Van Gogh-Munch tentoonstelling; de 'gekte' in de kunst

Munch: Van Gogh heet de grote tentoonstelling die vrijdag opent in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Zelfs het grote publiek ziet de overeenkomst tussen de Noorse schilder Edvard Munch en Vincent van Gogh. 'Waar hangt De Schreeuw?' is al jaren een van de meest gestelde vragen aan het museumpersoneel.

Maar het wereldberoemde schilderij is niet van Van Gogh, maar van Munch. 

Voor het eerst is De Schreeuw te zien in Amsterdam te zien. En nog wel de eerste versie die als origineel wordt gezien. Munch maakte vier versies van ‘De Schreeuw’ in verschillende fases van zijn loopbaan. Versie nummer drie werd in 2012 voor 120 miljoen euro verkocht.

'Ik vind persoonlijk De Schreeuw geen heel mooi schilderij', zegt Damiaan Denys, hoofd psychiatrie van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Als psychiater is hij gespecialiseerd in het bestrijden van overdreven angstgevoelens.

'Het duurde bij mij lang voordat ik het schilderij kon waarderen. Angst is een negatieve emotie die afkeer oproept. Maar die lelijkheid maakt het ook heel aantrekkelijk. Eigenlijk heeft kunstenaar fantastisch werk verricht. Hij laat de essentie zien van angst. De man verdwijnt in zijn omgeving. Dat zorgt voor een beklemmende eenzaamheid. De wereld om hem heen vervaagt. Angst vervormt de realiteit: alle redelijkheid verdwijnt.’

Conservator Maite van Dijk is zes jaar bezig geweest met de tentoonstelling Munch: Van Gogh en deed onderzoek naar de overeenkomsten tussen beide kunstenaars. Het verbaasde haar dat er op zoveel niveaus zoveel overeenkomsten zijn.

Van Dijk: 'Ze kozen dezelfde thema’s: angst, hoop en liefde. Die menselijke emoties vormen de kern van hun kunst. Beiden werden na hun dood enorm populair bij het grote publiek. Ze wilden mensen met hun kunst raken en ontroeren. Kunst was voor hen zelf ook een manier om grip te krijgen op hun leven. Ze vatten hun werk persoonlijk op.’ En allebei hebben ze in een gesticht gezeten.’