Nederlands-Servische Dusan (17) demonstreert in Belgrado tegen regering daar, 'want dit kan ook in Nederland gebeuren'
Tienduizenden Serviërs protesteerden deze week weer tegen hun regering. De protesten worden geleid door studenten. Ook de Servisch-Nederlandse middelbare scholier Dusan doet mee. "We zijn klaar met alle corruptie."
Dusan (17) heeft een Nederlandse vader en familie in Nederland, waar hij deze winter nog verbleef. Voor hem is het daarom extra belangrijk dat ook Nederlanders begrijpen wat er in zijn land gebeurt.
'Corruptie kan dodelijk zijn'
"We hebben al jarenlang last van corruptie", begint hij. "Vorig jaar in november stortte het nieuwe treinstation in Novi Sad in en kwamen zestien mensen om. Het treinstation was net verbouwd als onderdeel van een groot infrastructuurproject van de Servische overheid met Chinese bedrijven. Dat is de tragische uitkomst van dit systeem."
Deze tragedie in november vorig jaar was de aanzet voor de protesten. "Toen dit treinstation instortte, was dat voor studenten hét voorbeeld van hoe corruptie letterlijk dodelijk kan zijn", vertelt onderzoeksjournalist Ingrid Gercama. "Duizenden studenten gingen met spandoeken en borden de straat op, met een duidelijke boodschap: ze zouden niet meer studeren tot er verandering komt."
Van vreedzaam naar grimmig
De studenten eisen een democratische hervorming, een goed functionerende rechtsstaat en een einde aan corruptie. Nu kan je als jong persoon eigenlijk alleen een baan of economische kans krijgen als je connecties hebt met de politieke partij van president Aleksandar Vučić. Zijn partij heeft al bijna 10 jaar de macht en domineert inmiddels ook de media en economie.
De protesten begonnen vreedzaam maar worden steeds grimmiger. "Er lopen gemaskerde mannen rond bij de protestacties die met vuurwerk smijten en partijbureaus aanvallen. Maar die horen niet bij ons", zegt Dusan. "Wij protesteren altijd vreedzaam, want alleen dan bereiken we ons doel."
Controle vanuit president Vučić
Volgens onderzoeksjournalisten en andere experts zijn de knokploegen waarschijnlijk gelieerd zijn aan de SNS, de politieke partij van president Vučić. "Op deze manier probeert Vučić koste wat kost de macht behouden", legt Gercama uit.
"Dat is zijn 'endgame'. Maar hij kan de studenten niet te hard aanpakken, want Servië is kandidaat-lidstaat en het land krijgt veel Europese. Dus hij probeert op andere manieren controle te houden, bijvoorbeeld via propaganda en intimidatie."
Stilte vanuit Europa en Nederland
Wat Gercama ook opvalt, is dat veel demonstranten aangeven erg teleurgesteld te zijn in de Europese Unie. "Veel studenten zijn gefrustreerd over de houding van de EU." Ze zeggen dat de EU niet genoeg doet om de Servische studenten te helpen. De EU ziet Vučić als een stabiele factor op de Balkan.
Studenten hebben meermaals geprobeerd de Europese Unie te bereiken, maar zonder succes. Dusan vertelt: "Vrijheid van meningsuiting en de rechtsstaat, eigenschappen waar de Europese Unie voor zou moeten staan, ontbreken hier in Servië. We zijn daarom erg teleurgesteld over het uitblijven van een reactie van zowel de Europese Unie als van Nederland als onafhankelijk land."
Belang voor Nederland
Dusan hoopt dat er alsnog steun komt vanuit de EU en Nederland. "Het is ook in het belang van de rest van Europa dat hier in Servië de rechtsstaat terugkeert. Want Servië is dichterbij dan men denkt."
"Wat wij hier meemaken, kan ook in Nederland gebeuren. Door van onze geschiedenis te leren en er deel van uit te maken, kunnen we voorkomen dat dit elders opnieuw gebeurt", benadrukt hij tot slot.