Bewapende grenssoldaten en spionage-satellieten: zo hoog zijn de spanningen tussen Noord- en Zuid-Korea opgelopen
Een spionagesatelliet van Noord-Korea die foto's maakt van militaire doelen, Zuid-Korea dat een verdrag opschort en als tegenreactie extra bewapening van grensmilitairen door Noord-Korea. De nieuwe spanningen zijn nooit te onderschatten, zeggen experts.
Eén van de oorzaken van de toegenomen spanningen is de vorige week gelanceerde spionagesatelliet door Noord-Korea. Zuid-Korea reageerde op de lancering van de satelliet door een militair akkoord uit 2018 op te schorten. Die afspraken zorgden voor minder militairen aan de grens. Als reactie op het opschorten zouden Noord-Koreaanse militairen weer vuurwapens zijn gaan dragen bij het bekende grensdorp Panmunjom. Dat is de enige plek waar militairen van de twee landen direct tegenover elkaar staan.
Aandacht opmerkelijk
Ook Noord-Korea-kenner Casper van der Veen ziet de spanningen toenemen. Toch vindt hij het opmerkelijk dat er nu zoveel aandacht is voor de landen. "De afgelopen jaren zijn er zoveel raketten de lucht in gegaan. Ook nieuwe type raketten en er leek toch een zekere Noord-Korea gewenning te ontstaan bij het publiek."
Dat betekent niet dat er door de recente ontwikkelingen niks is veranderd. Door het opschorten van het verdrag kon Zuid-Korea weer surveilleren in het grensgebied en daar ook vliegen. Daarna zou Noord-Korea volgens het Zuid-Koreaanse leger zware wapens gestuurd hebben naar militairen die het grensgebied bewaken.
Nieuwe regering Zuid-Korea neemt meer afstand
De band tussen de twee landen verslechtert dus, terwijl 5 jaar geleden nog een verdrag werd gesloten. Toen was er een liberale regering aan de macht in Zuid-Korea, legt Van der Veen uit. "Die regering zocht toenadering tot Kim Jong-un. De huidige meer conservatieve regering wil daar juist afstand van nemen. Ze proberen zoveel mogelijk sancties op te leggen op Noord-Korea."
De vorige president kreeg dan ook wel kritiek, volgens Van der Veen. Een deel vroeg zich af of je wel toenadering moest zoeken en andere vonden dat je je moest richten op urgentere binnenlandse problemen. De huidige regering is daarom veel minder bezig met Noord-Korea.
Foto's Witte Huis en Pentagon
De spanningen werden deze week groter door het nieuws van de spionagesateliet. Vandaag beweerde Noord-Korea dat er foto's meegemaakt zijn van onder meer het Witte Huis en het Pentagon. De foto's zijn niet openbaar gemaakt, en het is onduidelijk of hij dus wel echt werkt.
Van der Veen denkt dat het goed zou kunnen dat ze echt zijn. "Tot nu toe zijn er geen tekenen dat de satelliet niet werkt." Maar hij verwacht niet dat de beelden worden vrijgegeven: "Als ze dat zouden doen dan kan je afleiden wat de kwaliteit is van de camera." Die informatie zou te gevoelig zijn om te publiceren.
Grote propagandawaarde
De kenner van Noord-Korea verwacht dat er wel meer materiaal de ruimte in geschoten gaat worden. Maar ook aan één satelitiet hebben ze al veel, zegt docent Optische Space Situational Awareness bij de TU Delft Marco Langbroek. "Je hebt minimaal één en mogelijk zelfs twee momenten in de dag, dat je in de gaten kunt houden wat er op diverse plekken gebeurt, die voor jou interessant zijn."
"Daarbij heeft het ook een grote propagandawaarde, ook naar de eigen bevolking toe, van kijk, we kunnen in de gaten houden wat de Amerikanen allemaal van plan zijn."
Toekomst onzeker
Maar hoe gaat het nu verder? "Het is de vraag of het weer een cyclus wordt", zegt Van der Veen. "Als Zuid-Korea reageert en dan Noord-Korea weer, kan er meer gebeuren. Kim Jong-Un heeft ook gezegd dat hij meer satellieten de lucht in wil sturen."
"Daarbij slaat het land veel dragende taal uit. Of het uiteindelijk weer in diplomatie eindigt, is nog afwachten."
Spaarders zien maar weinig terug van winsten Nederlandse banken: wat je er zelf tegen kunt doen
Net toen spaarders een beetje blij werden van de stijgende rentes, was het feest alweer voorbij. Banken hebben de rente op spaartegoeden in het afgelopen jaar flink naar beneden bijgesteld.
"Ik snap de ergernis over de lage spaarrentes heel goed", zegt financieel journalist Martin Visser van de Telegraaf. "Banken volgen meestal de rentekoers van de Europese Centrale Bank (ECB). En die verhoogde een paar jaar geleden de rente om de extreme inflatie af te remmen."
'We sparen tegen de klippen op'
Het afremmen van de inflatie is inmiddels gelukt en de rentes zijn weer flink aan het zakken. "Die hele stijging ging zo snel, de consumenten hebben er bijna niks van gemerkt", zegt Visser. De gemiddelde spaarrente ligt op dit moment namelijk tussen de 1 en 1,5 procent. En dat terwijl de inflatie momenteel op zo'n 3 procent ligt.
Toch blijven Nederlanders fanatieke spaarders, ook in het afgelopen jaar kwamen er weer tientallen miljarden bij. Gezamenlijk staan er bijna 630 miljard euro op Nederlandse spaarrekeningen, een enorm bedrag. "In Nederland sparen we tegen de klippen op", weet Visser. "Zelfs toen de rente 0 procent was, bleven we sparen. Dat zit een beetje in onze aard. We zijn trouw aan onze bank en ook heel risicomijdend."
'Icesave-trauma'
"De laatste tijd kijken mensen wel vaker over de grens voor hun spaargeld, maar de herinnering aan het Icesave-trauma zit nog diep." Visser doelt op de IJslandse bank die in 2008 failliet ging. Ook veel Nederlandse spaarders verloren toen hun geld, de compensatieregeling werd een enorm slepende procedure.
"Als je in het buitenland een spaarrekening wilt openen, is het nog steeds belangrijk om goed te checken of de betreffende bank onder een Europese garantieregeling valt", benadrukt hij dan ook. "Je kunt natuurlijk ook gaan beleggen, heel veel mensen doen dat inmiddels. Maar de basisregel blijft: beleg nooit met geld dat je binnenkort nodig hebt. En beleggen is ook niet verstandig als je weinig buffer hebt."
'Als jij verhoogt, verhoog ik ook'
Volgens Joyce Donat van de Consumentenbond is er op de Nederlandse spaarmarkt te weinig concurrentie, en ook dat houdt de rentes laag."We hebben hier 3 grote banken die samen de dienst uitmaken. Het lijkt een beetje op tankstations: 'Als jij verhoogt, verhoog ik ook'."
"Overstappen moet simpeler worden, dat gebeurt nog weinig. We zijn erg trouw aan onze bank", zegt Donat. "En gemak speelt een grote rol: mensen houden hun bank- en hypotheekzaken graag op één plek."
'Overheid daagt banken uit'
In België en Duitsland speelt een soortgelijk probleem, vertelt ze. "De Belgische overheid heeft daarom een tijdje terug ingegrepen met een staatsbon, een soort rekening bij de overheid waar mensen in 2023 een rente van 2,8 procent op kregen. Daardoor stroomden miljarden euro's aan spaargeld van banken naar de Belgische overheid en was de sector aan zet."
Die ingreep van de overheid bleek een succes. Donat denkt dat zoiets ook in Nederland zou kunnen werken: "Daar is het ook wel eens over gegaan, maar ik weet niet wat de huidige stand van zaken is. In België daagde de overheid de banken echt uit. Het werd een populair alternatief voor sparen, of zelfs voor beleggen."
Problematische spaarzucht
Op macro-economisch niveau is de spaarzucht van Nederlanders ook problematisch. Doordat er zoveel geld geparkeerd staat bij banken, is er weinig prikkel om spaarders te belonen met hogere rentes. Tegelijkertijd blijft veel geld inactief en wordt het niet geïnvesteerd in bedrijven of uitgegeven.
De Europese Commissie wil mede daarom dat sparen minder aantrekkelijk, wordt en dat Europeanen meer gaan beleggen. Regels tussen landen moeten verdwijnen, zodat kapitaal makkelijker over grenzen kan stromen. Dat moet de Europese markt aantrekkelijker maken voor investeerders en de internationale concurrentiepositie van de EU verbeteren. "Maar ik vond dit plan nog niet heel concreet", oordeelt economie-journalist Visser.
'Spaargeld minder interessant voor banken'
"Spaarrente komt tot stand op de markt, het is gewoon een kwestie van vraag en aanbod", zegt Eelco Dubbeling, directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken, in een reactie. "Er is gewoon ontzettend veel spaargeld in Nederland. Dat maakt het minder interessant voor banken om spaargeld aan te trekken en daardoor blijft de rente laag. En daarnaast volgen we ook de ECB, die houdt de rente op dit moment laag."
"Banken kijken wel naar elkaar, maar er worden geen afspraken gemaakt over de hoogte van de spaarrentes" benadrukt de directeur. "En het is ook super makkelijk om je geld ergens anders onder te brengen, ook in het buitenland via online platforms." De sleutel lijkt dus voor een groot deel bij de klant te liggen.