Hoe voorkom je dat je slachtoffer wordt van een babbeltruc? Politievrijwilligers Lenie (83) en Peter (73) leggen het uit aan senioren
Al 17 jaar gaan politievrijwilligers Peter (73) en Lenie (83) voorlichtingsavonden af om senioren te behoeden voor babbeltrucs. Dat is hard nodig, nu het aantal incidenten met nepagenten blijft stijgen tot zo'n 35 slachtoffers per dag.
Het duo richt op het podium een kleine woonkamer in mét voordeur en spelen alle situaties. Peter Kramer (73) als oplichter én voorlichter, Lenie Tichelaar (83) - ook wel mevrouw de Bruijn - als slachtoffer. Juist dat interactieve karakter werkt, zegt Lenie.
'Er is te veel schaamte'
"Normaal zien ze het op televisie, in films of in de krant. Dan is het voorbijgaand", vertelt ze. "Aan die deur, dan zien ze het. Je loopt er zomaar in, je denkt niet na." Ze spelen verschillende scenario's: zogenaamde pakketbezorgers die een niet-besteld pakje willen afgeven, thuiszorgmedewerkers die zorg willen evalueren of criminelen die zich opvallend gedragen bij de pinautomaat.
Die voorlichting doen ze al jaren, vertellen beiden vlak voor een optreden in Aalsmeer. De twee zijn er in gerold en het werd een groot succes. "Hoort zegt het voort", zegt Lenie erover. Ze komen nu met regelmaat op allerlei plekken in actie. "Soms een keer per week en dan een paar weken niets, dan weer twee of zelfs drie keer per week." Vaak komen verhalen los van slachtoffers. "Er is te veel schaamte, ze durven niet naar een bureau te gaan."
'Is het een nepagent, of is het oké? Check het via 112'
Dat het nodig is om er aandacht voor te vragen, blijkt uit de cijfers. Met name het aantal slachtoffers van oplichting door nepagenten neemt fors toe, blijkt uit politiecijfers. In heel 2023 waren er ongeveer 550 meldingen van oplichters die zich voordoen als agenten, een jaar later zo'n 8.300. Alleen al in de eerste helft van dit jaar zijn het er bijna 6.500.
Reden voor de politie om een landelijke campagne te starten: 'Is het een nepagent, of is het oké? Check het via 112!'. De politie wil dat mensen die benaderd worden door zo'n nepagent direct in actie komen door het alarmnummer te bellen. Dat vergroot de kans om de oplichters direct op te pakken.
Nepagenten kondigen hun komst vaak aan via de telefoon. Vaak bellen ze met de naam van de wijkagent, die ze via internet hebben gevonden. Ze bellen en vertellen vaak dat er inbrekers in de buurt actief zijn, een lijst met adressen hebben gevonden en ze waardevolle spullen willen veiligstellen. Ook houden ze soms de telefoonlijn bezet zodat je niet zelf kunt gaan bellen.
Maar de politie komt nooit langs om waardevolle spullen veilig te stellen, zegt Sybren van der Velden Walda van de politie. De politie adviseert mensen met nepagenten aan de deur direct 112 te bellen ter controle.
Overdonderend
De nepagent is het nieuwste fenomeen dat Peter en Lenie naspelen. "Dat mensen gebeld worden namens de politie, 'er zijn bij u in de wijk inbraken en wij van de politie hebben dit geconstateerd en wij willen de burger beschermen en we stellen kluizen ter beschikking'", vertelt Peter over het scenario dat de oplichters afsteken.
Die zogenaamde agenten zeggen dan dat ze collega's naar ze toesturen om de waardevolle spullen mee te nemen. "Een hele hoop mensen zijn overdonderd in dit verhaal", zegt hij. Mensen die het hebben meegemaakt zijn erg verdrietig. "Dat komt hard binnen".
'Er zijn helemaal geen kluizen'
Hoe je zo'n nepagent kunt herkennen? Ze komen in burger, of in iets wat op een uniform lijkt. "Een hele hoop t-shirts kopen ze via internet, het wordt afgedekt met een donker jasje", schetst Peter het. Ze zijn vaak niet bewapend. "Een politieagent is bewapend, ze hebben portofoons een taser en ze hebben ook boeien bij zich.
Als ze aan de deur staan, proberen ze mensen dwingend over te halen. Peter tipt niet op dat aandringen in te gaan. "Wees alert", zegt hij. En hij benadrukt: "Er is helemaal geen capaciteit en er zijn geen kluizen om dit te doen".