Advocaten wekelijks bedreigd en geïntimideerd, strafrechtadvocaat Jan Vlug wil dat intimidatie strafbaar wordt

Ruim 2 jaar na de aanslagen op advocaten Derk Wiersum en Philippe Schol, worden nog steeds wekelijks advocaten bedreigd en geïntimideerd. Bedreiging is strafbaar, maar intimidatie nog niet. Dat moet veranderen, vindt advocaat Jan Vlug.

In november 2019, 2 maanden na de moord op collega Derk Wiersum, werd advocaat Philippe Schol neergeschoten, toen hij op klaarlichte dag zijn hond uitliet. Hij overleefde de aanslag ternauwernood. Morgen start het proces tegen twee mannen die worden verdacht van deze poging tot moord.

Meldpunt voor advocaten

De aanslagen op Wiersum en Schol zijn het absolute dieptepunt, maar het bedreigen en intimideren van advocaten gaat ook nu onverminderd door, zegt algemeen secretaris van Nederlandse Orde van Advocaten, Raffi van den Berg.

"We hebben na de aanslagen een meldpunt ingesteld voor advocaten en daar komen wekelijks één a twee meldingen binnen, ook nu nog", zegt Van den Berg. "We gingen er vanuit dat het meldpunt na een half jaar zijn doel had bewezen en dat het daarna zou wegebben, maar de beroepsgroep is nog steeds heel kwetsbaar."

'Met mijn rug naar het raam!'

Advocaat Jan Vlug is portefeuillehouder strafrecht van de Orde in Oost-Nederland en direct aanspreekpunt voor bedreigde advocaten in zijn regio. Hij is al decennialang jurist en ziet de toename van bedreigingen en intimidaties met lede ogen aan. "Advocaten dachten heel lang dat ze onaantastbaar waren, maar dat is allang niet meer zo", zegt Vlug.

"Ik weet dat ik na de aanslagen op Wiersum en Schol thuis was en dacht: 'ik zit met mijn rug naar het raam!' Daar had ik daarvoor echt nooit over nagedacht", vertelt hij. "Je houdt er nu in je achterhoofd meer rekening mee. Er is een verharding gaande in de maatschappij. Die zien we helaas ook terug in ons vak. Daarnaast zien we ook dat de zware criminaliteit enorm is toegenomen."

Steen door de ruit en dreigbrieven

Vlug is zelf ook wel eens bedreigd en geïntimideerd, maar daar kan hij vanwege geheimhoudingsplicht niet op ingaan. Hij hoort wel verhalen van zijn collega's in de regio, waar hij regelmatig buikpijn van krijgt.

"Ik hoor hier over stenen door de ruit, of dreigbrieven", vertelt hij. "Of dat het niet wordt geaccepteerd dat iemand weigert om dingen te doen voor een cliënt." Regelmatig moeten advocaten als Vlug tegen een cliënt zeggen dat iets niet mag of onverstandig is. "Daar leggen cliënten zich dan niet bij neer en dan beginnen ze je te intimideren. Dat heb ik zelf ook meegemaakt."

Taboe om aangifte te doen

Vlug noemt het hoge aantal meldingen schokkend, maar vermoedt dat het er veel meer zijn. Veel advocaten die er last van hebben, zullen niet snel aan de bel trekken of bijvoorbeeld aangifte doen. "Advocaten zijn doordrenkt met een gevoel van redelijkheid en houden zich aan de regels."

"Voor een advocaat is het toch een enorme drempel om melding te maken, om naar de politie te stappen en aangifte te doen tegen je eigen client", zegt hij. "Daar staan geen enkele advocaat om te springen. Je bent er voor om problemen van je client op te lossen, niet om ze te veroorzaken."

Veiligheidsscan van kantoor

De Nederlandse orde van advocaten heeft inmiddels maatregelen genomen. Er is een meldpunt ingesteld voor bedreigde advocaten. Ook hebben honderden advocaten inmiddels een weerbaarheidstraining gevolgd, waar ze leren omgaan met bedreigingen.

Ook hebben ruim driehonderd pleiters via de Orde een veiligheidsscan laten maken van hun kantoor: hoe zorg je ervoor dat iemand minder makkelijk kan binnenstormen? Prima maatregelen vindt Vlug, maar het is niet voldoende.

'Onder druk kun je niks doen'

"Ik denk dat we nog eens goed moeten kijken naar de intimidatie", zegt hij. "Moet je dat niet apart strafbaar gaan stellen voor bepaalde functionarissen, zoals advocaten, officieren en rechters? Want als je nu onder druk wordt gezet, kun je niks doen."

"Een cliënt zei: 'Meneer Vlug, als het niet goedschiks gaat dan maar kwaadschiks!' Ik heb toen aangifte gedaan", vertelt hij. Daar is toen niets mee gebeurd, omdat het juridisch gezien geen bedreiging was. "Het was intimidatie en dat is niet strafbaar. Er is een gat dat moet worden gedicht."

Advocaten houden intimidatie voor zichzelf

Volgens Vlug hoeft het niet ingewikkeld te zijn. Hij wijst naar het strafbaar stellen van gesis naar vrouwen op straat en het naroepen van iemand. "Die vorm van straatintimidatie is inmiddels strafbaar gesteld, dus dan moet intimidatie van togadragers niet moeilijk zijn om ook strafbaar te maken." Hij ziet het grote probleem momenteel in de houding van advocaten, die bedreigingen en intimidaties vaak voor zichzelf houden.

"Je kunt weerbaarheidstrainingen volgen, je kantoor beter beveiligen, een meldpunt beginnen, maar praat er vooral ook over", benadrukt hij. "Met je collega's op kantoor en met de Orde in je regio. Houd het niet binnenskamers en doe aangifte als het te ver gaat."