Asielzoekers Alex en Rahim kronen zich tot kampioen: 'Als ik boos ben, ga ik voetballen, dan vergeet ik het even'

Op een boot in de haven van Zaandam wonen ruim honderd asielmigranten uit alle windstreken, voornamelijk mannen. Sommigen zijn pas net in Nederland, anderen wachten al jaren op een woning. Wat hen bindt: hun verblijf in een opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), en hun wekelijkse voetbaltraining bij amateurclub Rood-Wit Zaanstad. Het veld biedt rust, structuur én hoop.

'Ik wil werken, maar eerst moet ik een thuis hebben'

"Er is weinig privacy", zegt Alex Kulhman (22) over de azc-boot. Hij komt uit Oeganda en verblijft al sinds 2019 in het Nederland. "Het is moeilijk om rust te vinden, laat staan om je ergens thuis te voelen." In november 2024 kreeg hij zijn verblijfsvergunning. Sindsdien wacht hij op een woning in Zaandam. Tot die tijd woont hij in een kamer die hij deelt met zeven anderen.

Alex is dankbaar voor zijn status, maar maakt zich zorgen over vrienden die nog in onzekerheid verkeren. En over hoe vluchtelingen vaak worden weggezet in het publieke debat. "Ze zeggen: Oeganda is veilig. Maar wie echt weet hoe het zit met politieke tegenstanders of LHBTI'ers, snapt dat dat niet klopt."

Voetbal als reddingsboei

Alex heeft in vijf jaar op meer dan vijftien opvanglocaties gewoond. Hij raakte gewend aan het zwervende bestaan, maar niet aan het gevoel van machteloosheid. Werken deed hij ook, als bezorger. Tot hij op straat werd mishandeld door jongens die zijn fiets stalen. Hij raakte gewond, en kon een aantal maanden niet meer aan het werk als bezorger, waardoor hij zijn baan verloor. Sinds enkele maanden traint hij bij voetbalclub Rood-Wit Zaanstad. "Als ik boos ben, ga ik voetballen. Dan vergeet ik het even."

Twee keer per week is er iets om naar uit te kijken: de training. Die is opgezet door Michael Markar, zelf ooit vluchteling uit Syrië en inmiddels werkzaam bij het COA. Daarnaast is hij voetbalcoach. Als het lekker weer is zijn er zo veertig jongens op het veld. "Ik zag dat de jongens zich verveelden", vertelt hij. "Ze hingen rond, zaten in hun hoofd. Toen dacht ik: we moeten iets doen."

'Even geen oorlog'

"Het geeft vrijheid. Even geen stress, even geen oorlog", zegt Rahim. Hij is 27 jaar oud en is gevlucht uit Soedan. Hij woont sinds twee jaar in Nederland en wacht nog op een verblijfsvergunning. Hij heeft inmiddels zijn tweede gesprek met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gehad. In het azc deelt hij een kamer.

"In Soedan is oorlog. Mijn moeder en zusjes zijn daar nog. Hier voel ik me veiliger", vertelt hij. Ook voor hem is voetbal een uitlaatklep. "Het helpt me om mentaal tot rust te komen." Hij voetbalt al zes jaar en voelt zich thuis bij Rood-Wit. "We komen uit allerlei landen, maar op het veld zijn we gelijk. Dat schept een band."

Kampioen

Rahim heeft een bachelor in medische wetenschappen. Hij wil graag aan het werk, maar heeft nog geen vergunning. Hij volgt het nieuws in Nederland en heeft moeite met uitspraken van sommige politici. "Wij zijn niet vrijwillig gevlucht", benadrukt hij. "De oorlog dwong ons. Dat begrijpt niet iedereen."

Trainer Michael probeert meer te zijn dan alleen coach. Hij begeleidt de mannen waar hij kan. "Status of geen status, dat maakt mij niet uit. Iedereen verdient een toekomst." Het team is een succes op sociaal vlak, maar ook sportief gaat het goed: het team is kampioen geworden in de competitie voor het beste asielzoekersteam van Nederland.