628 scholen krijgen ventilatiesubsidie, maar het duurt nog jaren voordat ventilatie overal goed is

Scholen hebben grote moeite met het op orde krijgen van de ventilatie in hun gebouwen. Dat komt onder andere doordat de subsidie die klaslokalen coronaproof moet maken, onvoldoende functioneert.

De overheid trekt in totaal 360 miljoen uit voor het verbeteren van ventilatie in schoolgebouwen. Scholen kunnen een aanvraag doen voor deze subsidie, alleen zij krijgen maar 30 procent van het bedrag dat ze nodig hebben vergoed. De andere 70 procent moeten ze zelf of samen met hun gemeente betalen. Dat lukt vaak niet en daarom is het voor veel scholen niet te betalen hun ventilatie goed te regelen.

'Probleem niet goed in beeld'

Uit navraag blijkt dat van de 7.340 scholen in het basis- en middelbaar onderwijs er nu 628 subsidie krijgen. Terwijl uit eerder onderzoek bleek dat minstens 929 van de gebouwen niet aan de ventilatie-eisen voldoen. En dus in theorie in aanmerking zouden komen voor subsidie.

Maar die 929 scholen waar de ventilatie niet op orde is, is volgens Wouter Wijma nog maar het topje van de ijsberg. Wijma werkt bij Binnenklimaat Nederland, de branchevereniging van fabrikanten en leveranciers van ventilatieapparatuur. "Ik denk dat de helft van alle schoolgebouwen niet aan de eisen voldoet. We hebben het probleem niet goed in beeld."

Eén school op niveau

Het is dus onduidelijk hoeveel scholen precies de ventilatie niet op orde hebben. Maar áls er werk aan de winkel is, krijgen scholen dat maar moeilijk gefinancierd. Annemarie Trouw is bestuurder van acht scholen IJmuiden. Zij vroeg acht keer subsidie aan om de ventilatie op orde te brengen voor alle acht haar scholen. "Omdat bij deze gebouwen de ventilatie niet meer voldoet, kreeg ik hem acht keer toegewezen. Maar de gemeente kan niet voor alle gebouwen bijspringen", vertelt ze.

Door al het onderhoud van zeven gebouwen uit te stellen kan ze nu één school aan laten pakken. "Dat is fijn, maar het voelt natuurlijk heel slecht dat ik maar één school op niveau kan krijgen."

Tweedeling tussen rijke en arme gemeenten

Veel meer scholen krijgen de subsidie niet rond. Annemarie Trouw deelt een gebouw met een andere school met hetzelfde bouwjaar, dezelfde staat van onderhoud en dezelfde ventilatieproblemen. Dat schoolbestuur heeft geen subsidie aangevraagd. Trouw snapt dat wel: "Als je van tevoren weet dat je de financiering niet rond krijgt, bespaar je jezelf de papierwinkel."

Volgens Trouw zitten veel meer scholen met dit probleem, want gemeenten en scholen hebben zelf geen extra budget voor de ventilatie. "Het gaat om aanzienlijke bedragen, tussen de 10.000 en 20.000 euro per lokaal. Zo ontstaat een tweedelling: scholen in rijke gemeenten kunnen wel geholpen worden, in gemeenten met minder middelen hebben kinderen pech."

Onvolledig beeld

Om in beeld te krijgen hoe het is gesteld met de luchtkwaliteit in scholen werd vorig jaar september het Landelijk Coördinatieteam Ventilatie Scholen opgericht, zij vroegen schoolbesturen om gegevens in te sturen over hun scholen.

68 procent reageerde: op 929 locaties (12 procent van de scholen die gereageerd hebben) voldoet de ventilatie niet. Van 46 procent is onduidelijk wat de status is.

CO2-meters uitverkocht

Schoolbestuurder Trouw snapt wel dat zoveel scholen niet hebben gereageerd. "Scholen wilden vaak wel meedoen, maar we moesten CO2-metingen doen. Heel onderwijsgevend Nederland ging op zoek naar CO2-meters en overal waren ze uitverkocht."

Wouter Wijma van branchevereniging Binnenklimaat kan dit beamen: "Daarna kwam het rapport uit en leek de urgentie weg, dus deden scholen ook niet meer mee."

Extra onderzoek nodig

Het Landelijk Coördinatieteam Ventilatie Scholen roept in een rapport dan ook op tot extra onderzoek. Dat wordt op 1 oktober vorig jaar aangekondigd door demissionair minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob.

Alleen wordt de opdracht aan het onderzoeksbureau pas in mei dit jaar, dus 7 maanden later verstrekt. De resultaten zijn nog dus ook nog niet bekend.

Kostbare tijd verloren

"We hebben kostbare tijd verspild", zegt Wijma. "We hadden verwacht dat er tijdens de lockdown toen de scholen dicht waren snel geanticipeerd zou worden. Dat er doordeweeks en in het weekend geïnstalleerd zou worden. Maar we hebben 3,5 maand stilgelegen"

Als er op tijd was begonnen, zegt Wijma, zou nu een kwart van de scholen geholpen zijn. "Door het materiaaltekort dat inmiddels is ontstaan en de manier van financieren gaat het zeker 4 jaar duren voordat alle scholen op niveau zijn."

Aanvragen uit Duitsland

Ook Wijma hekelt de 30 procentregeling van het ministerie: "De eerste vraag die we van scholen krijgen, is hoe ze de andere 70 procent kunnen financieren, daar heb ik geen antwoord op.Ik weet alleen dat het in Duitsland anders is. Daar moet je 20 procent financieren en krijg je 80 procent vergoed. Vanuit daar krijgen we ook heel veel vragen naar apparatuur."

Voor schoolbestuurder Annemarie Trouw telt maar één ding: zorgen dat de zaken op tijd geregeld worden. "Je moet gemeenten en scholen écht in staat stellen iets aan het binnenklimaat op scholen te doen. Het is niet oké om tegen een kleuter die nu binnenkomt te zeggen: 'Als jij klaar bent met voorgezet onderwijs gaan we iets doen.' Dat voelt niet goed."

Reactie ministerie

Volgens het ministerie zijn gemeenten en schoolbesturen zijn daar samen verantwoordelijk voor ventilatie en is het onderwijs de enige sector die extra geld krijgt voor ventilatie.