2021 moest keerpunt worden voor het klimaat, maar is dat ook gelukt? 'Einde van fossiel komt in zicht'

Warmterecords werden verbroken, stukken bos brandden af in Siberië, Griekenland en Australië, de oceanen waren nog nooit zo warm en een gletsjer zo groot als Groot-Brittannië staat op instorten. Toch was 2021 niet alleen maar rampzalig qua klimaat.

Veel landen lijken de klimaatdoelen van Parijs, gesteld in 2015, niet te gaan halen. Van de 197 landen die het akkoord ondertekenden, liggen alleen Marokko en Gambia op schema om de aarde maximaal 1,5 graad op te laten warmen. Andere landen zitten daar (ver) overheen, waardoor we afstevenen op 3 tot 4 graden opwarming aan het einde van deze eeuw.

Andere klimaatpolitiek

Alarmerend? Dat zeker, maar volgens Louise van Schaik niet hopeloos. Van Schaik is expert op het gebied van klimaatpolitiek bij instituut Clingendael en zag dit jaar een duidelijke verandering bij wereldleiders wat betreft het klimaat.

"De neuzen staan inmiddels allemaal dezelfde kant op. Iedereen is het erover eens dat er echt iets moet gebeuren, zelfs een klimaatsceptisch land als Australië. Daar is zoveel bos afgebrand dat ontkennen geen zin meer had", zegt Van Schaik.

Ontbossing en Trump

Zelfs president van Brazilië Bolsonaro heeft in 2021 beloofd een eind te maken aan de massale ontbossing in het Amazonegebied. Wel bleek na het ondertekenen van die afspraak op de klimaatconferentie in Glasgow dat hij cijfers over ontbossing in zijn land had achtergehouden, maar toch: "Vorig jaar wilde hij nog helemaal niets doen."

Maar de belangrijkste verandering: Trump is weg. "Hij trok de Verenigde Staten, één van de grootste uitstoters van CO2, terug uit het Klimaatakkoord van Parijs", legt Van Schaik uit. "Biden draaide dat terug en benoemde een klimaatgezant: John Kerry."

Build Back Better

Toch schiet ook Biden nog niet echt op met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Zijn Build Back Better-plan, met 1.800 miljard dollar, bedoeld voor sociale voorzieningen en klimaatmaatregelen, werd weggestemd, dus hervormingen in het klimaatbeleid van de Verenigde Staten laten nog even op zich wachten.

"De Verenigde Staten zijn al geen voorloper op het gebied van klimaat, maar de laatste jaren was het niet alleen stilstand, maar achteruitgang", zegt Louise van Schaik. "Daar ligt een belangrijke taak voor Biden: hij moet een inhaalslag maken om de doelen wél te gaan halen."

Grootmachten

Naast de Verenigde Staten zijn China, India en Rusland de grootste uitstoters van CO2. "Ook daar zijn belangrijke dingen veranderd dit jaar", vertelt Van Schaik. "China heeft beloofd geen kolencentrales meer te bouwen in het buitenland. India heeft de ambitie om de uitstoot terug te brengen naar nul in 2070. Zelfs de Russen willen in 2060 klimaatneutraal zijn."

2060, 2070... Is dat niet te laat? "Het is misschien ver weg, maar hiervoor hadden ze helemaal niks. Met dit soort ambities zien we vaak een versnelling. Als het klimaatballetje eenmaal rolt, gaat het steeds sneller rollen. Door dit soort afspraken en beloftes begint het er steeds meer op te lijken dat een fossielvrije wereld haalbaar is."