
Afspraak lijkt geen afspraak: in 2050 zouden we alles hergebruiken, alleen halen we dat niet
Een staafmixer die ermee ophoudt, een tafelpoot die afbreekt of een barst in je telefoonscherm? Pak je de gereedschapskist erbij of ga je op zoek naar een nieuwe variant? In Nederland worden in ieder geval nog te weinig spullen hergebruikt.
Als het gaat om hergebruik van grondstoffen, dan is er nog flink wat winst te halen hier in Nederland, legt Marc de Wit van Circle Economy uit in The Circularity Gap Report, the Netherlands. Een paar jaar terug heeft het kabinet als doelstelling bepaald, dat de Nederlandse economie in 2050 volledig circulair zou moeten zijn. Maar waar staat ons land nu eigenlijk?
Spullen makkelijk wegdoen
Theo is reparateur in een repair-café. Als reparateur van het eerste uur kan hij eigenlijk alles wel repareren. Of het nu gaat om een broodrooster, een recorder of een Senseo-apparaat, voor Theo is niets te gek.
De repair-café's werden 10 jaar geleden opgericht, omdat directrice Martine Postma zich toentertijd verbaasde over het gemak waarmee mensen hun spullen wegdoen. Dit soort initiatieven zouden kunnen helpen om de doelstellingen van 2050 te halen.
'Driekwart wordt afval'
Maar uit het onderzoek van De Wit blijkt dat die deadline van 2050 bij lange na niet wordt gehaald. Er is gekeken naar hoeveel materialen die dagelijks gebruikt worden, ook hergebruikt worden. "Driekwart wordt afval en maar een kwart wordt hergebruikt", zegt hij.
De benzine in je auto wordt gerekend als afval, vertelt De Wit, maar ook het afval dat je weggooit en wordt verbrandt in plaats van gerecycled. Wat wél goed hergebruikt wordt is glas, papier en metalen, mits dat laatste op de juiste plaats weggegooid worden.
Niet slopen maar renoveren
Dat de doelstelling van 2050 waarschijnlijk niet gehaald wordt, is wat hem betreft geen reden niets te doen. De Wit heeft berekend dat er veel winst te halen valt door in bouw, landbouw, energie en productie veranderingen door te voeren.
Dus in het geval van gebouwen niet gewoon over gaan tot sloop, maar bedenken of er nog een andere functie voor bedacht kan worden. En dan bij het ontwerpen al rekening houden met renovatie.
Reparatie aantrekkelijk maken
Waar het gaat om zélf producten te hergebruiken kan ook nog veel anders. Het is nu nog té makkelijk om bij een kapot koffiezetapparaat een vervanger aan te schaffen, omdat het vaak sneller en goedkoper is. En het moet juist voor consumenten aantrekkelijk zijn om die stap te zetten je spullen juist niet te vervangen, maar te repareren.
Volgens De Wit is hier met name voor producenten een grote rol weggelegd. De levensduur van elektrische apparaten moet erop gericht zijn écht lang mee te gaan of het apparaat moet eenvoudiger te repareren zijn, zonder dat een doorgewinterde reparateur als Theo er aan te pas hoeft te komen.

'Het is net een kleuterklas': jongerenafdelingen van politieke partijen vinden oudere collega's kinderachtig
Politici mogen zich wel eens wat volwassener gaan gedragen. Dat vinden de jongerenafdelingen van politieke partijen. Ze maken elkaar zwart en het gaat alleen maar over de korte termijn in plaats van over echte plannen voor het land, is hun kritiek.
EenVandaag sprak met jongerenafdelingen van VVD, PvdA, NSC en D66 en allemaal hebben ze dezelfde analyse. "Ze zeggen weleens dat wij nog in de zandbak spelen, maar wij gedragen ons volwassener dan politici die op het echte veld staan", zegt Frouke van Dam van de Jonge Democraten, de jongerentak van D66.
'Waar zijn jullie mee bezig?'
Vorig jaar zei premier Dick Schoof in de Tweede Kamer dat het kabinet 'geen kleuterklas is'. Maar daar kunnen de jongeren zich niet in vinden. "Ik denk dat er ontzettend veel mensen zijn die als ze kijken naar de politiek denken: 'Waar zijn jullie nou mee bezig joh'", zegt Mauk Bresser van de jongerenafdeling van de VVD, de JOVD.
De val van het kabinet-Schoof wordt door de jongeren gezien als onvolwassen. En dat geldt ook voor de val van het kabinet-Rutte IV in 2023. Zelfs Bresser vindt dat de val van dat kabinet - destijds geforceerd door de VVD - onnodig was.
Op de persoon
Nu de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamerverkiezingen is begonnen, vinden de jongeren dat volwassen politici zich al helemaal niet meer kunnen inhouden. Thomas Beukema is voorzitter van Jong Sociaal Contract van NSC en ziet dat het amper over de inhoud gaat.
"Bij grote debatten spelen ze op de persoon en minder op de inhoud. Dilan Yeşilgöz van de VVD zegt dan bijvoorbeeld dat ze de plannen van Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA niet goed vindt. Maar ze vertelt er dan niet bij wát ze er niet goed aan vindt." Hij ziet dat bij meer politici terug.
Samenwerking ingewikkelder
De JOVD en de Jonge Socialisten (PvdA) vinden dat ook jammer. "Ik vind dat niet zo'n nette manier van politiek voeren", zegt Jasmijn Hofman van die jongerenafdeling.
Volgens Bresser kan het in de toekomst zelfs problemen opleveren. "De consequentie is dat je na de verkiezingen misschien een samenwerking moet aangaan en dat je elkaar op de persoon al kapot hebt gemaakt. Dat maakt samenwerken ingewikkelder. De botsing op de ideeën heb je dan niet eens laten zien. Dat zou echt zonde zijn."
Ongezonde cultuur
Zouden deze jonge ambitieuze politici zelf de landelijke politiek nog in willen? Hofman in elk geval niet. "De cultuur die er heerst is niet altijd even gezond en dat trekt mij als vrouw minder aan." Ze doelt dan bijvoorbeeld op uitspraken van Wilders waarin hij zegt dat Dilan Yeşilgöz 'aan het keffen' is, of dat Sigrid Kaag 'een heks' is. "Dit is wel een extra factor die ik meeneem in mijn overweging."
Volgens Bresser van de JOVD zouden politici zich meer bewust moeten zijn van de steeds dominantere toon die er heerst. Hij vindt ook dat media bij zichzelf te rade moeten gaan. "Als je slecht gedrag beloont en aandacht geeft in de media, gaat het steeds meer gebeuren."
Voorbeeldfunctie
Van Dam van de Jonge Democraten is bang dat de toon van politici mensen afschrikt om de politiek in te gaan. "Mensen die wel respectvol met elkaar om willen gaan, kijken naar andere banen, die voelen zich hier niet thuis. Mensen die dat wel leuk vinden, worden aangetrokken en dat versterkt de cultuur alleen maar."
"Dat is een slecht voorbeeld voor de rest van het land, daar worden de gesprekken dan ook harder en kijken mensen meer naar verschillen dan naar overeenkomsten. Politici moeten rekening houden met hun voorbeeldfunctie", zegt Van Dam tot slot.