Ruim 5.000 jongeren zijn het afgelopen jaar betrapt door de politie op rijden zonder rijbewijs. Dat is een stijging van bijna 30 procent ten opzichte van voorgaande jaren. Experts wijzen naar de lockdown als oorzaak.

In totaal werden vorig jaar 5.130 minderjarigen op de bon geslingerd omdat ze zonder rijbewijs achter het stuur van een auto, motor of scooter kropen. Het gaat om jongeren tussen de 12 en 17 jaar. Voorgaande jaren lag het aantal boetes nog rond de 4.000. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij het Openbaar Ministerie (OM).

'Bijna normaal gedrag'

De stijging is opvallend, omdat het totaal aantal verkeersboetes vorig jaar juist afnam. "Wij merken al langer dat meer minderjarigen zonder rijbewijs rijden. Het wordt bijna normaal gedrag. We hebben de indruk dat corona hierbij een rol speelt. De verveling bij jongeren is nog groter en de wachttijden voor rijlessen en examens is zijn veel langer," zegt Rosanne Som de Cerff van stichting Halt.

Ook jongerenorganisatie TeamAlert ziet meer minderjarigen achter het stuur zonder rijbewijs: "De stijging in boetes verrast ons niet, wij krijgen die signalen van jongeren al langer. En ze worden lang niet allemaal betrapt door de politie. Het is heel gevaarlijk, want deze jongeren missen de juiste opleiding om verkeerssituaties goed in te schatten," zegt woordvoerder Tom Plaum.

Lees ook

info

Vooral 16- en 17-jarigen rijden zonder rijbewijs

In 2020 kregen 5.130 minderjarigen een boete voor rijden zonder rijbewijs. In 2018 en 2019 ging het om respectievelijk 4.066 en 4.115 boetes. Stichting Halt schat dat het in zo'n driekwart van de gevallen gaat om scooterrijders. In een kwart van de gevallen gaat het om jongeren die autorijden. Vooral 16-jarigen (1.970 boetes) en 17-jarigen (1.686 boetes) werden het afgelopen jaar beboet voor rijden zonder rijbewijs. Ook veertien 12-jarigen werden betrapt op het rijden in een auto of op een scooter.

Op zoek naar vrijheid en plezier

TeamAlert deed de afgelopen maanden onderzoek naar jongeren die rijden zonder rijbewijs. "Sommigen geven aan op zoek te zijn naar vrijheid en plezier. Ze willen niet wachten tot ze achttien zijn. Anderen doen het om hun rijvaardigheid op peil te houden nu veel rijlessen zijn uitgesteld", ziet Plaum.

Volgens hem pakken de meeste jongeren stiekem de auto van hun ouders of gebruiken ze de scooter van een vriend of vriendin. Dat herkent ook Halt. "Jongeren doen dit impulsief, zonder goed na te denken over de gevolgen. Wat ze niet beseffen is dat ze niet verzekerd zijn als ze een ongeluk veroorzaken en dat ze een strafblad krijgen als ze gepakt worden. De schade kan ze de rest van hun leven achtervolgen", legt Som de Cerff uit.

Lees ook

'Van een boete leren jongeren niets'

Als onderdeel van een pilot begeleidt Som de Cerff minderjarigen die betrapt zijn achter het stuur zonder rijbewijs. In plaats van de gebruikelijke boete (gemiddeld 180 euro) wordt deze jongeren een Halt-interventie opgelegd: "Ze komen op gesprek met hun ouders, maken leeropdrachten, reflecteren op hun gedrag en bieden soms ook hun excuus aan," vertelt ze.

De resultaten zijn goed. "Van een boete leren jongeren niets. Na een boete recidiveert 14 procent, na een Halt-interventie was dit nog maar 6 procent. Het zorgt bij jongeren voor een stukje bewustwording en gedragsverandering. En dat is hard nodig."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.