Aansprakelijkheidsactie van Shell leidt tot woede en onrust

De multinational Shell heeft jarenlang goed verdiend aan de gaswinning in Groningen als mede-eigenaar van de NAM. Maar vandaag, zaterdag 27 januari, meldt Dagblad Trouw dat Shell haar dochteronderneming NAM op afstand heeft gezet. Onrust in Groningen en de landelijke politiek over de vraag: probeert Shell haar verantwoordelijkheid voor de geleden schade te ontlopen?

De NAM, de dochteronderneming van oliegiganten Shell en ExxonMobil, is aansprakelijk voor de schade-afhandeling van de aardbevingen van gedupeerde Groningers. Die schade-afhandeling ligt al sinds maart 2017 stil, maar wordt vermoedelijk eind volgende week nieuw leven ingeblazen door minister Wiebes van Economische Zaken. De schade-afhandeling is de Groningers al jarenlang een doorn in het oog en leidt tot veel frustratie. Velen wachten al jaren op een schadevergoeding of zijn in een strijd verwikkeld met de NAM.

Schandalig

Een van hen is Annemarie Heite. Zij was samen met haar man en kinderen de trotse eigenaar van een oude woonboerderij. Maar door aardbevingen  ontstonden er scheuren in haar huis en moest de boerderij gestut worden. Na jarenlang overleg, gesteggel en strijd troffen Annemarie en de NAM een schikking. Hun boerderij werd gesloopt en de NAM regelde de schade. Annemarie woont sindsdien in een containerwoning, in afwachting van de bouw van een nieuwe woning. Al jaren is ze een van de gezichten van de gedupeerde Groningers. Het nieuws over Shell schokt haar. “Dit zorgt hier in Groningen voor veel onrust en paniek. Dat vind ik heel kwalijk”, aldus Heite. “Voor de mensen in Groningen die net Zeerijp achter de rug hebben, al jaren wachten op het schadeprotocol en dit nu lezen in de krant is dit een klap. Ik vind het schandalig.”

NAM: besluit Shell heeft geen negatief effect

De NAM en Shell weerleggen de kritiek. De NAM laat schriftelijk weten dat het besluit van Shell (de zg. 403-verklaring) geen negatieve consequenties heeft voor gedupeerde Groningers. Ook voorziet het bedrijf geen financiële problemen in de toekomst. "NAM heeft altijd zelf aan haar verplichtingen  voldaan en dat zal blijven doen. NAM’s solvabiliteit, buffers en positieve kasstromen zijn daarvoor ruim voldoende”, aldus de schriftelijke verklaring. 

Shell verwerpt de beschuldigingen en ontkent dat het bedrijf zich wil onttrekken aan aansprakelijkheid voor dochterbedrijf NAM. "Als aandeelhouder nemen wij de problemen in Groningen serieus en werken mee aan een oplossing", aldus de olie-multinational. “Natuurlijk zijn er scenario’s denkbaar waarin extra maatregelen nodig zijn. Shell Nederland zal zich inzetten om NAM ook op termijn financieel gezond te houden.”

Kritisch naar de overheid  

Hoogleraar Algemene Rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) Jan Brouwer heeft weliswaar kritiek op Shell en NAM maar is vooral kritisch naar de overheid. “De overheid heeft het meest geprofiteerd van de aardgasbaten, maar heeft de schade-afhandeling nog steeds niet op orde. In mijn ogen is het niet fair om alle schuld bij Shell en de NAM neer te leggen. Ook de staat is een notoire schadebetaler en is het een illusie te denken dat alles betaald gaat worden als de staat de schade-afhandeling overneemt."

Reacties politici

Politici roeren zich ook in deze discussie. GroenLinks partijleider Jesse Klaver wil een hoorzitting organiseren met en over oliegigant Shell.  Klaver: “Shell trekt jarenlang Groningen helemaal leeg en rent daarna hard weg voor haar verantwoordelijkheid. En dit is het bedrijf dat zich ‘Koninklijke Nederlandse’ Shell noemt. Ik wil dat Shell rechtstreeks aan de Tweede Kamer belooft dat ze de portemonnee zullen trekken om schade door de gasboringen te vergoeden. Shell mag de rekening niet doorschuiven naar de belastingbetaler. Ik wil graag tekst en uitleg van Shell en rechtstreeks van hen horen dat ze verantwoordelijk blijven voor de schade afhandelingen.” 

Naast Klaver laten ook andere politici hun afkeuring blijken op sociale media. PvdA-Kamerlid Henk Nijboer noemt deze actie “een toonbeeld van maatschappelijk onverantwoord ondernemen” en heeft een spoeddebat aangevraagd. SP-Kamerlid Sandra Beckermann verwijt Shell en NAM dat “ze hun verantwoordelijkheid ontlopen” en CDA-kamerid Agnes Mulder twittert ‘witheet van woede’ te zijn en heeft spoedvragen ingediend.

Ook acteur Marcel Hensema, geboren in Groningen, is niet te spreken over Shell. Een paar dagen terug schreef hij een open brief naar Koning Willem-Alexander waarin hij ervoor pleit om het predikaat ‘Koninklijke’ van het merk Shell af te halen.

Op sociale media circuleerden verschillende oproepen tot een boycot van Shell:

Reacties

Lees hier de reactie van Shell en de NAM: