Nieuwe Europese regels moeten jonge boeren op weg helpen: 'Als we niets doen, komt voedselzekerheid over 25 jaar in gevaar'

Een op de vijf agrariërs in Nederland is de pensioengerechtigde leeftijd al voorbij. Slechts 9,4 procent is onder de 40 en die vergrijzing beperkt zich niet tot ons land. In Europa is een derde van de agrariërs namelijk 65 jaar of ouder. Dat is een probleem, legt EU-journalist en hoofdredacteur van Brusselse Nieuwe, Bert van Slooten, uit. "Als er geen jonge boeren bij komen, dan komt de voedselzekerheid in gevaar."

Hulp voor jonge boeren

"En als er echt niet ingegrepen wordt, zitten we over 25 jaar met een probleem", kan Van Slooten verder vertellen. Om dat scenario te voorkomen, presenteerde de Europese Commissie deze week een pakket aan maatregelen om jonge boeren te stimuleren een bedrijf te starten, of dat van hun ouders over te nemen.

Het grootste obstakel voor beginnende agrariërs zijn dan ook de enorme kosten die komen kijken bij het starten of overnemen van een bedrijf. "Het is een miljoenenbusiness", zegt de EU-journalist. "Oudere boeren moeten hun bedrijf goed verkopen, want het is ook hun pensioen. Vaak heeft de bank nog een aandeel in het bedrijf. En de grondprijzen stijgen."

Makkelijker geld lenen

Jonge agrariërs financieel op weg helpen, vormt een belangrijk onderdeel van de maatregelen die de Europese Commissie voorstelt.

Zo moeten er voordelige belastingregelingen komen voor jonge boeren en moet het voor hen makkelijker worden om tegen lage rente geld te lenen bij de bank. De leencapaciteit bij de EU moet verdrievoudigd worden naar 300.000 euro.

Innoveren met nieuwe generatie

Maar in Nederland horen we al jaren dat vooral de veestapel moet krimpen. Staan deze maatregelen van de EU om jonge agrariërs te ondersteunen dan in de weg van Nederlands beleid? Volgens Van Slooten is dat niet het geval. "Het is juist aan de nieuwe generatie om te innoveren en aan de slag te gaan met nieuwe technieken", zegt hij.

"Als Europa niet ingrijpt, krijg je koude saneren: steeds meer boeren zullen stoppen, zonder compensatie. En ook met deze maatregelen zal de uitstroom nog altijd groter zijn dan de instroom."

Grond, kapitaal en kennis

Ook Gerben Boom, agrariër en portefeuillehouder 'internationaal' bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), is positief over het plan dat er ligt. "Voor ons zijn drie punten van belang: toegang tot grond, tot kapitaal en tot kennis en innovatie." Alle drie die punten worden aangepakt in dit Europese plan.

"Maar", zegt Boom ook, "het zijn nog maar plannen, nu moeten ze nog waargemaakt worden. Daarover willen we dan ook graag aan tafel met het nieuwe kabinet." Het voorstel van de Europese commissie moet namelijk nog goedgekeurd worden door de lidstaten.

Straks geen gelijk speelveld meer?

Verder hangen er de Europese landbouwsector nog meer veranderingen boven het hoofd. Eens in de 7 jaar gaat de Europese begroting op de schop. Dat gebeurt in 2027 weer. Waar eerder ongeveer een derde van het Europese budget naar landbouw gaat, wordt dat aandeel steeds minder. En volgens de nieuwe plannen krijgen lidstaten meer ruimte om Europese subsidies zelf over verschillende sectoren te verdelen.

"Het gevaar is dat het Gezamenlijk Europees landbouwbeleid dan niet meer zo gezamenlijk is", vertelt Boom. "Dat zou het gelijke speelveld in Europa aantasten." Het NAJK pleit er voor om daarom wél duidelijke afspraken te maken over het landbouw budget per lidstaat.

'Niet te druk maken'

"Hoe dat budget vervolgens verdeeld wordt, daar kunnen verschillende landen het beste zelf in beslissen", gaat de Boom van het NAJK verder. "In Oostenrijk willen ze het geld misschien in de bergboeren steken, in Frankrijk in inkomenssteun voor boeren en in Nederland in innovatie."

Volgens journalist Van Slooten is de zorg van het NAJK terecht. "Al denk ik dat Nederlandse agrariërs zich daar geen zorgen over hoeven te maken. Wij hebben de zakken en zijn beter in staat om boeren te compenseren dan veel andere Europese landen."