radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

2021 moest keerpunt worden voor het klimaat, maar is dat ook gelukt? 'Einde van fossiel komt in zicht'

2021 moest keerpunt worden voor het klimaat, maar is dat ook gelukt? 'Einde van fossiel komt in zicht'
Demonstranten tijdens een klimaatmars eerder dit jaar
Bron: ANP

Warmterecords werden verbroken, stukken bos brandden af in Siberië, Griekenland en Australië, de oceanen waren nog nooit zo warm en een gletsjer zo groot als Groot-Brittannië staat op instorten. Toch was 2021 niet alleen maar rampzalig qua klimaat.

Veel landen lijken de klimaatdoelen van Parijs, gesteld in 2015, niet te gaan halen. Van de 197 landen die het akkoord ondertekenden, liggen alleen Marokko en Gambia op schema om de aarde maximaal 1,5 graad op te laten warmen. Andere landen zitten daar (ver) overheen, waardoor we afstevenen op 3 tot 4 graden opwarming aan het einde van deze eeuw.

Andere klimaatpolitiek

Alarmerend? Dat zeker, maar volgens Louise van Schaik niet hopeloos. Van Schaik is expert op het gebied van klimaatpolitiek bij instituut Clingendael en zag dit jaar een duidelijke verandering bij wereldleiders wat betreft het klimaat.

"De neuzen staan inmiddels allemaal dezelfde kant op. Iedereen is het erover eens dat er echt iets moet gebeuren, zelfs een klimaatsceptisch land als Australië. Daar is zoveel bos afgebrand dat ontkennen geen zin meer had", zegt Van Schaik.

Bekijk ook

Ontbossing en Trump

Zelfs president van Brazilië Bolsonaro heeft in 2021 beloofd een eind te maken aan de massale ontbossing in het Amazonegebied. Wel bleek na het ondertekenen van die afspraak op de klimaatconferentie in Glasgow dat hij cijfers over ontbossing in zijn land had achtergehouden, maar toch: "Vorig jaar wilde hij nog helemaal niets doen."

Maar de belangrijkste verandering: Trump is weg. "Hij trok de Verenigde Staten, één van de grootste uitstoters van CO2, terug uit het Klimaatakkoord van Parijs", legt Van Schaik uit. "Biden draaide dat terug en benoemde een klimaatgezant: John Kerry."

Build Back Better

Toch schiet ook Biden nog niet echt op met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Zijn Build Back Better-plan, met 1.800 miljard dollar, bedoeld voor sociale voorzieningen en klimaatmaatregelen, werd weggestemd, dus hervormingen in het klimaatbeleid van de Verenigde Staten laten nog even op zich wachten.

"De Verenigde Staten zijn al geen voorloper op het gebied van klimaat, maar de laatste jaren was het niet alleen stilstand, maar achteruitgang", zegt Louise van Schaik. "Daar ligt een belangrijke taak voor Biden: hij moet een inhaalslag maken om de doelen wél te gaan halen."

Bekijk ook

Grootmachten

Naast de Verenigde Staten zijn China, India en Rusland de grootste uitstoters van CO2. "Ook daar zijn belangrijke dingen veranderd dit jaar", vertelt Van Schaik. "China heeft beloofd geen kolencentrales meer te bouwen in het buitenland. India heeft de ambitie om de uitstoot terug te brengen naar nul in 2070. Zelfs de Russen willen in 2060 klimaatneutraal zijn."

2060, 2070... Is dat niet te laat? "Het is misschien ver weg, maar hiervoor hadden ze helemaal niks. Met dit soort ambities zien we vaak een versnelling. Als het klimaatballetje eenmaal rolt, gaat het steeds sneller rollen. Door dit soort afspraken en beloftes begint het er steeds meer op te lijken dat een fossielvrije wereld haalbaar is."

Bekijk ook

Wat betekende 2021 voor het klimaat?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grootste dolfinarium van Europa is definitief gesloten, wat betekent dit voor Harderwijk? 'Publiek wordt steeds kritischer'

Het grootste dolfinarium van Europa, Marineland in Frankrijk, sloot vandaag definitief de deuren. Er is al lang discussie over dit soort parken en de shows die daar opgevoerd worden, omdat ze niet goed zijn voor het welzijn van de dieren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dodelijke steekpartij Den Dolder gebeurde tijdens verlof verdachte, 'maar systeem zonder incidenten bestaat niet'

Dodelijke steekpartij Den Dolder gebeurde tijdens verlof verdachte, 'maar systeem zonder incidenten bestaat niet'
Voor het 76-jarige slachtoffer is een gedenkteken opgezet.
Bron: EenVandaag

Het is opnieuw vreselijk misgegaan in Den Dolder: een inwoner is vorige week doodgestoken. De verdachte komt uit de psychiatrische kliniek. Het dorp is er klaar mee: de instelling moet weg. Want veilig op verlof: kan dat? "Snap dat men zich zorgen maakt."

Het slachtoffer (76) werd donderdag in Den Dolder op straat gevonden door voorbijgangers. Die belden de hulpdiensten, maar de hulp kwam te laat: de vrouw was al overleden aan haar verwondingen. Die nacht werd een 27-jarige verdachte opgepakt voor de dodelijke steekpartij. Hij zat in de psychiatrische kliniek van zorginstelling Fivoor, die in het Utrechtse dorp zit.

'Dit opent oude wonden'

De onrust in Den Dolder is groot: na de moord op Anne Faber in 2017 is nu opnieuw iemand vermoord door een patiënt van de psychiatrische kliniek. "Voor Den Dolder opent dit oude wonden", zegt burgemeester Joyce Langenacker. De steekpartij van vorige week maakt volgens haar dat 'herinneringen herleven'.

"De pijn, het verdriet en het ongeloof onder de inwoners van Den Dolder is groot", ziet Langenacker. "Ik begrijp dat dit voor onze inwoners gevoelens van onveiligheid en bezorgdheid met zich meebrengt." Afgelopen vrijdag was er een bewonersbijeenkomst, waar volgens de gemeente veel vragen werden gesteld over onder meer de verdachte en de genomen veiligheidsmaatregelen.

Onrust in Den Dolder na nieuw dodelijk incident met patiënt uit psychiatrische kliniek

Verdachte was op verlof

Fivoor laat maandag weten dat de verdachte in een gesloten kliniek zat en dat de zorg die hij daar kreeg 'niet onderdeel is van een strafrechtelijke maatregel of voorwaarde'. Op zijn afdeling mogen patiënten niet zonder toestemming weg maar ze mogen af en toe wel met verlof, bijvoorbeeld om een rondje te lopen. De verdachte had toestemming om naar buiten te gaan.

Vanwege de steekpartij mogen patiënten tijdelijk alleen nog onder begeleiding Den Dolder in en alleen als een bezoek aan het dorp noodzakelijk is, meldt Fivoor verder. Ook zet de zorginstelling extra buurtcoaches in. Daarnaast doet de intern onderzoek naar de dodelijke steekpartij waar een van de patiënten dus verdacht van wordt.

Bekijk ook

'Systeem werkt goed'

Dorpsbewoners vragen zich nu vertwijfeld af of het systeem rond het proefverlof van psychiatrisch patiënten wel veilig is. "In een relatief korte tijd is Den Dolder natuurlijk geconfronteerd met een aantal ernstige incidenten. Dus ik kan me ook voorstellen dat de mensen die daar wonen zich zorgen maken", reageert docent rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen Ester Post.

Post doet onder meer onderzoek naar de forensische zorg in Nederland, het soort zorg waarvoor de verdachte in de kliniek zat. "Ik denk in het algemeen dat ons stelsel van forensische zorg goed werkt", zegt de expert. "Maar ik realiseer ook dat je daar weinig boodschap aan hebt als je daar woont."

'Fouten niet uit te sluiten'

Het systeem werkt dus goed, benadrukt Post. "Alleen ontkomen we er niet aan dat er van tijd tot tijd een incident plaatsvindt, omdat we fouten niet helemaal kunnen uitsluiten. Een systeem waarin geen incidenten gebeuren, dat bestaat niet."

Daarom is het belangrijk om nu goed onderzoek te doen naar de dodelijke steekpartij in Den Dolder, gaat ze verder. "Hoe heeft dit kunnen gebeuren? En wat kunnen we ervan leren?" Dat is volgens haar 'heel belangrijk' om in de toekomst betere risico-inschattingen te maken.

Bekijk ook

0,15 procent

Want hoe droevig dit soort incidenten ook zijn, het is belangrijk dat patiënten op (proef)verlof gaan, zegt de expert. "Verlof is een heel belangrijk onderdeel van de behandeling. Want op die manier kunnen instellingen kijken hoe iemand zich gedraagt als je diegene iets meer vrijheid geeft."

Het doel van de behandeling is namelijk om patiënten uiteindelijk weer terug te laten keren in de maatschappij. En daarvoor werkt het huidige systeem eigenlijk best wel goed, vervolgt Post. Jaarlijks zijn er tienduizenden 'verlofbewegingen', uit cijfers blijkt dat tussen 2009 en 2020 in 0,15 procent van de gevallen een incident plaatsvond. "Er gaat zelden iets mis, in 99,85 procent gaat het goed."

Dalend draagvlak

Toch halen (dodelijke) incidenten zoals die in Den Dolder vaak het nieuws. "Vergeleken met vroeger besteden we er nu veel meer aandacht aan", ziet de onderzoeker ook. De keerzijde is dat het draagvlak voor dit soort klinieken hierdoor kan afnemen. Zo wil Den Dolder al langer af van de psychiatrische kliniek, maar het lukt zorginstelling Fivoor maar niet om een nieuwe locatie te vinden.

Terwijl er wel ergens plek moet zijn om deze patiënten te helpen met hun psychiatrische problemen, waarschuwt Post. "We moeten mensen die zorg nodig hebben en mogelijk een gevaar zijn voor zichzelf of voor anderen wel een vorm van behandeling bieden."

'Niet behandelen groter risico'

Want als deze mensen op straat belanden zonder enige vorm van behandeling, dan is volgens haar 'het risico op recidive groter dan als je ze behandeld zou hebben en gefaseerd weer terug zou laten keren in de maatschappij'. Al snapt de expert dat omwonenden hier misschien ook geen boodschap aan hebben.

"Maar toch moeten we met elkaar in gesprek blijven, want het alternatief is dat je die klinieken niet hebt", zegt ze tot slot. "En ik denk dat daar juist ook een opdracht ligt voor de politiek en voor beleidsmakers, om uit te leggen wat het belang is van het bestaan van zulke klinieken."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant