41 procent van legaal vuurwerk afgekeurd: inspectie maakt zich grote zorgen

Nog voor de verkoop morgen officieel van start gaat, blijkt dat ook dit jaar een flink deel van het consumentenvuurwerk niet door de veiligheidstest is gekomen. Het percentage dat de inspectie heeft afgekeurd is vergeleken met vorig jaar zelfs verdubbeld.

Uit het jaarlijkse onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) blijkt dat 40,9 procent procent van het geteste consumentenvuurwerk uit de categorie F2 - zoals grondbloemen en sierpotten - onveilig is. Nog eens 12,7 procent van het onderzochte vuurwerk is van onvoldoende kwaliteit, maar goed genoeg om te verkopen.

Weigerend vuurwerk

"De bijzonder hoge afkeur dit jaar baart ons echt zorgen", zegt voorzitter Reinder Auwema van de vakgroep vuurwerk bij de ILT. "Maar veel erger is dat de kwaliteit van het vuurwerk ook van brancheleden te wensen over laat en dat we hier geen verbetering in zien." Het afgekeurde vuurwerk mag niet meer worden verkocht en moet door de importeurs worden vernietigd.

"Op veiligheid en kwaliteit bezuinigen om de winstmarges te vergroten, is calculerend gedrag en levert onnodige risico's op voor de consument", vind Auwema, die benadrukt dat de Nederlandse vuurwerkbanche genoeg 'kennis en kunde' in huis heeft om ervoor te zorgen dat het vuurwerk wél veilig is. Hij verwacht dan ook dat de sector lessen trekt.

CE-keurmerk voldoet niet

De ILT wijst er ook nog eens op dat het afgekeurde vuurwerk een CE-keurmerk heeft. Dit kwaliteitslabel wordt in productieland China verstrekt en geeft aan dat het voldoet aan de Europese eisen. Nu opnieuw blijkt dat het vuurwerk alleen op papier aan de eisen voldoet, vindt de Inspectie dat een deel van de veiligheidstests voortaan in de Europese Unie moeten worden uitgevoerd.

Er zijn namelijk verschillende redenen waarom het vuurwerk is afgekeurd. Zo vielen producten soms makkelijk of kwamen er brandende delen naar beneden buiten de vastgestelde veiligheidscirkel van 8 meter. Ook ging vuurwerk niet af zoals het hoort, Auwema adviseert consumenten daarom: "Vuurwerk dat weigert moet je na geruime tijd in een bak met water doen en de volgende dag weggooien."

Branchevereniging verrast

Voorzitter Leo Groeneveld van belangenvereniging Pyrotechniek Nederland zegt niets te begrijpen van de testresultaten. "Het vuurwerk van dit jaar is zelfs beter dan het vuurwerk van de afgelopen jaren. Dat durf ik echt te beweren." Volgens hem kunnen de importeurs nauwelijks meer doen dan ze nu al doen en daarom wil hij graag om de tafel met de Inspectie.

Groeneveld vermoedt zelfs dat de ILT steeds strenger test. "Een product mag bijvoorbeeld niet omvallen of op de grond exploderen. Daar zullen we ook nooit een op- of aanmerking over maken. Maar vuurwerk afkeuren omdat er vonken verder dan 8 meter neerkomen, dat is bijna niet te voorkomen."

'Hoe gevaarlijk is het dan?'

Ook vuurwerkverkoopster Evelien Arler uit Eemnes vindt dat de Inspectie het gevaar voor consumentenvuurwerk overdrijft. "Ze maken wat mij betreft van een scheet een donderslag. Ze gaan achter de goedwillende vuurwerkwinkel en vuurwerkimporteur aan om allerlei kleine dingetjes af te keuren. Terwijl ondertussen met een hoedje op en een vlaggetje in de hand de cobra's ons land binnenkomen."

Ze vindt dat de ILT veel meer werk moet maken van de jacht op illegaal vuurwerk, dat de meeste slachtoffers maakt. Consumentenvuurwerk dat niet goed werkt moet van de markt gehaald worden, vindt ook Arler. "Maar een iets te lang lontje, een verkeerde tekst, een dwarreltje, een cakeje die te lang brandt... Ik denk dan bij mezelf: jongens, hoe gevaarlijk is het dan?"

Meerderheid voor totaalverbod

Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel bleek eerder deze week dat een ruime meerderheid voorstander is van een vuurwerkverbod. Twee derde (64 procent) is voor een algeheel verbod op consumentenvuurwerk, dus zowel op de verkoop als het afsteken ervan. De steun hiervoor is gelijk gebleven sinds vuurwerk tijdens coronajaren 2020 en 2021 tijdelijk helemaal verboden was.

Ondanks dat er strengere vuurwerkregels zijn ingevoerd blijft het aantal vuurwerkslachtoffers nog steeds hoog. Spoedeisende Hulp-afdelingen in ziekenhuizen en huisartsenposten zagen de laatste jaren gemiddeld zo'n duizend vuurwerkslachtoffers per jaar. Afgelopen jaarwisseling vielen twee doden door vuurwerk.

Verbrande of gescheurde ogen

Van de vuurwerkslachtoffers die vorig jaar tijdens oud en nieuw op de Spoedeisende Hulp binnenkwamen raakte 21 procent gewond door legaal vuurwerk. Illegaal vuurwerk was in 29 procent van de gevallen de boosdoener. Van alle slachtoffers had een derde verwondingen aan de ogen.

De gevolgen van (onveilig) consumentenvuurwerk ziet oogarts Tjeerd de Faber van het Oogziekenhuis in Rotterdam ieder jaar weer tijdens de jaarwisseling. "Dat zijn verbrande ogen en gekneusde ogen, maar ook ogen die in tweeën scheuren. En ogen die chemisch letsel hebben, die raken op den duur helaas blind", somt hij op.

'Siervuurwerk niet altijd veilig'

De testcijfers van de ILT laten volgens hem zien dat ook legaal vuurwerk 'heel gevaarlijk' kan zijn. "Ik denk dat de grootste misconceptie is dat al dat siervuurwerk veilig is. En dat is absoluut niet waar: 75 procent van de oogletsels die wij zien in Nederland worden veroorzaakt door legaal F2-vuurwerk."

De Faber pleit om die reden al jaren voor een volledig vuurwerkverbod. "En the proof of the pudding hebben we al gehad", zegt de oogarts tot slot. "In de twee corona-jaarwisselingen mocht er geen vuurwerk afgestoken worden en toen hebben wij eigenlijk nauwelijks letsels gezien."