'Het was niet meer veilig om thuis te slapen': 8 op de 10 vrouwelijke journalisten hebben te maken met agressie, bedreiging en intimidatie
Het merendeel van de vrouwelijke journalisten maakt agressie, bedreiging of intimidatie mee. 8 op de 10 vrouwen geven dat aan in een onderzoek van I&O Research. "Het was niet meer veilig om thuis te slapen", vertelt ervaringsdeskundige Tara Lewis.
Online verbale agressie komt het meest voor, zoals berichten via social media of de mail. Daar hebben vrouwen meer mee te maken dan mannen, blijkt uit het onderzoek.
Politie aan de deur
Ook journalist Lewis heeft dit ervaren toen ze eerder dit jaar voor het NRC een column schreef over de Roze Kameraden en homofobie bij een deel van de Feyenoord-supporters. Toen ze haar column op Twitter deelde barstte er een storm los. "Ze wisten mijn nummer te achterhalen", vertelt ze.
"Ik had 30 gemiste oproepen en mijn telefoon stroomde vol met op z'n zachts gezegd ongezellige berichten. Ik kreeg berichten over psychiatrische instellingen, dat ik hen met spoed moest terugbellen." Ook schreven mensen haar in bij de PVV en Forum voor Democratie (FVD). "Een nieuw dieptepunt was toen er op een avond twee politieagenten voor mijn deur stonden die me vertelden dat het niet veilig was om nog thuis te slapen, omdat mensen die avond mijn huis in brand wilden steken en mijn ruiten wilden ingooien."
Gericht op vrouw-zijn
In tegenstelling tot mannen, krijgen vrouwen ook veel vaker woorden naar hun hoofd geslingerd die te maken hebben met hun geslacht. "Het is veel meer op vrouw-zijn gericht. Kleinerend, uitmaken voor hoer, woorden als: 'ga schoonmaken thuis'. Dus niet op de inhoud van wat ze doen."
En dat is echt een verschil met mannelijke journalisten. "Het komt neer op vrouwenhaat. "Dat is heftig en schokkend", zegt Peter ter Velde van PersVeilig, een initiatief dat journalisten helpt hun positie te versterken in het geval van bedreiging en intimidatie. "Dat is heftig en schokkend."
Effecten
De haatberichten hebben effect op het persoonlijk leven van de vrouwelijke journalisten en ook het werkplezier. "Een derde heeft ook aangegeven dat het echt gevolgen heeft voor hun geestelijke gezondheid. Dat is echt buitengewoon hoog", zegt Ter Velde.
Een groot deel van de vrouwen mijden social media, of schrijven zelfs niet meer over bepaalde onderwerpen. "Dat raakt de persvrijheid. Als je niet meer over bepaalden onderwerpen publiceert omdat je een hoos overheen krijgt, dan tast het onze beroepsgroep echt aan", zegt Ter Velde.
Merel Ek
Recent nog werd politiek verslaggever Merel Ek van Hart van Nederland overvallen met een draaide camera door FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren. Van Meijeren zette Ek weg als 'riooljournalist'. Ek wilde niet aan de video meewerken, waarop Van Meijeren beweerde dat de camera weg was, wat niet zo was.
"We hebben gezien bij FVD en Merel Ek dat de hoofdredacteur maatregelen nam. Er is toen bijvoorbeeld iemand aangesteld die op dat moment haar social media in de gaten hield, zodat zij dat zelf niet hoefde niet te doen. Diegene maakte bijvoorbeeld screenshots zodat later eventueel aangifte gedaan kon worden. Je ontlast daarmee je medewerker en dat is op dat moment ook nodig", vertelt Ter Velde. Maar niet elke werkgever neemt maatregelen, ziet hij. "Daar is nog winst te behalen."
Stop-gesprekken
Daadwerkelijk iemand vervolgen voor online intimidatie, is heel lastig, zegt Ter Velde. "Een heel hoop gaat ook over wens-denken. 'Ik hoop dat je verkracht wordt, ik hoop dat er een bijl door je hoofd gaat', ja, dat mag je in principe zeggen. Maar we raden zeker aan het bij ons te melden, dan kunnen we een dossier opbouwen en kunnen we in een volgend geval mogelijk een collega helpen."
Een aantal keer is ook een stop-gesprek gevoerd, zegt Ter Velde. "Dus met de politie aan de deur staan en diegene zeggen dat ie ermee moet stoppen, omdat het anders gevolgen heeft. Maar het blijft natuurlijk heel lastig. Alle landen worstelen daarmee, met de kwestie: waar is het vrijheid van meningsuiting en waar stopt dat."
'Meerderheidskabinet zit er niet in', zegt politiek commentator Joost Vullings over onderhandelingen tussen D66 en CDA
De gesprekken tussen D66 en CDA over 'de positieve agenda' gaan tot nu toe succesvol. Het stuk is halverwege volgende week al af om te worden gepresenteerd, bevestigen bronnen tegenover EenVandaag.
Politiek commentator Joost Vullings hoort vanuit meerdere kanten positieve geluiden over de onderhandelingen tussen D66 en CDA. 'Ze gingen stoeien', zei Rob Jetten. En het stoeien is zo goed gegaan dat er flinke vaart zit in de formatie, zegt Vullings. "Ze hopen andere partijen te verleiden om te zeggen: 'Hier willen we aan meedoen'."
1. Kunnen we echt halverwege volgende week wat verwachten en wanneer wordt het stuk gepresenteerd?
"Het was eerst woensdag, maar ik kwam ook nog een optimistische bron tegen en die had het over dinsdag", zegt Vullings. "Maar laten we wel voorzichtig zijn, laten we gewoon koersen op woensdag. Dan hopen D66 en CDA het stuk echt af te hebben."
Het presenteren van het stuk vinden de partijen nog wel ingewikkeld, weet Vullings. "Want ja, moet je zo'n stuk nou prijsgeven? Uiteindelijk moet je het toch aan andere partijen laten lezen, dus dan kan je het in Den Haag net zo goed maar presenteren."
2. Wat gebeurt er nadat die 'positieve agenda' is gepresenteerd?
"Als het volgende week woensdag al af is, dan heeft informateur Buma nog tot en met maandag de tijd om alle fractievoorzitters nog eens uit te nodigen. Hij kan dan zeggen: kijk, dit is die positieve agenda. Wat vind je ervan?"
De politiek commentator denkt dat een hoop partijen het een 'mooi stuk' zullen vinden, maar niet per se willen regeren. "En sommige partijen zullen zeggen: we zien helemaal niks in de inhoud, dus reken niet op ons."
Maar er zijn natuurlijk ook partijen die positiever zullen reageren. "Die zien dan in ieder geval voldoende aanknopingspunten om eventueel daarover te gaan praten."
3. En dan moet informateur Buma met een advies komen. Hoe gaat dat eruit zien?
Informateur Sybrand van Haersma Buma heeft, na de reacties van alle partijen, dan genoeg informatie om zijn eindverslag te schrijven, zegt Vullings. "Daarin komt hij waarschijnlijk tot de conclusie dat er vijf of zes partijen zijn die voldoende aanknopingspunten zien om verder te praten: laten we eens kijken of er uit deze groep partijen, een kabinet te vormen valt."
Maar uiteindelijk wordt dat een lastige keuze. "Want met wie wordt dat en waar? Daar zie je ook wel echt flinke ontwikkeling in het denken in Den Haag. Want ja, dan komt daar waarschijnlijk een volgende informateur en die nodigt dan op enig moment Dilan Yeşilgöz (VVD) uit, die zal gewoon blijven herhalen: 'Ik wil echt niet met GroenLinks-PvdA'."
"En ja, D66 zegt: onze samenwerking met JA21, dat zien we eigenlijk ook niet zitten", gaat Vullings verder. "Dus de verwachting is, maar dat hoor je bij D66 en CDA dat dan al vrij snel de conclusie wordt van zo'n informateur: een meerderheidskabinet zit er gewoon niet in."
"GroenLinks-PvdA wordt geblokkeerd door de VVD en de combinatie van D66 en JA21 is ingewikkeld. Dus laten we overschakelen naar de minderheidsvariant met D66, VVD en CDA", is de redenatie volgens Vullings.
"Daarin zie je echt een ontwikkeling, want in de eerste dagen na de verkiezingen wilde niemand het hebben over een minderheidskabinet." Dat zou niet stabiel zijn, en is niet wat het land nu nodig heeft, werd er gedacht. "En nu hoor je eigenlijk bij die twee partijen: ja, hier zal het waarschijnlijk wel op uitdraaien. Want zo zijn de kaarten nu eenmaal geschud op dit moment."
4. Maar zou zo'n minderheidskabinet nu dan wel kunnen?
"De vraag is: wat vinden GroenLinks-PvdA en JA21 hiervan nou goed? Dit is natuurlijk vooruitlopen op wat er gaat gebeuren, maar dit is toch wat heel veel mensen denken", zegt Vullings. "Maar het is de beste keuze van alle kwaden, zo wordt het dan een beetje gezien."
"Als je daar met mensen over doorpraat dan zeggen ze: we moeten dan ook wel de banden met JA21 en GroenLinks-PvdA goed houden, want we gaan die partijen gewoon ontzettend hard nodig hebben in de Tweede en Eerste Kamer."Maar dat wordt dan wel de grootste opgave, denkt de politiek commentator.
"Nederland heeft snel besluiten nodig", merkt hij ook op. "En zo'n minderheidskabinet voldoet dan in ieder geval aan de factor 'snel'."
5. Komt een nieuw kabinet voor de kerst dan toch nog in zicht?
Dat gaat nog wel even duren volgens de politiek commentator. "Volgende week is het stuk klaar, Buma moet nog gesprekken voeren en de week daarop komt hij met een eindverslag."
Daarna volgt er nog een debat en moet de nieuwe informateur worden aangesteld. "Dan is er nog maar een week tot het kerstreces en dat lijkt mij nét iets te snel om dan al hele grote zware conclusies te trekken."
Men moet ook nog wennen aan de mogelijkheden, zegt Vullings. "En als je dat te snel doet, denk ik ook een beetje dat je het begrip en het draagvlak in de samenleving verliest."
"Ze hopen dan wel zo snel mogelijk in januari die conclusie te trekken over welke groep partijen het gaat worden. En laat ik nou eens heel optimistisch zijn, we zouden begin maart een kabinet kunnen hebben."