarlijker bleken dan eerst werd aangenomen, wordt glyfosaat al zo'n 50 jaar gebruikt.

'Weg met landbouwgif'

Hoewel ze zich lichamelijk allesbehalve goed voelt, blijft Agnes strijdbaar. Ze wil andere mensen waarschuwen voor de risico's van bestrijdingsmiddelen.

"Ik heb vroeger veel gedemonstreerd en ik zou bijna opnieuw de straat opgaan. Op het spandoek zou ik dan zetten 'Weg met het landbouwgif. Ga voor de mensen en niet voor het geld'."

Vraagtekens bij transparantie

De weerstand tegen glyfosaat groeit de laatste jaren, omdat er vraagtekens worden gezet bij de transparantie van fabrikanten. Ze moeten zelf zorgen voor bewijsmateriaal en onderzoeken inleveren bij de Europese Unie. Een oud onderzoek uit 2001 van fabrikant Syngenta, dat zou wijzen op mogelijke hersenschade bij proefdieren, bleek echter niet te zijn verstrekt. Zweedse onderzoekers ontdekten eerder dit jaar dat dat rapport mistte.

Volgens Albert van den Ende van bestrijdingsmiddelenleverancier Nufarm, tevens woordvoerder namens de in Europa verenigde glyfosaatfabrikanten GRG (Glyphosate Renewel Group), is er van een gebrek aan transparantie helemaal geen sprake. Hij wil graag reageren, omdat hij het belangrijk vindt dat ook de fabrikanten voor hun product staan.

'Vertrouwen in Europese wetgeving'

"Als industrie hebben wij gezien welke maatschappelijke zorg zich manifesteert rond glyfosaat. En toen hebben we ook tegen elkaar binnen de GRG gezegd: 'We gaan volledig transparant zijn", zegt hij. "We hebben een website geopend, waarop elke burger stukken van het dossier kan beoordelen. Dus wat dat betreft is transparantie verzekerd."

Van den Ende zegt er zijn hand voor in het vuur te steken dat het proces goed is verlopen. "Er is Europese wetgeving en die heeft besloten dat er geen onacceptabel risico verbonden is aan het gebruik van glyfosaat. Ik ben een burger en ik wil vertrouwen hebben in mijn institutie."

'We maken onszelf kapot'

Agnes zal haar mening er niet door veranderen en hoopt op een verbod. "Ik vind het schandalig dat mensen het een goede zaak vinden dat we glyfosaat blijven gebruiken, omdat ze aan hun inkomsten moeten denken."

Het is voor haar te laat, maar ze ziet het als haar missie anderen haar lot te besparen: "Als je er niks aan doet dan maken we ons zelf kapot, dan vergaat de wereld. De ziekte van Parkinson is een vreselijke ziekte. Ik zou dat niemand willen aandoen."

Nederland stemt niet mee

Later deze week stemmen de landbouwministers van de 27 EU-lidstaten over het gebruik van glyfosaat. Het Nederlandse kabinet neemt geen standpunt in over de vraag of het bestijdingsmiddel nog voor de komende 10 jaar mag worden gebruikt.

Minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit maakte aan het einde van de middag bekend dat ons land zich zal onthouden van stemming. "Ik ben van mening dat aan het genuanceerde standpunt van Nederland geen recht gedaan wordt met een stem vóór of tegen het voorstel van de EC (Europese Commissie, red.)", schrijft hij aan de Tweede Kamer.

Tegen wens van Tweede Kamer

De druk op Adema om tegen te stemmen is de afgelopen maanden opgevoerd. Natuurorganisaties, vakbond FNV en parkinsonverenigingen schreven een brief om de minister te beïnvloeden. De Tweede Kamer nam recent een motie aan, waarin Adema wordt opgeroepen om 'nee tegen hertoelating' te zeggen.

Adema maakte vandaag dus bekend dat hij de wens van de maatschappelijke organisaties en Tweede Kamer niet volledig volgt. Komende vrijdag besluiten de Europese ministers of glyfosaat nog eens 10 jaar gebruikt mag worden. De meerderheid bepaalt. Ongeacht de uitkomst van die stemming benadrukt Adema dat 'Nederland volop moeten blijven inzetten op reductie van het gebruik van middelen met de werkzame stof glyfosaat en andere chemische gewasbeschermingsmiddelen'.