Andrea doet mee aan massaclaim vanwege datalek bevolkingsonderzoek: 'Hoe kon dit in godsnaam gebeuren'

Een van de vrouwen van wie de gegevens op straat liggen en die zich heeft aangemeld voor de claim is Andrea Posthuma. Ze doet al langer mee aan onderzoeken, de laatste 5 jaar zelfs jaarlijks. "Ik val in een risicogroep, en heb zelf een medisch verleden daarmee", vertelt ze over baarmoederhalskanker. "Ik heb onrustige cellen en word daar ieder jaar voor opgeroepen."

'Je wil het zo graag voorkomen'

Andrea is op vakantie wanneer ze voor het eerst leest over het datalek bij Clinical Diagnostics. Het laboratorium maakte zo'n 2 weken geleden bekend dat de privégegevens, waaronder ook medische gegevens, van zeker 485.00 vrouwen waren gestolen. Deze vrouwen deden allemaal mee aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker.

"Toen ik het nieuwsbericht las, voelde ik me wel redelijk verslagen", vertelt Andrea. "Ik dacht: hoe is dit mogelijk, hoe is dit in godsnaam mogelijk. We hebben de afgelopen jaren kanker heel dichtbij gehad in mijn gezin. Die ziekte is zo ontwrichtend, het is afschuwelijk en je wil het zo graag voorkomen als het kan." Ze doet daarom steevast mee aan de onderzoeken. "Want dat kan mensenlevens redden."

Fraude, phishing en appjes

Na thuiskomst van de vakantie ziet Andrea dat ook zij een brief heeft gekregen waarin wordt bevestigd dat haar gegevens zijn gelekt. "Ik heb de brief inmiddels weggelegd, maar daar stond in dat ik bijzonder alert moet zijn op fraude, op phishing, op appjes."

Ze krijgt nu om de haverklap berichten die toch ergens verdacht lijken. "Het is me de afgelopen tijd opgevallen dat er steeds meer binnenkomt. En steeds geraffineerder, dat ik ook echt zelf drie keer moet kijken van: hè, klopt dit wel?"

Bericht over Marktplaats

"Ik kreeg bijvoorbeeld tikkies waarin ik werd verzocht om een betaling te doen voor een Marktplaatsaankoop." Het gekke aan het bericht is dat ze die aankoop daadwerkelijk had gedaan. En niet zo heel lang geleden. "Nou, dat vind ik toch wel best knap. Heel specifiek, met foto erbij."

Gelukkig beseft ze op tijd dat het niet helemaal klopt. "Het was wel een enige tijd geleden, dus ik had direct door dat het niet klopte. Dus ik had een appje teruggestuurd van: 'Sorry, ik denk dat je de verkeerde hebt. Ik heb niets gekocht.'" Dat het iets met onderzoek te maken kan hebben, bedenkt ze zich pas later. "Ik had niet direct de link gelegd."

'Voortdurend op je hoede'

Maar uiteindelijk valt dan toch het kwartje, zoals ze het zelf zegt. "Er kwamen toen nog meer berichten. Het is echt een stortvloed geweest de afgelopen tijd aan phishing, mails en apps." Ze is best onder de indruk over hoe echt het allemaal lijkt, vertelt ze nogmaals. "Het is ongelofelijk. Je moet dat zelf echt heel actief uitzoeken. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Zeker niet na deelname aan een bevolkingsonderzoek, iets wat zo privé is."

Andrea denkt ook aan de andere vrouwen die de dupe van het lek zijn geworden. En dan vooral aan degenen die 'minder digitaal geletterd zijn' of die 'iets minder opletten'. "Je moet je gewoon veilig kunnen voelen. Je moet je emails kunnen beantwoorden, je moet je appjes kunnen beantwoorden, zonder dat je voortdurend op je hoede moet zijn of er valse bedoelingen achter zitten."

Onderzoeken belangrijk

En dat is niet haar enige zorg. Ze is ook bang de datalek mensen zal belemmeren om nog mee te doen aan bevolkingsonderzoeken. "Ik ben heel bang dat dit mensen gaat weerhouden om mee te doen, dat dit de motivatie wegneemt."

"Je hebt natuurlijk altijd een grote groep mensen die een brief ontvangt en in een la stopt in de hoop dat het hen nooit overkomt. Maar helaas, kanker raakt iedereen", benadrukt Andrea. "Het is zo'n grootgoed dat we dit hebben en iedereen moet zich veilig voelen om aan een onderzoek deel te nemen. Het is ongelooflijk kwalijk dat je nu een motivatie wegneemt bij mensen waar het om leven en dood kan gaan. Daar moet echt iets aan gedaan worden."

'Gegevens moeten gewoon veilig zijn'

Afgelopen week richtte advocatenkantoor Van Diepen Van der Kroef een platform op waar slachtoffers van het datalek zich kunnen aanmelden voor de massaclaim. "Het allerbelangrijkste vind ik dat hieruit komt dat je gegevens gewoon veilig zijn", meldt Andrea als reden voor het aanmelden.

"Je wil niet dat die gegevens op straat komen te liggen. Los van al die persoonlijke gegevens, zijn dit ook nog medische gegevens. Wat doet een verzekeraar daarmee?", vraagt ze zich af. "Dit zijn gewoon gegevens die privé horen te blijven. En ik kan natuurlijk niet spreken voor zo'n laboratorium, wat ze allemaal hebben gedaan om het veilig te houden, maar ik vind wel dat ik er vanuit mag kunnen gaan dat dat hoogst beveiligd is."