Old soldier McCain doesn't fade away
Mocht John McCain het tot president schoppen dan is hij de eerste die al 72 jaar is bij zijn aantreden. De oudste president dus, en meteen een met een van de meest aansprekende levenslopen die presidenten hebben gehad. En een president die zelfs in eigen partij grote tegenstanders, wellicht zelfs gezworen vijanden heeft. En een president die, ondanks dat hij al sinds 1987 volksvertegenwoordiger is, nog altijd serieus werk maakt van zijn streven naar verandering. McCain is nu al nauwelijks in een artikel als dit te beschrijven, als president wordt dat helemaal een onmogelijke opgave.
Ik zal dus niet proberen om hier uitputtend over McCain te schrijven. Laat ik het bij een schets houden, die de lezers hopelijk zo nieuwsgierig maakt dat ze op zijn minst de Wikipedia-pagina over McCain gaan lezen, maar liever nog twee van zijn boeken: Faith of my Fathers (niet te verwarren met Dreams from my Father van Barack Obama ;^)) en Worth the Fighting for, waarvan vooral de laatste twee hoofdstukken een erg goed beeld van McCain de politicus geven.
McCain komt uit een familie van militairen. Zijn grootvader en vader maakten carrière in het leger en McCain zelf vloog bij de marine. Zijn zoon James is net terug uit Irak, waar hij als marinier onderdeel uitmaakte van de Amerikaanse troepen.
McCain zat tijdens de Vietnam-oorlog vijf en een half jaar gevangen, voor een groot deel in het Hanoi Hilton, een gevangenis met een niet zo'n beste reputatie. Hij werd er gemarteld, zat twee jaar in isolatie opgesloten en weigerde om eerder vrijgelaten te worden omdat hij de zoon was van de Amerikaanse bevelhebber van de marine. Hij wilde niet meewerken aan een propaganda-actie van de Vietnamezen en hij was voor First in, first out: hij wilde pas vrij komen als alle soldaten die vóór hem waren gevangen genomen eerst vrijgelaten werden.
Terug in de VS werkte hij op Capitol Hill, verhuisde naar Arizona en voor die staat werd hij eerst twee termijnen Afgevaardigde en vervolgens en tot op heden Senator. In 2000 achtte hij de tijd rijp voor een gooi naar het presidentschap. Met een kleine staf en een enorme geldachterstand op zijn naaste concurrent George W. Bush wist hij New Hampshire te winnen. Hij leed een nederlaag in South Carolina, deels omdat hij tegen het gebruik van de Confederate vlag was (al probeerde hij dat in eerste instantie nog te verdoezelen), maar vooral omdat de Bush-campagne McCain in een zeer kwaad daglicht wist te zetten.
In de aanloop naar de verkiezingen van dit jaar was John McCain in 2007 eerst de grote favoriet, zakte om geldtekort en zijn niet populaire standpunt voor de oorlog in Irak helemaal weg in de peilingen, maar zorgde voor een wederopstanding in New Hampshire en lijkt nu niet meer te stuiten als koploper in de Republikeinse strijd om de nominatie.
Maar waar staat McCain nou eigenlijk voor? Is hij een conservatief? Zo ja, waarom hebben veel Republikeinen dan zo'n hekel aan hem? Waarom werkt hij zoveel samen met linkse Democraten?
Ook deze vragen vergen een boek om ze te beantwoorden. Maar laat ik een paar van zijn standpunten op een rij zetten.
McCain is een echte conservatief als het gaat om buitenlands terrein. Hij is voor de oorlog tegen Irak (zelfs tegen de publieke opinie in, want hij is niet snel van zijn standpunten te brengen door opiniepeilingen). Hij is als echte conservatief voor vrijhandel, voor de doodstraf, tegen abortus en wil dat de overheid zijn uitgaven beperkt als het er economisch niet goed aan toe gaat. Maar hij was tegen de belastingverlagingen van president Bush, hoewel hij vervolgens voor verlenging stemde. Het grote voorbeeld van McCain is Theodore Roosevelt, een activistische Republikeinse president die voor de overheid een grotere rol zag dan alleen zorgen voor vrede en veiligheid. Ongelimiteerd kapitalisme was niet in het belang van het volk, vond trustbuster Roosevelt, en die nadruk op het belang van het volk, de natie, en dus het beperken van de invloed van het grote geld, is de rode draad in het leven van volksvertegenwoordiger McCain.
Dat werd nog duidelijker nadat hij als Senator in opspraak was geraakt in een Savings & Loans-schandaal. Hij maakte deel uit van een groep van vijf Senatoren die gevoelig zouden zijn geweest voor campagnebijdragen van Charles Keating, die zijn bedrijf Lincoln wilde redden van de ondergang. McCain werd er niet voor gestraft, maar stelde zich voortaan ten doel om alle schijn van de invloed van donateurs op het functioneren van volksvertegenwoordigers onmogelijk te maken. Vandaar dat hij samen met Democraat Russ Feingold in 2002 een wet voorstelde die een hervorming van de campagnefinanciering moest verwezenlijken. Daar waren de Republikeinen helemaal niet blij mee, maar McCain vond het zijn plicht om de burgers te beschermen. Hetzelfde gold voor zijn inspanningen om pork barreling in te dammen. Dat is het aan budgetwetten hangen van dure projecten ten gunste van thuisdistricten van de verschillende senatoren.
Ook op het gebied van immigratiewetgeving gaat McCain in tegen het standpunt van de meeste Republikeinen (hij heeft samen met Democratisch Senator Ted Kennedy wetgeving door de Senaat geloodst die het mogelijk maakt voor illegale immigranten om op den duur Amerikaanse staatsburger te worden). Bovendien is McCain, als martelslachtoffer, tegen waterboarding, heeft hij een grondige hekel aan evangelisch rechts (en spreekt hij daarom veel onafhankelijke kiezers aan) en is hij niet per se tegen belastingverhoging (al is hij er helemaal geen fan van en wil hij nu de belastingverlagingen van president Bush permanent maken).
Kortom: McCain is niet in een hokje te stoppen. Voor- en tegenstanders noemen hem vaak een maverick, een onafhankelijke geest en een lastpak. Een geuzennaam die hij zich graag laat aanleunen. Bovendien een die zijn hart op zijn tong heeft en als hij zich ergert nogal eens ongelukkige uitspraken doet. Wie er dan ook bij de Democraten de kandidaat wordt, McCain zal een lastige maar in even grote mate zeer interessante tegenstander zijn.
Historicus Marc van Gestel schrijft sinds 2003 elke werkdag zijn weblog over de Amerikaanse presidentsverkiezingen vol: www.amerikalog.com