Het aantal budgetcoaches is de afgelopen 10 jaar verdubbeld, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK). De coaches zijn er om mensen met geldzorgen te helpen. Maar is het genoeg? "We moeten het taboe van geldproblemen afhalen."
In 2013 stonden er nog 560 budgetcoaches geregistreerd bij de KvK, maar in het eerste kwartaal van dit jaar was dat aantal al opgelopen naar 1.301. Een ruime verdubbeling in 10 jaar tijd dus.
Ook hogere inkomens
Volgens cijfers van het Nibud zijn er in 6 op de 10 huishoudens geldzorgen. "Er is gewoon meer financiële stress", vertelt bestuurder Claudia Klokkemeijer van de branchevereniging voor budgetcoaches (NVVBS). "Meer mensen willen helpen. Het is dan vrij makkelijk om budgetcoach te worden, aangezien het een vrij beroep is."
"Vroeger werden budgetcoaches bijna uitsluitend ingeschakeld door mensen met lagere inkomens, maar we merken nu dat ook andere mensen erom vragen", zegt Klokkemeijer, die zelf ook budgetcoach is. Bijvoorbeeld mensen met een hoger inkomen. "Ze waren gewend om te kunnen uitgeven wat ze wilden, maar zijn door de inflatie gedwongen om anders om te gaan met hun geld."
Bekijk ook
Hulp aan werknemers
Er zijn verschillende manieren waarop mensen terecht kunnen komen bij een coach. Zo werkt de gemeente vaker met ze samen, zegt Klokkemeijer. "Door een wetswijziging in 2021 kunnen ze sneller mensen met schulden signaleren. Bedrijven en instanties mogen gemeenten ook waarschuwen als ze zien dat een klant niet kan betalen."
"Maar mensen komen terecht bij een budgetcoach doordat een buurtteam, huisarts of werkgever ze op de mogelijkheid heeft gewezen", voegt ze toe. Zo schakelen werkgevers relatief vaak een budgetcoach in. Het is met 39 procent de meest voorkomende vorm van financiële hulp aan werknemers, blijkt uit onderzoek van financieel platform Wijzer in Geldzaken.
Overzicht
Maar hoe helpt een budgetcoach klanten dan precies? "Een eerste stap is dat iemand met problemen overzicht krijgt", vertelt gedragseconoom Eva van den Broek van Stichting Behavioural Insights. "Ze kunnen een overzicht maken van inkomsten en uitgaven, zodat duidelijk wordt waar het probleem zit en hoe groot het is."
"We zijn geneigd om in 'potjes' te denken: voor je energierekening, je vakantie, de kinderopvang. Als de kosten van een potje groter worden, probeer je die omlaag te duwen. Maar dat kan niet altijd. Dus dan kan je bijvoorbeeld beter besparen op een ander potje", zegt Van den Broek. "Coaches kunnen helpen bij die redeneringen."
Bekijk ook
Onafhankelijkheid
Onderzoeker Judith van Groos van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag ziet zeker het nut in van budgetcoaches, maar ze benadrukt twee dingen: "Ten eerste is het belangrijk dat de coaches ook kijken naar de oorzaken van het uitgavenpatroon. Moet er naast financiële stress nog een ander probleem worden aangepakt?"
"En ten tweede is het belangrijk dat mensen niet afhankelijk worden van een budgetcoach", voegt ze toe. Het is volgens haar daarom noodzakelijk dat mensen vaardigheden aanleren om hun nieuwe gedrag zelfstandig te kunnen volhouden. "Dan kan er op de lange termijn verandering blijven bestaan." Volgens Klokkemeijer hameren goede budgetcoaches op het aanleren van zelfstandigheid.
'Voorkomen is beter dan genezen'
Budgetcoaches kunnen mensen met geldzorgen dus voor een groot deel uit de problemen helpen, ook voor de toekomst. Maar er is meer werk aan de winkel, zegt onderzoeker Van Groos. "We moeten onze omgeving ook echt anders gaan inrichten. Betaaldiensten als Klarna en Riverty, waarbij je achteraf mag betalen, kunnen later geldproblemen in de hand werken."
Daarom is het volgens haar ook noodzakelijk dat we met elkaar meer over geld gaan praten. "Niet alle mensen met zorgen zoeken hulp. Schaamte is vaak een belemmering", weet ze. "Dus laten we het normaal maken om erover te praten, bijvoorbeeld al in het onderwijs. Voorkomen is uiteindelijk beter dan genezen."
Bekijk ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
