radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Actie om statiegeld op alle verpakkingen te krijgen: 'Drankkartons lijken duurzamer, maar ze zijn juist moeilijker te recyclen'

Actie om statiegeld op alle verpakkingen te krijgen: 'Drankkartons lijken duurzamer, maar ze zijn juist moeilijker te recyclen'
'Zwerfinator' Dirk Groot vindt veel meer drankkartons op straat sinds de invoering van statiegeld op plastic flesjes
Bron: EenVandaag

Dat er dankzij het statiegeld minder plastic flesjes op straat belanden is duidelijk. Toch duikt er nu een nieuw soort zwerfafval op: de drankkartons. Daar zit namelijk geen statiegeld op. Als het aan milieuactivisten ligt, komt daar snel verandering in.

Al decennia zit er in Nederland statiegeld op grote plastic flessen voor bijvoorbeeld mineraalwater of frisdrank, en op bierflesjes en -kratten. Sinds 1 juli 2021 zit er ook statiegeld op kleine plastic flesjes. Daarnaast wordt er per 31 december 2022 ook statiegeld op blikjes ingevoerd.

Minders flesjes dankzij statiegeld

'Zwerfinator' Dirk Groot gaat inmiddels al 8 jaar bijna dagelijks op pad om zwerfafval op te rapen. De milieuactivist telt daarbij hoeveel flesjes, blikjes en andere troep hij heeft gevonden en maakt ook een foto van de rommel. Die gegevens verzamelt hij vervolgens in een database. "Meten is weten", legt hij uit.

Op die manier weet Groot dat de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes ervoor heeft gezorgd dat er aanzienlijk minder flesjes op straat worden gegooid. In de eerste helft van dit jaar raapte hij namelijk 76 procent minder flesjes op in vergelijking met de periode voor de invoering van statiegeld op plastic flesjes.

'Een jaar geleden vond ik ze nog niet'

Toch is er volgens hem zeker nog geen reden om achterover te gaan leunen. Op veel plastic flesjes voor zuivel, vruchtensap en alcoholische dranken zit (nog) geen statiegeld en dat ziet de 'zwerfinator' terug op straat: van dat soort flesjes raapt hij er nog altijd ongeveer evenveel op.

Bovendien ziet Groot nieuwe soorten verpakkingen opduiken op straat, zoals de zogenoemde drankkartons, waar geen statiegeld op zit. "Tot een jaar geleden vond ik ze eigenlijk niet", vertelt hij. "Maar toen het statiegeld op plastic flesjes werd ingevoerd kwamen fabrikanten ineens met deze verpakkingen op de proppen."

Bekijk ook

Juist slechter te recyclen

Drankkarton, het klinkt milieuvriendelijk, want karton is toch goed te recyclen? Integendeel, zegt de zwerfafvalexpert. "Ze doen alsof het duurzamer is, maar dat is het helemaal niet. Het is eigenlijk een stap achteruit", zucht hij.

De verpakking ziet eruit als karton, maar er zitten een heleboel lagen plastic en aluminium in, legt Merijn Tinga, ook wel bekend als de 'Plastic Soup Surfer', uit. "Ze zijn zelfs veel slechter te recyclen, zeker vergeleken met plastic flesjes die in het statiegeldsysteem zitten."

'Flink vervuilend voor milieu'

Ook milieuorganisatie Recycling Netwerk is kritisch op drankkartons. "Het geldt als flink vervuilend voor het milieu", zegt voorzitter Robbert van Duin. De pakken worden bovendien niet hergebruikt, ook niet als je ze netjes in de prullenbak gooit. "Het gaat zo de verbrandingsoven in", weet 'zwerfinator' Groot.

Dit in tegenstelling tot flesjes met statiegeld die weer worden ingeleverd, benadrukt Tinga. "Een plastic flesje in het statiegeldsysteem wordt weer 100 procent een plastic flesje." Volgens de 'Plastic Soup Surfer' toont dat aan hoe 'enorm belangrijk' statiegeld is voor een duurzame toekomst. "Maar ook voor hoe we met onze grondstoffen omgaan."

Bekijk hier hoe 'zwerfinator' Dirk Groot en 'Plastic Soup Surfer' Merijn Tinga de strijd aangaan tegen de drankkartons

Statiegeld op alle verpakkingen?

Voorzitter Robbert van Duin van Recycling Netwerk weet een simpele oplossing tegen de opmars van de drankkartons: "Er moet statiegeld komen op alle verpakkingen die je onderweg mee kan nemen. Er moeten geen uitzonderingen meer zijn."

Wat Groot betreft wordt de maatregel morgen nog doorgevoerd. "We hebben de politiek al eerder gewaarschuwd: als je statiegeld alleen op plastic flesjes invoert, dan ga je dit krijgen." Hij vreest dan ook voor wat er zal gebeuren als binnenkort ook statiegeld op blikjes wordt ingevoerd. "Wie weet wat ze allemaal weer verzinnen."

Actie tegen drankkartons

"In de huidige wetgeving zitten te veel gaten", vindt Tinga. "Een heleboel bedrijven zijn berekend en sluw, je ziet dat ze steeds weer verpakkingen verzinnen waar geen statiegeld op geheven hoeft te worden. Dat tast het vertrouwen in het statiegeldsysteem aan."

Om ervoor te zorgen dat er een waterdicht systeem komt, zijn de 'zwerfinator' en de 'Plastic Soup Surfer' een actie gestart waarbij iedereen een foto kan insturen van gevonden drankkartons. "We verwachten duizenden foto's en daarmee gaan we naar de Tweede Kamer", zegt Tinga strijdvaardig.

Bekijk ook

Voorstander van statiegeldsysteem

Fabrikant Riedel, die veel dranken in drankkartons stopt, laat weten dat ze in principe voorstander zijn van het statiegeldsysteem, ook als dat in de toekomst voor drankkartons zou gaan gelden.

Het bedrijf zegt ook te overwegen het aluminum in hun verpakkingen te vervangen door een plantaardig alternatief.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant