Presentatrice Violet Falkenburg dacht dat ze met haar dochter appte. Die vertelde haar dat ze met een acuut geldprobleem zat en Violet maakte 7500 euro naar haar over. Dat geld ging alleen niet naar haar dochter, maar naar criminelen.

Het lijkt allemaal geloofwaardig: Violet krijgt een appje van haar dochters 'nieuwe nummer'. Haar dochter vertelt te zijn overgestapt naar een nieuwe provider en vraagt of haar moeder dit nummer wil opslaan. Dat doet ze.

Veel geld, maar wel vertrouwen

Daarna volgen nog verschillende lieve appjes van haar dochter: "Hoe gaat het, mam?" Daar blijft het niet bij. Al snel vraagt haar dochter of Violet haar wil helpen met een spoedbetaling. Het lukt maar niet om in te loggen bij haar eigen bank, zo appt ze.

"Mijn dochter vraagt nooit om geld, dus áls zij iets vraagt dan maak ik het geld meteen over en stel ik de vragen later wel", vertelt Violet. Zo gezegd, zo gedaan. Violet maakt in drie overboekingen in totaal 7500 euro over naar haar dochter. "Ik vond het wel veel geld, maar in mijn totale vertrouwen veronderstelde ik een ernstige situatie in het gezin van mijn kind."

'Het is toch geen fraude?'

Na de tweede betaling ruikt de Rabobank onraad. De bank belt Violet, maar die verzekert hen dat alles goed zit. De betalingen zijn immers voor haar dochter. Voor alle zekerheid appt ze haar dochter nog eens: "Het is toch geen fraude?" vraagt ze. Haar dochter zegt dat alles goed is en belooft het bedrag op het einde van de middag terug te storten, als ze weer toegang heeft tot haar rekeningen.

Na de derde overboeking neemt de Rabobank weer contact op. De bank heeft Violets rekeningen geblokkeerd, maar het is al te laat. Violet blijkt slachtoffer van whatsappfraude: het geld is doorgesluisd. Violet bleek niet te appen met haar dochter, maar met een online oplichter.

Whatsappfraude nieuwe vorm van online oplichting

Whatsappfraude is een vrij nieuwe vorm van phishing, waarbij mensen onder valse voorwendselen via internet worden benaderd om geld over te maken. Het begint er vaak mee dat het slachtoffer een appje krijgt van een bekende die zegt: ik heb een nieuw telefoonnummer, wil je dat opslaan?

Al snel sturen de oplichters de vraag of je geld wilt overmaken, omdat er bijvoorbeeld een probleem is met de bank. En terwijl jij denkt een bekende te helpen, sluizen de criminelen het door jou overgemaakte geld weg.

Van 2 naar 750 meldingen in drie jaar

Volgens de Fraudehelpdesk komt deze vorm van fraude de laatste maanden onrustbarend vaak voor. In 2016 waren er nog twee meldingen van whatsappfraude en werd er voor een bedrag van 4210 euro gefraudeerd. In de eerste 4 maanden van 2019 (tot en met 15 april) kwamen alleen al 750 meldingen binnen, met een totaalbedrag van 335.000 euro.

De 7500 euro die Violet kwijt is door de oplichting lijkt definitief weg. "De Rabobank wil mij niets vergoeden. Ik heb namelijk zelf opdracht gegeven voor de overboeking. Maar zij hebben toch gezien dat het niet klopte? Waarom hebben ze dan niet alles 'on hold' gezet, toen daar intern een rood vlaggetje omhoog ging?"

'Ze wisten dat het niet klopte'

"Ze hebben mij wel gebeld, maar toen ik zei dat alles oké was, hebben ze het erbij gelaten. Toch wisten ze dat het niet klopte. Waarom hebben ze geen rekening gehouden met dit scenario?" vraagt Violet zich af.

Violet is zeker niet de enige die dit overkomt. Als ze haar verhaal vertelt aan vrienden en in de media, krijgt ze veel berichten van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Zo is er het verhaal van de Nederlandse Dagmar Middelhoff, die 1800 euro overmaakt naar haar nichtje in Engeland. Zij maakte een filmpje van de whatsappfraude en zette het op Youtube:

'Urenlang met fake-dochter geappt'

Violet probeer inmiddels nog steeds de schade nog terug te krijgen van de Rabobank. Ze hoopt dat de bank de schade alsnog wil vergoeden. "En ik vind het nog steeds erg dat ik urenlang met mijn fake-dochter heb geappt", zegt Violet.

In een reactie laat de Rabobank weten in real time transacties te monitoren op onregelmatigheden, maar pas te controleren nadat een overboeking heeft plaatsgevonden. De bank kan deze niet 'on hold zetten'. "Alles openhouden tot verdachte transacties handmatig zijn nagelopen, geeft ongewenste vertraging in het hele betalingsverkeer." Over de reden dat Violet geen vergoeding krijgt, schrijft de bank het volgende: "Phishing en oplichting zijn twee heel verschillende vormen van criminaliteit. (...) Bij oplichting is de bank zelf geen partij. Zij maakt geen onderdeel uit van de voorwendselen waaronder criminelen geld proberen los te krijgen van slachtoffers. Klanten geven zelf actief opdracht tot de betaling."

Volg EenVandaag nu ook op WhatsApp.

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."